ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 26, 2021
Dear Doc. Shane,
Matagal na ang aking ubo at may kasamang plema at nahihirapan akong huminga. Wala naman akong hika kaya sabi ng nanay ko baka pulmonya ito. Maaari ba ninyong talakayin ang tungkol dito? – Raffy
Sagot
Ang pulmonya (pneumonia) ay impeksiyon sa baga kung saan ito ay nagkakaroon ng malubhang pamamaga na dala ng virus, bakterya, fungus at mga katulad na mikrobyo.
Ang air sacs ng baga ay napupuno ng fluid o nana. Kasabay ng impeksiyon na ito ang ubo, lagnat at hirap sa paghinga.
Karaniwang napipigilan ng katawan ang pagkakaroon ng pulmonya, ngunit kung mahina ang immune system, ito ay lumalala. Kapag hindi ito naagapan, maaaring magkaroon ng sepsis kung saan lumilipat ang mikrobyo sa dugo at kumakalat sa iba’t ibang bahagi ng katawan.
Sanhi:
Ang pneumonia ay galing sa bakterya, virus, fungi at iba pang mikrobyo na umaatake sa baga at katawan ng may mahinang immune system.
Nagdudulot ng pulmonya ang mga sumusunod:
Bacterial Pneumonia. Ang lung infection ay nanggagaling sa bakterya. Mas mapanganib ito kung kagagaling lang sa sipon at trangkaso.
Viral Pneumonia. Ang viral pneumonia ay kadalasang hindi kasing lubha ng bacterial pneumonia maliban na lamang kung ang nagdulot nito ay trangkaso at kung pasukin ang katawan ng bakterya. Kung malakas ang immune system, madaling napupuksa ang pulmonary infection.
Mycoplasma Pneumonia. Ito ay dulot ng Mycoplasma, isang klase ng mikrobyo na may mga katangian na katulad ng sa virus at bakterya. Ang mycoplasma pneumonia ay hindi kasing mapanganib ng bacterial pneumonia.
Pneumocystis Carinii Pneumonia (PCP). Ang PCP ay pneumonia na kadalasang nangyayari sa mga may Human Immunodeficiency Virus (HIV) at Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS).
Bata man o matanda ay maaaring kapitan ng pneumonia. Pero mas madaling magkasakit ang may mahinang immune system. Mas mapanganib ang pulmonya para sa mga sumusunod:
Nakatatanda (edad 65 pataas) at maliliit na bata
Naninigarilyo at labis uminom ng alak
May mahinang immune system dahil sa HIV/AIDS o cancer treatment
May stroke o kagagaling lang sa stroke
Laging nasa kulob at mataong lugar tulad ng kulungan
Sintomas ng pneumonia:
Ubo na may plema
Mataas na lagnat
Pagiging matamlay
Panginginig
Sakit ng dibdib
Mabilis na tibok ng puso
Hilo at pagsusuka dahil dito
Gumagamit ng iba’t ibang paraan ng pagsusuri ang doktor tulad ng:
Physical exam. Pakikinggan ng doktor sa pamamagitan ng stethoscope kung may mga kaluskos at pagpupuputuk-putok sa paghinga ng pasyente.
CT Scan at X-Ray. Sisilipin ng doktor kung gaano kalubha ang impeksiyon sa baga.
Pagsusuri ng plema. Matutuklasan ng doktor kung anong uri ng pulmonya ang kumapit sa pasyente kapag sinuri ang mga katangian ng plema.
Blood test. Susuriin ang dugo kung ang mikrobyo ay nasa dugo na.
Paano maiiwasan ang pneumonia?
Mag-ehersisyo araw-araw at kumain ng mga masustansiyang pagkain
Iwasan ang paninigarilyo dahil pinahihina nito ang iyong baga at immune system
Kailangan ding mag-ingat sa maruruming bagay at lugar dahil maaaring pamahayan ang mga ito ng bakterya
Maaaring magpabakuna para sa proteksiyon laban sa pulmonya
Ugaliing maglinis sa katawan para hindi kapitan ng mikrobyo
Magpatingin sa doktor kung makararanas ng mga sintomas ng pneumonia upang mabigyan ng tamang lunas
Comments