'Balisawsaw', sintomas ng seryosong sakit

SHANE M. LUDOVICE, M.D / SABI NI DOC

Dear Doc. Shane,

Napansin ng amo ko na pabalik-balik daw ako sa C.R. para umihi. Siguro, iniisip niya, baka tumatakas ako sa trabaho. Pero sinabi ko sa kanya na madalas akong binaba­lisawsaw. Ano ba ang sanhi nito, gayung wala naman akong history ng UTI at paano ba ito maiiwasan? — Anne

Sagot

Ang balisawsaw ay karaniwang tumutukoy sa maya’t maya at mahirap na pag-ihi. Subalit, ang medikal na kondisyong ito ay tinatawag na “dysuria”, salitang medikal na ginagamit para ilarawan ang nararanasan ng mga pasyente na ‘hirap sa pag-ihi,’ samantalang, ang urinary frequency naman ay ginagamit upang ilarawan ang ‘madalas na pag-ihi’.

Ang balisawsaw ay kadalasang nangyayari sa kababaihan kumpara sa kalalakihan.

Ano ang sanhi ng balisawsaw?

Ang urinary tract infection o UTI ang isa sa pangunahing sanhi ng balisawsaw o hirap sa pag-ihi. Ang impeksiyong ito ay maaaring nasa alinman sa mga bahagi ng urinary tract tulad ng mga sumusunod:

• Kidney (bato)

• Ureter (mga tubo na daanan ng ihi mula sa bato hanggang sa pantog)

• Bladder (pantog)

• Urethra (tubo na da­anan ng ihi mula sa pantog palabas ng katawan)

Narito ang ilan sa mga ‘risk factors’ o salik na maa­aring magpataas ng posibilidad na magkaroon ng UTI:

• Mayroong diabetes o history ng diabetes

• Pagtanda

• Bato sa bato (kidney stones)

• Buntis

• Paggamit ng catheter

Maliban sa masakit na pag-ihi, narito ang ilan sa mga sintomas ng UTI:

• Lagnat

• Mabaho o matapang na amoy ng ihi

• Malabo o ihi na may kasamang dugo

• Madalas na pag-ihi o pakiramdam ng masidhing kagustuhang umihi

Tandaan, ang balisawsaw ay maaaring sintomas ng seryosong sakit na kung mapababayaan, maaaring magdulot ng mga komplikasyon. Makabubuti kung magpapakonsulta sa doktor kung hindi na maganda ang nararamdaman.

Kung UTI ang sanhi ng balisaw­saw, maaaring magbigay ang doktor ng antibiotics sa loob ng tatlo hang­gang pitong araw. Pagkatapos, ang pasyente ay muling sasailalim sa urine test para malaman kung bumaba ang bacterial count sa ihi nito. Gayundin, may mga pagkakataong ang balisawsaw ay dulot ng biglaang pagbaba ng tubig at likido sa katawan dulot ng matinding init ng panahon at sobrang kapaguran.

Paano maiiwasan ang bali­sawsaw?

• Sikaping magkaroon ng sapat na pahinga

• Ugaliing uminom ng 8 hanggang 12 baso ng tubig, araw-araw

• Iwasan ang madalas na pagkonsumo ng maaalat na pagkain

• Ugaliing maglinis ng katawan