top of page
Search

Mga karapatan ng mga katutubo

BULGAR

Sa ating Saligang-Batas, malinaw na nakasaad ang mga sumusunod, partikular sa Article II, Sections 11 at 22:

“Seksiyon 11: Pina­hahalagahan ng esta­do ang karangalan ng bawat tao at ginaga­ran­ti­yahan ang lubos na paggalang sa mga karapatang-pantao.

Seksiyon 22. Kini­kilala at itinataguyod ng estado ang mga karapatan ng mga katutubong pamaya­nang kultural sa loob ng balangkas ng pam­bansang pagkakaisa at pag-unlad.”

Sa mga nabanggit na probisyon ay makikita na binibigyan ng estado ng halaga ang kasay­sayan at karapatan ng mga katutubong Pili­pino. Ang mga katu­tubong Pilipino ay may sariling tatak sa kasay­sayan ng Pilipinas kaya sa pag-ayos ng gusot sa kanilang lugar sa anu­mang usapin tungkol sa lupa, sila ay binibigyan ng karapatang resolba­hin ito sa ilalim ng kaugalian ng lugar kung saan matatagpuan ang lupang saklaw ng gusot. Kapag walang kaugali­ang angkop sa sigalot, doon lamang ito maa­aring isailalim sa pag-aayos (amicable settlement) o iakyat sa husgado.

Ang halaga nila sa kasaysayan ay binibig­yang-pansin ng estado at pamahalaan kaya bilang kabahagi ng kasaysayan ng Pilipinas, ang mga katutubong Pilipino ay pinagkalooban ng mga karapatan sa ilalim ng Republic Act (R.A.) No. 8371 o mas kilala sa titulong Indigenous Peoples’ Rights Act of 1997 o IPRA Law tulad ng mga sumusunod:

  1. Karapatang mag-angkin o magmay-ari ng ari-ariang mana mula sa kanilang mga ninuno (ancestra land). Kaaki­bat ng karapatang ito ay ang karapatang pagya­ma­nin ang kanilang lupain at manatiling nakatira rito. Sa pag­kakataong sila ay pa­alisin sa nasabing lupain, sila ay may karapatang mabigyan ng malili­patang lugar;

  2. Karapatang ma­big­yan ng importansiya ang kanilang mga tra­disyon na may kinala­man sa usapin at relasyon tungkol sa mga ari-arian;

  3. Karapatang pana­tilihin, pag-ibayuhin at pagyamanin ang kani­lang kultura, tradisyon at institusyon;

  4. Karapatang mapa­ngalagaan ang kanilang karapatang-pantao nang walang diskriminasyon;

  5. Karapatang pamu­nuan ang kanilang sarili (self-governance);

  6. Karapatang gami­tin ang kanilang kultura at tanggap na tradisyon sa pagsasa­ayos ng kanilang mga suliranin at gusot at makamtan ang hinihi­nging hus­tisya;

  7. Karapatang mag­de­sisyon kung ano ang kanilang gagawin para pangalagaan at pagya­manin ang kanilang mga sarili, paniniwala, ispi­ritwal na paninindigan at lupaing kanilang pag-aari;

  8. Mabigyan ng pa­re­hong karapatan, pro­teksiyon at prebilehiyo tulad ng iba pang miyembro ng lipunan;

  9. Mabigyan ng pare­hong karapatan sa pagtatrabaho, oportu­nidad, serbisyo, edukas­yon, karapatan at pare­hong prebilehiyo na tinatamasa ng iba pang miyembro ng lipunan;

  10. Karapatang ma­protektahan laban sa anu­mang diskriminas­yon, pagmamalupit at pagpa­pahirap na may kinala­man sa kanilang trabaho;

  11. Karapatang tu­manggi na sapilitang mapaanib sa hukbong sandatahan sa panahon ng panloob na salunga­tan (internal conflict), lalo na kung magagamit ang puwersang ito laban sa mga katutubong Pilipino;

  12. Karapatang ma­ging malaya laban sa anumang diskriminas­yon sa pagkuha at pama­masukan sa trabaho;

  13. Karapatang mai­sali ang kanilang kultu­ra, tradisyon, kasaysa­yan at adhikain sa lahat ng uri ng edukasyon, pampublikong impor­mas­yon at palitang pang­kultura at edukas­yon;

  14. Karapatang pana­tilihing sagrado, bigyan ng sapat na proteksiyon at paggalang ang kani­lang mga sagradong lugar maging ang kanilang mga libingan;

  15. Karapatan laban sa anumang eksploras­yon at paghuhukay sa kanilang lupain nang walang pahintulot ang mga maaapektuhang katutubo;

  16. Karapatang ga­win ang lahat ng serti­pikadong lupain na minana nila mula sa kanilang mga ninuno na hindi masakop sa pagbabayad ng buwis at anumang uri ng panini­ngil maliban na lamang sa mga bahagi nito na ginagamit para sa pang­malawakang agrikultura, komersiyal na pagtata­nim sa gubat at lupaing ginagamit para sa residential na layunin o kapag ito ay nakatitulo na sa pribadong tao.

0 comments

Disclaimer : The views and opinions expressed on this website or any comments found on any articles herein, are those of the authors or columnists alike, and do not necessarily reflect nor represent the views and opinions of the owner, the company, the management and the website.

RECOMMENDED
bottom of page