ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | August 31, 2024
Ang aming ibabahagi sa araw na ito ay isang kaso na hawak ng aming tanggapan, ang People of the Philippines vs. Don Don Arazo y Bueser (CA-G.R. CR HC No. 16253), sa panulat ni Honorable Associate Justice Nina G. Antonio-Valenzuela ng Tenth Division ng Court of Appeals.
Ito ay tungkol sa kasong murder na paglabag sa Artikulo 248 ng ating Revised Penal Code at kalaunang pagpapawalang-sala sa inakusahan dahil sa kakulangan ng ebidensiya ng panig ng tagausig kaugnay sa kaduda-dudang pagkilala sa akusado na si Don Don bilang may akda ng krimen.
Binigyang-diin sa kasong ito ang kahalagahan ng malinaw na pagtukoy sa may akda ng krimen na bagaman napatunayan ng tagausig ang lahat ng elemento ng krimen, hindi pa rin ito makapagbaba ng hatol na pagkakasala laban sa akusado.
Gayundin mahalagang mapatunayan muna ang kredibilidad ng mga saksi kaugnay sa pagtukoy o pagkilala sa akusado, bago gamitin ng korte ang panuntunan na ang positibong pagtukoy sa may akda ng krimen ay mananaig sa depensa ng alibi o pagdadahilan.
Kaya naman kung mayroong kaunting pagdududa hinggil sa pagkakasala ng akusado, ang korte ay hahatol ng pagpapalaya. Napakahalaga ng papel ng Tanggapan ng Manananggol Pambayan upang ipaglaban ang karapatan ng mga naaapi at napagbibintangan lamang.
Ang marubdob na daing sa kauhawan ng hustisya ay napawi nang ito ay mapagtagumpayan pabor sa inakusahan.
Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, noong ika-27 ng Enero 2015, alas-3:52 ng hapon, sa Brgy. Subic Ibaba, Agoncillo, Batangas, pinagbabaril diumano ng akusado ang isang pulis na si PO1 Niño, gamit ang isang hindi rehistradong baril na humantong sa kanyang pagkamatay.
Kasama diumano ng akusado ang isang hindi pa nakikilalang tao na noon ay nagmamaneho ng motorsiklo kung saan lulan ang akusado. Noong mangyari ang insidente, si PO1 Niño ay siyang nagmamaneho ng isang Ford Ranger. Ang kanang bahagi nito diumano ay unang pinaulanan ng bala ng akusado na siya diumanong backrider ng motorsiklo. Dahil dito, nawalan ng kontrol ang Ford Ranger at ito ay bumangga sa tricycle kung saan lulan naman si Jocelyn, isa sa mga saksi ng tagausig, sa may bandang sidecar nito.
Siya ay tumalon palabas ng sidecar ng tricycle. Mga pitong metro ang layo niya noon nang makita niyang bumaba ang backrider ng motorsiklo at muling pinagbabaril ang driver seat door ng Ford Ranger, binuksan ang driver seat door, kinuha ang sling bag, at patuloy na pinagbabaril ang drayber na kalaunan ay nakilala ngang si PO1 Niño. Ang nasabing backrider diumano ay “matangkad, payat, at medyo maputi.”
Ayon pa sa bersyon ng tagausig, si Roman, isa pa sa nakasaksi sa insidente. Si Roman diumano ay naglalaro ng “tong-its” sa gilid ng daan at nasa tatlo hanggang apat na talampakan ang layo niya mula sa pinangyarihan ng insidente. Si Roman diumano ay tinutukan ng baril ng backrider ng motorsiklo kaya siya ay yumuko sa sahig.
Pagkatapos ay tumakas na ang backrider at drayber lulan ng nasabing motorsiklo.
Para naman sa depensa, ang tumayong mga saksi nito ay ang akusado, at ang mga kapitbahay nitong sina Juliefe at Eduardo.
Ayon sa ebidensiya na inihain ng depensa, ang akusado na si Don Don ay nasa kanyang tirahan sa San Pablo, Laguna nang mangyari ang insidente noong ika-27 ng Enero 2015.
Ayon kay Juliefe, nakita niya si Don Don na nasa kanyang tirahan noong ika-24 ng Enero 2015 mula alas-11 ng umaga hanggang alas-4:45 ng hapon.
Ayon naman kay Eduardo, hindi umalis si Don Don sa kanyang tirahan mula ika-24 ng Enero 2015 hanggang ika-26 ng Enero 2015.
Batid naman ni Don Don na hindi siya ang pumatay sa biktima na si PO1 Niño kundi ang kanyang pinsan na si Ruel.
Noong ika-18 ng Nobyembre 2021, nagbaba ng desisyon ang Regional Trial Court (RTC) na may sala umano si Don Don sa kasong murder.
Ayon sa RTC, napatunayan diumano ng tagausig ang lahat ng elemento para sa kasong murder, na si PO1 Niño ay napatay; at ang mga saksi na sina Jocelyn at Roman ay positibong kinilala si Don Don bilang pumatay kay PO1 Niño, na napatunayan ng tagausig na may treachery dahil si PO1 Niño ay inatake o binaril habang nagmamaneho. Kaya siya ay napagkaitang ipagtanggol ang kanyang sarili.
Ang depensa ni Don Don na denial at alibi ay hindi sapat laban sa positibong pagkilala ng mga saksi ng tagausig na siya ang salarin, at ang bigo nitong pagpapatunay na ang pisikal nitong presensya sa lugar ng insidente noong araw at oras na nabanggit ay imposible na hindi napatunayan ni Don Don na ang pinsan nito na si Ruel ang pumatay sa biktima.
Dahil hindi sang-ayon si Don Don sa nasabing desisyon ng RTC, naghain siya ng apela sa Court of Appeals (CA).
Iginiit niya na labis na nagkamali ang RTC sa desisyon nito dahil hindi nailagay sa information ng kaso ang mga pangyayari na magpapatunay sa qualifying circumstance na treachery; na hindi na napatunayan ng tagausig ang pagkakakilanlan ng assailant o taong bumaril kay PO1 Niño, dahil hindi tugma at hindi kapani-paniwala ang mga testimonya ng mga saksi ng tagausig; at na hindi kinatigan ang depensa na denial ng akusado.
Sa muling pag-aaral ng CA sa kaso ni Don Don, ipinahayag ng appellate court na nagkamali ang RTC nang hinatulan nitong nagkasala si Don Don sa kasong murder sa ilalim ng Artikulo 248 ng ating Revised Penal Code, as amended.
Binigyang diin ng CA na sa pagsang-ayon o pagbaliktad sa hatol na pagkakasala ay kailangang bigyan pansin ang mga sumusunod: 1) ang pagkilala o pagtukoy sa akusado bilang salarin (base sa kredibilidad ng mga saksi ng tagausig na kumilala sa akusado); at 2) lahat ng elemento ng krimen ay napatunayan ng tagausig. Ito ay dahil maaaring mapatunayan ng tagausig ang lahat ng elemento ng krimen subalit hindi makapagbaba ng hatol na pagkakasala ang korte base sa kaduda-dudang pagkilala o doubtful identification.
Sa kasong ito, ang RTC ay umasa sa out-of-court identifications ng akusadong si Don Don ng mga saksi ng tagausig na sina Jocelyn at Roman, noong ika-6 ng Oktubre 2015 at noong ika-22 ng Oktubre 2015.
Ayon sa CA, upang kilalanin ang admissibility at bigyang pansin o umasa sa out-of-court identification ng mga suspek, ginamit ng mga korte ang Totality of Circumstances Test na ibinibilang ang mga sumusunod hinggil sa admissibility ng out-of-court identifications:
1) ang pagkakataon ng saksi na makita ang kriminal sa oras ng krimen;
2) ang degree ng atensyon ng saksi sa panahong iyon;
3) ang accuracy o katumpakan ng kahit ano’ng naunang pagsasalarawan na ibinigay ng saksi;
4) ang level ng certainty o katiyakan na ipinamalas ng saksi sa pagkilala o pagtukoy ;
5) ang haba ng panahon sa pagitan ng krimen at pagkilala o pagtukoy; at,
6) ang suggestiveness o pagmumungkahi ng paraan ng pagkilala o pagtukoy (identification procedure).
Para sa CA, ang pagtukoy nina Jocelyn at Roman kay Don Don bilang gunman ay hindi reliable sa ilalim ng Totality of Circumstances Test. Hindi napatunayan ng tagausig ang mga nabanggit sa numero 3, 5, at 6.
Hinggil sa bilang 3, mali at hindi tugma ang naging salaysay nina Jocelyn at Roman hinggil sa naunang pagsasalarawan nila sa gunman.
Hindi naging tugma ang pagsasalarawan ni Roman hinggil sa “kayumangging" kutis ng gunman sa salaysay ni Jocelyn, na nakalagay din sa Arrest Booking Sheet Blotter, na ang gunman ay “medyo maputi”.
Hindi rin naging tugma ang Computerized Facial Composites mula sa ibinigay ng mga saksi ng Tagausig sa Booking Mug Shot Blotter Entry ni Don Don. Dahil dito, hindi kinatigan ng CA ang pagsasalarawang ibinigay nina Jocelyn at Roman.
Hinggil sa bilang 5, may siyam na buwang pagitan ang petsa ng insidente (27 Enero 2015) sa sumunod na out-of-court identifications nina Jocelyn at Roman (ituro nila si Don Don bilang gunman sa Police Station noong 6 Oktubre 2015) at pagtukoy sa gunman na nasa litrato bilang si Don Don (22 Oktubre 2015).
Dahil sa pagdaan ng matagal na panahon at kahinaan ng utak na makaalala ay doubtful o kaduda-duda ang pagtukoy nina Jocelyn at Roman kay Don Don bilang may akda ng nasabing krimen.
Hinggil sa bilang 6, sinabi ng CA na may malakas na suggestion mula sa kapulisan hinggil sa paraan ng pagtukoy o pagkilala sa salarin.
Sa kasong ito, matapos ang siyam na buwan mula nang mangyari ang insidente, nilapitan at sinabihan ng kapulisan sina Jocelyn at Roman na kanilang naaresto ang isang tao na diumano ay umaming pumatay sa isang pulis.
Mag-isa ring ipinrisinta si Don Don sa mga saksi. Tanging litrato lang ni Don Don ang ipinakita kina Jocelyn at Roman upang kilalanin kung ito ba ang gunman.
Kaugnay sa dalawang out-of-court identifications na ito ay sinabi ng CA na mga ito ay inadmissible bilang ebidensiya. Dagdag pa ng CA, mahalagang mapatunayan muna ang kredibilidad ng mga saksi kaugnay sa pagtukoy o pagkilala sa akusado bilang may akda ng krimen bago gamitin ng korte ang panuntunang ang positibong pagtukoy sa may akda ng krimen ay mananaig sa depensa ng alibi o pagdadahilan.
Ang nasabing Desisyon ng CA ay naging final and executory noong 30 July 2024 o ang araw kung kailan ibinaba ng CA ang hatol at ipag-utos nila ang kagyat na paglaya ni Don Don mula sa pagkakapiit.
Tungkulin ng korte na alamin ang katotohanan base sa mga ebidensiyang naipinrisinta lalo na ang mga inihain ng nasasakdal. Kung may kaunting pagdududa lalo na rin sa kredibilidad ng mga saksi na tukuyin ang may akda ng krimen, gaano man kaliit ang pagdududang ito, pipiliin ng korte na magbaba ng hatol na pagpapawalang-sala sa nasasakdal.
Patas ang batas at walang kinikilingan. Nararapat lamang na mapalaya mula sa naghihikahos na pagdaing ang inosente o ang isang taong sa krimen na wala naman siyang kinalaman.
Comments