Mga estudyanteng nakararanas ng stress at anxiety dahil sa COVID-19, tulungan!

ni Kuya Win Gatchalian - @Win Tayong Lahat | September 15, 2020

Bilang Chairman ng Senate Committee on Basic Education, Arts and Culture, hinihimok ng inyong lingkod ang mga paaralan na paigtingin ang pagpapalawak ng kaalaman kung paano maiiwasan ang pag-akyat ng mga kaso ng pagpapakamatay o suicide. Mas nanganganib kasing makaranas ang ating mga mag-aaral ng stress at anxiety dahil sa COVID-19.

Ayon sa Department of Education (DepEd), may isang mag-aaral silang natukoy na nagpakamatay dahil sa epekto ng pandemya. Kamakailan naman ay iniulat ng National Center for Mental Health (NCMH) ang pagdami ng mga natatanggap nitong tawag na may kinalaman sa suicide mula noong nagkaroon ng lockdown. Mula sa 33 na bilang ng tawag na natanggap ng NCMH mula Enero hanggang Marso ngayong taon, dumoble ito sa 66 noong Abril hanggang sa pumalo ito sa 115 noong Hulyo. Tumaas pa ito ng halos 50 tawag noong Agosto 15.

Ayon pa sa 2015 Global School-based Student Health Survey na isinagawa ng World Health Organization (WHO), halos 17 porsiyento ng mahigit 8,000 kalahok na mag-aaral sa Pilipinas na may edad 13 hanggang 17 ang nagtangkang magpakamatay. Lumalabas na 12 porsiyento naman ang nagbalak na magpakamatay.

Kaya nga lalo nating nais bigyang-diin ang kahalagahan ng psychosocial support lalo na ngayong nag-aalala rin ang mga kabataan sa pagkawala ng trabaho ng kanilang mga magulang at may pangamba sa paglipat sa distance learning.

Kailangang maging bahagi ng pagtuturo sa kabataang mag-aaral ang mga programa sa mental health at psychosocial support at kung paano makaiiwas sa mga senyales na maaaring mauwi sa pagpapakamatay. Sa tulong nito, mabibigyan ng agarang aksiyon ang mga ganitong pangyayari at agad na maiulat sa mga awtoridad.

Maliban sa pagsasagawa ng counseling sessions para sa mga estudyante at pagsasanay sa mga guro kung paano magpapaabot ng psychosocial first aid, dapat mayroon ding mga programa para sa peer counseling upang mahiyakat ang mga bata na magdamayan at magbigay ng suporta sa isa’t isa.

Dahil sa mga pangamba at kawalan ng kasiguruhan ngayong panahon ng pandemya, bahagi na ng ating paglaban sa COVID-19 ang pangangalaga sa mental na kalusugan ng mga kabataan.

Naniniwala tayong mahalaga ang tungkulin ng ating mga paaralan upang bigyan ng pang-unawa at suporta ang mga mag-aaral nang sa gayun ay hindi sila mawawalan ng pag-asa.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Online sexual exploitation sa kabataan, lumobo nang husto dahil sa lockdown

ni Kuya Win Gatchalian - @Win Tayong Lahat | September 10, 2020

Napapanahon nang paigtingin ng ating pamahalaan ang batas na magsusugpo sa human trafficking sa kabataan at kababaihan.

Mula nang mag-lockdown dahil sa COVID-19 ay lumobo na ang mga kaso ng online sexual exploitation of children (OSEC) sa bansa. Ayon sa Office of Cybercrime ng Department of Justice (DOJ), umabot sa 279,166 mga kaso ng OSEC ang naitala mula Marso 1 hanggang Mayo 24. Lumalabas na mas mataas ito ng 264 porsiyento (76,561 bilang ng mga kaso) kung ihahambing sa parehong petsa noong nakaraang taon.

Kamakailan ay inihain ng inyong lingkod ang Senate Bill No. 1794 o ang ‘Eliminating Trafficking in Persons’ na layong patatagin ang Republic Act No. 9208 na una nang inamyendahan ng Republic Act No. 10364 o ang ‘Expanded Anti-Trafficking in Persons Act of 2012’. Hangad nitong palakasin ang mga pamamaraan ng pagtugis sa anumang uri ng human trafficking—kabilang na ang pornography, prostitusyon, pang-aabusong seksuwal, forced labor at pagbebenta ng laman loob.

Sa ilalim ng nasabing panukala, maaaring magbigay ang Regional Trial Court ng pormal na kautusan upang siyasatin o i-rekord ang mga mensahe, datos at impormasyong nagmumula sa isang tao na pinaghihinalaan o nakasuhan na ng trafficking. Ngunit bago ito pahintulutan ng korte, dapat munang patunayan ng mga law enforcer o awtoridad na mayroong krimeng naganap, isinasagawa o binabalak pa lamang. Maaari silang makulong ng hanggang 12 taon kung nagsagawa sila ng surveillance ng walang pahintulot ng korte.

Mahalaga rin ang papel ng teknolohiya upang tapusin na ang krimeng ito lalo na’t sa pamamagitan nito, ginagawa ng mga kriminal ang kanilang katiwalian sa mga inosenteng kabataan at kababaihan.

Sa ating panukala, bibigyan ng mandato ng naturang panukala ang mga internet service providers o ISPs at tourism-oriented establishments na i-ulat at pigilan ang mga kaso ng trafficking. Halimbawa, tungkulin ng mga ISP ang pagharang sa anumang uri ng child pornography. Magiging tungkulin naman ng mga tourism-related establishments ang pagsasanay sa kanilang mga empleyado upang matukoy ang mga posibleng insidente ng trafficking sa kanilang mga pasilidad at mai-ulat ang mga ito sa mga awtoridad.

Maliban sa mas malakas na sistema para sa pagtugis sa mga kriminal, bahagi ng reporma na ating isinusulong ay ang mas malawak na pakikipag-ugnayan sa mga ahensiya ng ating gobyerno upang masiguro natin ang kaligtasan ng lahat ng mamamayan.

Para maisakatuparan ito ay palalakasin ang Inter-Agency Council Against Trafficking (IACAT) sa pamamagitan ng pakikipagsanib puwersa sa mga ahensiyang tulad ng National Bureau of Investigation (NBI), Department of Health (DOH), Department of Information and Communications Technology (DICT), Department of Transportation (DOTr) at Overseas Workers Welfare Administration (OWWA).

Nananawagan tayo sa mabilis na pagtugon at pagpapatupad ng naturang panukalang-batas. Alang-alang sa kinabukasan ng susunod na henerasyon, bigyan natin ito ng prayoridad.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

‘ALS’ sagot sa problema ng out-of-school youth

ni Kuya Win Gatchalian - @Win Tayong Lahat | September 3, 2020

Bilang may akda at sponsor ng Senate Bill No. 1365 o ang Alternative Learning System o ALS Act, isinusulong ng inyong lingkod ang pagpapalakas at pagpapalawig sa ALS upang maabot ang mga mag-aaral na nanganganib na hindi maipagpatuloy ang kanilang edukasyon ngayong taon dahil sa epekto ng pandemyang dulot ng COVID-19.

Ang ALS ay programa ng Department of Education (DepEd) na layong bigyan ng pangalawang pagkakataon na makapag-aral ang mga bata at maging ang mga nakatatanda na huminto at hindi nakatapos ng kanilang pag-aaral dala ng iba’t ibang kadahilanan.

Ayon sa datos ng DepEd noong nakaraang buwan, 361,398 ALS enrollees lamang ang nagpatala sa programa para sa darating na pasukan. Katumbas nito ang 49 porsiyento lamang ng 738,929 na nagpatala sa programa noong nakaraang taon.

Ayon pa sa pinakahuling pag-aaral ng World Bank, nasa 24 milyong Pilipino na may edad 15 pataas ang hindi nakatapos ng high school.

Sa ating panukala, sisiguruhin ang bawat lungsod at munisipalidad sa bansa ay mayroong ALS Community Learning Center para masigurong ang programa ay aabot sa lahat ng hindi pa nakapagtapos ng kanilang pag-aaral at nais ipagpatuloy ito. Ang ganitong mekanismo ang sasalo sa mga hindi makakapag-aral, kaya naman mahalagang sila ay lubos nating mahikayat.

Ngayon ay pasado na sa Senado at Kamara ang kani-kanilang bersiyon ng panukala sa programang ALS. Magkakaroon ng bicameral conference committee na bubuo ng huling bersiyon ng panukalang-batas bago ito maiakyat sa Pangulo para pirmahan at maging ganap nang batas.

Bilang bahagi ng pagbangon ng ating sektor ng edukasyon mula sa pinsala ng pandemya, umaasa tayong mas marami pa ang mabibigyan ng pangalawang pagkakataon sa edukasyon hanggang sa sila ay matagumpay na makapagtapos na ng pag-aaral.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com