Wastong kaalaman sa HIV, ituro sa kabataan

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | March 23, 2023

Nakakaalarma at nakakalungkot isipin na kung sino pa ang dapat na binibigyan ng dobleng pag-aaruga dahil sa kanilang murang edad at kahinaan ay sila pa ang nakakaranas ng matinding pagdurusa.

Lumabas sa ulat ng HIV/AIDS & ART Registry of the Philippines na noong Enero lamang ay nasa 86 na ang bilang ng mga kasong naitala sa hanay ng mga 19 taong gulang pababa. Sa mga kasong ito, 79 ang naitala sa mga kabataang may edad 10 hanggang 19, habang pito naman ang naitala sa mga batang 10 taong gulang.

Sa kabuuan, umabot sa 1,454 ang bilang ng mga bagong kaso ng HIV noong Enero. Sa 1,365 na mga kasong naiulat ay dahil sa pakikipagtalik, 998 o 70% ang mula sa mga lalaking nakipagtalik sa kapwa lalaki, 193 o 13% ang mga lalaking nakipagtalik sa mga babae, at 240 o 17% ang mga lalaking nakipagtalik sa parehong lalaki at babae.

Kaya naman nananawagan tayo sa Department of Health (DOH) at Department of Education (DepEd) na paigtingin pa ang kampanya para mapalawak ang kaalaman ng mga kabataang mag-aaral tungkol sa sakit na ito. Mahalaga na makipag-ugnayan sa iba’t ibang ahensya ng gobyerno at mga lokal na pamahalaan para ikalat nang husto ang impormasyon tungkol sa sakit at kung paano maiiwasan ito.

Pinag-aralan din natin ang mga resulta ng Young Adult and Fertility Sexuality Survey (YAFSS).

Lumalabas na bumaba sa 78 porsyento noong 2021 ang bilang ng mga kabataan na may kaalaman sa HIV at acquired immunodeficiency syndrome (AIDS). Ito na ang pinakamababang naitala mula 1994, kung saan umabot sa 95 ang porsyento ng mga kabataang may kinalaman sa HIV at AIDS.

Noong 2013 naman ay bumaba sa 85 ang porsyento ng mga kabataang may kaalaman sa HIV at AIDS.

Hudyat ang mga datos na ito na kailangan talagang tutukan ang pagpapalaganap ng wasto at sapat na kamalayan ng kabataan kaugnay sa HIV, lalo na’t maaaring magdulot ito ng pinsala sa kanilang kalusugan at kapakanan.

Bilang chairman ng Senate Committee on Basic Education, magsasagawa tayo ng pagdinig sa mga kaso ng HIV sa mga kabataan, pati na rin sa maagang pagbubuntis.

Noong nakaraang taon, inihain natin ang Proposed Senate Resolution No. 13 upang repasuhin ang pagpapatupad ng Comprehensive Sexuality Education (CSE). Susuriin natin dito kung paano matuturuan ang ating mga kabataan na pangalagaan ang kanilang mga kalusugan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Scholarship programs para sa STEM classes, para tugunan ang kakulangan ng civil engineers

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | March 21, 2023

Tulad ng ibang mga propesyonal, mahalaga ang technical skills ng mga civil engineer.

Pero lumalabas na kulang na kulang ang mga civil engineer sa bansa. Ayon sa estima ng mga eksperto, kailangan ng karagdagang 56,000 civil engineers sa 2026 o halos 14,000 bagong civil engineers taun-taon mula 2023 hanggang 2026. Lumalabas din na humigit-kumulang 2,486 BS Civil Engineering graduates ang umalis sa Pilipinas mula 2018 hanggang 2022.

Kaya kailangan nating dagdagan ang bilang ng mga mag-aaral sa ating human capital pool na handang pag-aralan nang husto ang civil engineering, makapasa sa board exams, at manatili sa ating bansa bilang civil engineers na tutulong sa bansang makapagpatayo ng kinakailangang mga imprastruktura.

Dahil d’yan, hinihikayat natin ang mas maraming mag-aaral na kumuha ng Science, Technology, Engineering, and Mathematics o STEM strand sa senior high school.

Sa ngayon, kaunti lamang ang mag-aaral ng STEM sa senior high school, at mas kaunti ang pumapasa sa Civil Engineering Board Exam. Para sa School Year 2022-2023, nasa 23% lamang sa 2.8 milyong mga mag-aaral sa senior high school na na-survey ng Department of Education (DepEd) ang naka-enroll sa STEM strand. Lumalabas naman na 41% lamang ang average passing rate sa Civil Engineering Licensure Exam mula 2017 hanggang 2022. Sa kasalukuyan, mayroong mahigit 170,000 na lisensyadong civil engineers sa bansa.

Malaki ang potensyal ng industriya ng construction sa bansa at sayang naman kung hindi mapunan ang laki ng demand sa workforce.

Tinataya ng private market research firm na GlobalData na umabot sa P3 trilyon ang halaga ng construction industry sa Pilipinas. Inaasahan din na aabot sa pitong porsyento ang annual growth rate ng industriya hanggang 2026, kung saan tinatayang aabot sa P4.20 trilyon ang market size nito.

Para mahikayat ang mas maraming mag-aaral na kumuha ng STEM strand sa senior high school, iminumungkahi ng inyong lingkod na isali ang mga mag-aaral sa senior high school sa mga scholarship programs na una nang inaalok ng Department of Science and Technology – Science Education Institute sa mga college students. Bukod pa rito, kinakailangan ding maging updated ang STEM curriculum para mahasa ang kakayahan ng mga mag-aaral pagdating sa civil engineering.

Kung susumahin, isa ang industriya sa mga prayoridad ng pamahalaan dahil umabot sa P893.12 bilyon o 16.95% ng P5.27 trilyong national budget ang pondong nakalaan sa Department of Public Works and Highways (DPHW), ang pinakamalaking pondong inilaan para sa pagpapatayo at pagpapanatili ng mga imprastruktura mula 2019.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Bagsak na performance ng mga mag-aaral, susuriin

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | March 16, 2023

Sa pamamagitan ng Second Congressional Commission on Education o EDCOM II, rerepasuhin na ang mga hamong kinakaharap ng K to 12 curriculum, kabilang na ang pagpapatupad ng Mother-Tongue Based Multilingual Education (MTB-MLE) at ang spiral progression approach.

Mandato ng EDCOM II na gumawa ng National Assessment and Evaluation kabilang ang pagtiyak sa mga bagay na may kinalaman sa patuloy na pagbagsak ng performance ng mga estudyante sa ilang mga subject upang maabot ang mga target na local at international standards.

Kung matatandaan natin ang resulta sa mga large scale international assessment tulad ng 2018 Programme for International Student Assessment (PISA), lumalabas na nahuhuli ang mga Pilipinong estudyante kung ihahambing sa mga mag-aaral ng ibang bansa. Lumabas din sa nasabing assessment na hirap ang mga mag-aaral ng bansa na matutunan ang kanilang mga aralin. Sa 2018 PISA, Pilipinas ang may pinakamababang marka sa Reading at pangalawang pinakamababang marka sa Science at Mathematics.

Sa kabila ng mga pag-aaral at rebisyon ng Department of Education (DepEd) sa K to 12 curriculum, nakasalalay pa rin sa magiging resulta ng pag-aaral ng EDCOM II ang batayan sa ating paglikha ng mga panukalang-batas para sa sektor ng edukasyon.

Ayon sa isang pag-aaral na isinagawa ng Philippine Institute for Development Studies (PIDS), 9% lamang ng 16,287 paaralang sinurvey ang nakagawa ng apat na aktibidad para sa matagumpay na pagpapatupad ng MTB-MLE. Ang apat na ito ay ang pagsusulat ng mga libro sa wika, panitikan, at kultura; dokumentasyon ng ortograpiya ng wika; dokumentasyon ng balarila; at dokumentasyon ng diksyunaryo ng wika.

Upang masiguro naman ang kaalaman at kakayahan sa pagwawakas ng bawat antas, minandato ng Enhanced Basic Education Act of 2013 o ng K to 12 Law (Republic Act No. 10533) ang paggamit sa spiral progression approach kung saan nagsisimula ang pagtuturo sa mas simpleng paksa hanggang maging kumplikado habang paakyat sila sa bawat baitang.

Ngunit ayon sa isang pag-aaral ng mga mananaliksik mula sa Visayas State University noong 2020 tungkol sa pagpapatupad ng spiral progression approach, lumalabas na ilan sa mga puna ng guro sa ganitong paraan ng pagtuturo ang paulit-ulit na paksa sa iba’t ibang baitang, limitadong organisasyon ng mga paksa, kakulangan sa lalim sa iba’t ibang paksa ng agham atbp.

Bilang co-chairperson ng EDCOM II at chairman ng Senate Committee on Basic Education, susuriin natin ang mga isyung ito dahil nais nating matiyak na maging mahusay ang ating mga mag-aaral.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com