Sintomas ng sakit sa matris

SHANE M. LUDOVICE, M.D / SABI NI DOC

Dear Doc. Shane,

Mula nang magka­hiwalay kami ng tatay ng anak ko, ngayon lang ako ulit nagka-boyfriend. Almost 6 years na akong single-mom, gayunman, ang ipinagtataka ko kahit malaki na ang aking anak ay sumasakit pa rin ang aking ari sa tuwing kami ay nag­tatalik ng bago kong BF. Normal ba ito dahil wala naman akong vaginal dis­charge? Anong sakit ba ang karaniwang nagaganap sa loob ng matris? — Helen

Sagot

Ang uterus o matris ay organong hugis-peras na nasa bandang puson, sa pagitan ng pantog at rectum. Kasama nito ang puwerta, mga obaryo at lagusan ng itlog na bumubuo sa sistemang reprodukti­bo ng kababaihan. Ito ay tinatawag ding sinapu­punan o bahay-bata

Ito ay korteng kono, sa magkabilang itaas na bahagi nito ay nakabu­kas ang fallopian tube para makatanggap ng mga itlog. Ang pinaka­ibabang bahagi naman ay bumubuka papuntang puwerta.

Nahahati sa dalawang bahagi ang matris. Ang mas malapad na pang-itaas na bahagi ay ang katawan ng matris (cor­pus uteri) at ang makitid na ibabang bahagi ay ang cervix o sipit-sipi­tan. Sa pagitan ng dala­wang bahaging ito ay tinatawag na isthmus at ang pinakaitaas naman sa pagitan ng fallopian tubes ay ang fundus.

Nagbabago ang hitsura, laki at sitwasyon ng matris sa iba’t ibang yugto ng buhay ng babae at sa ilalim ng iba’t ibang kalagayan.

1. Habang nabu­buo pa lamang ang sanggol, nasa loob ang matris ng abdominal cavity at mas malaki ang cervix kaysa sa katawan. Bumababa rin ito sa tamang lugar at nagiging tamang laki.

2. Sa pagdadalaga, ang matris ay hugis-tatsulok na at may bigat na 14 hanggang 17 gramo. Bumababa na ito sa balakang.

3. Sa pagsapit ng tamang edad, ang posis­yon ng matris ay nagba­bago ayon sa kondisyon ng pantog at rectum. Kapag walang laman ang pantog, nakapo­sisyon palabas ang matris, halos nakatupi sa sarili at nakapatong sa pantog. Habang napu­puno ang pantog, unti-unting tumatayo ang matris hanggang sa makaposisyon paloob papuntang likod.

4. Kapag buwanang regla, namamaga ang matris, mas nagiging vascular at namimintog ang ibabaw. Ang pan­labas na bukana ay mas bilugan, namamaga ang labia at ang lining membrane ng katawan ay mas makapal, ma­lambot at may madilim na kulay.

5. Sa pagbubuntis, lumalaki nang husto ang matris at pagdating ng pangwalong buwan, umaabot sa rehiyong epigastric. Dala ito ng paglaki ng mga kalam­nan at pagbuo ng panibagong fibers.

6. Halos bumabalik sa dating laki ang matris matapos manganak ngunit, ang looban ay mas malaki kaysa sa dati, mas balubaluktot ang mga daluyan ng dugo at mas tukoy ang mga kalamnan. Mas markado ang panlabas na butas at may mga bakas ng mga bitak.

7. Sa pagtanda, lumiliit ang matris, nagi­ging mas makapal, mapusyaw ang kulay at nakikita ang pagkakahi­walay ng katawan nito at ng sipit-sipitan.

Narito ang ilan sa mga karaniwang sakit nito:

• Depektong conge­nital o minana

• Impeksiyon

• Pelvic inflamma­tory disease (PID)

• Fibroid

• Leiomyoma

• Endometriosis

• Adenomyosis

• Mga hormonal im­balance

• Polyps

• Dysplasia

• Endometrial hyper plasia

• Buwa

• Uterine rupture

• Uterine atony

• Kanser

Narito ang ilan sa mga sintomas nito:

• Pagdurugo mata­pos makipagtalik.

• Mabigat na pagdu­rugo tuwing may regla o sa pagitan ng buwa­nang regla.

• Hindi maipaliwa­nag na pananakit ng pelvis.

• Para sa mga kon­disyong dulot ng panga­nganak tulad ng uterine rupture at atony, karani­wan ang kawalan ng paghilab at pagkakaroon ng mabigat at hindi mapigilang pagdurugo at sakit.