Isulong ang pondo para sa certification ng tech-voc senior high school graduates

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 21, 2023

Tinanggap ng Senate Committee on Finance ang panukala ng inyong lingkod na pondohan ang certification ng mga mag-aaral sa Grade 12 na nasa technical-vocational-livelihood (TVL) track. Malaking tulong ito upang itaas ang tsansang makapasok sa magandang trabaho ang mga mag-aaral na ito.

Bilang chairman ng Senate Committee on Basic Education, iminumungkahi natin ang paglalaan ng P438.16 milyon sa ilalim ng development regulatory program ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA). Gagamitin ang naturang pondo para sa assessment at certification ng tinatayang 420,967 mag-aaral sa Grade 12 na nasa TVL track.

Nakakaalarma kasi ang tinatawag nating ‘dead end’ para sa mga mag-aaral ng senior high school na nasa TVL track.

Base sa datos ng Department of Education (DepEd) para sa School Year (SY) 2020-2021, 6.7 porsyento lamang o 32,965 sa 473,911 graduates ng senior high school sa TVL track ang dumaan sa assessment para sa national certification. Sa mga kumuha ng national certification, 31,933 o 97 porsyento ang pumasa.

Ang nagiging sagabal sa pagkuha ng assessment para sa national certification ay ang gastos na nagkakahalagang P760 hanggang P1,370. Mahalagang hakbang ang paglalaan natin ng pondong ito sa certification ng ating mga senior high school graduates upang magkaroon sila ng magandang trabaho.

Batay din sa pananaliksik ng ating tanggapan, 50 porsyento ng mga senior high school TVL graduates ang nagtatrabaho sa mga elementary occupations, o iyong mga trabaho na nasa pinakamababang kategorya pagdating sa skills requirement. Halimbawa ng mga trabahong ito ang mga street vendors, cleaners, domestic helpers, car at window washers, at street sweepers.

Nakakadismayang isa na naman itong pahiwatig na hindi natupad ang pangako ng sistema ng edukasyon na ihanda ang mga senior high school graduates para sa trabaho o sa pagnenegosyo.

Isinusulong din ng inyong lingkod ang pagsasabatas ng Batang Magaling Act (Senate Bill No. 2367) na layong ihanda ang mga senior high school graduates para sa kolehiyo, middle-skills development, trabaho, o pagnenegosyo. Iminumungkahi rin ng panukalang batas ang libreng national competency assessment para sa mga senior high school learner ng DepEd.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

P160M pondo para sa mental health crisis sa kabataan

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 16, 2023

Sa ating pagsusuri sa panukalang pondo ng Department of Education (DepEd) para sa susunod na taon, wala man lang pondong nakalaan para sa mga programa sa mental health. Kaya isinusulong ng inyong lingkod ang paglalagay ng line item sa 2024 national budget at tatawagin itong “Strengthening Mental Health Programs and Advocacies,” na may pondong P160 milyon para sa mga programang pang-mental health.

Nakakaalarma ang mga datos, kung ating titingnan. Mula pa noong 2017, ang bilang ng mga mag-aaral na nagtangkang magpakamatay ay umabot na sa 7,892 at 1,686 naman ang tuluyan nang nagpakamatay.

Nakakabahala ito kaya nga ating iminumungkahi ang pagtataas ng pondo para sa mga adhikain ng naturang ahensya na may kaugnayan sa mental health sa mga paaralan.

Kung matatandaan natin ang resulta ng 2018 Programme for International Student Assessment (PISA), sa 79 na bansang lumahok, ang Pilipinas ang may pinakamataas na porsyento ng mga mag-aaral na may edad na 15 ang nakaranas ng bullying. Lumalabas sa datos na 65 porsyento ng mga kabataang ito ang nag-ulat na nakaranas sila ng pambu-bully ng ilang beses sa loob ng isang buwan.

Gayundin ang naging resulta sa datos ng 2019 Southeast Asia Primary Learning Metrics (SEA-PLM). Mas maraming mga mag-aaral sa Pilipinas ang nakakaranas ng bullying (63.2 porsyento), aggression (9.2 porsyento), violence o karahasan, (12.3 porsyento), at offensive behavior (28.8 porsyento) kung ikukumpara sa ibang mga mag-aaral sa ASEAN.

Bilang chairman ng Senate Committee on Basic Education, patuloy na isinusulong ng inyong lingkod ang Basic Education Mental Health and Well-Being Promotion Act. Layon nitong gawing institutionalized ang School-Based Mental Health Program, at itaguyod ang mental health at kapakanan ng mga mag-aaral sa mga pampubliko at pribadong mga paaralan.

Bukod dito, layon din ng panukala na tiyakin na may sapat na access ang mga kabataang mag-aaral sa school-based mental health services sa mga ipapatayong Care Center, katuwang ang mga mental health specialists at associates. Kaunti na lang ang gugugulin nating panahon upang maisabatas na ito dahil pasado na ang panukalang batas sa huli at ikatlong pagbasa sa Senado.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Tiyakin ang kapakanan ng mga ALS Learners at teachers

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | November 14, 2023

Mahalaga ang pagpapatuloy ng edukasyon, anuman ang edad o estado sa buhay. Kaya naman, patuloy na ginugugulan ng panahon ng inyong lingkod ang pagtataguyod ng mga programa at pasilidad para sa pagsusulong ng Alternative Learning System (ALS), kung saan una natin itong itinaguyod sa Lungsod ng Valenzuela noong ako’y nanilbihan bilang alkalde ng siyam na taon.

Noong 2020 ay pinalawak at pinalaki pa natin ang ALS Barangay Parada sa Valenzuela. Sinimulan natin ang pagpapatayo sa dalawang karagdagang palapag kung saan matatagpuan ang karagdagang pitong silid-aralan at multi-purpose hall kung saan ginaganap ang mga pagsasanay at ilang mga aktibidad para sa mga estudyante at mga guro.

Ang Republic Act No. 11510 (ALS Act) na iniakda ng inyong lingkod, ang siyang nag-institutionalize sa ALS. Ang programa ay isang impormal na sistema kung saan nagsisilbi itong alternatibo sa pormal na sistema ng edukasyon sa bansa. Bahagi ng ALS ang mga ‘di-pormal na mga paraan ng pagbabahagi ng kaalaman na nagbibigay ng pangalawang pagkakataon sa mga kababayan nating hindi nakapagtapos ng kanilang pag-aaral, kabilang ang mga out-of-school children in special cases, mga nakatatanda, indigenous peoples, children in conflict with the law, at mga may kapansanan. Sa ilalim ng batas sa ALS, pinapaigting ang basic at functional literacy at life skills ng mga sumasailalim dito.

Sa pamamagitan ng batas, inaasahan nating ang bawat mag-aaral na produkto ng ALS ay nagpapamalas ng kanilang talino at kakayahan. Mapapatunayan nating walang imposible sa taong determinado na handang suungin anuman ang pagsubok para sa kanyang mga pangarap.

Bukod sa mga ALS learners, mahalaga rin na marinig natin ang boses ng ating mga ALS teachers.

Pinag-aaralan na natin sa ngayon ang isang panukalang batas na planong amyendahan at gawing angkop sa kasalukuyang panahon ang Magna Carta for Public School Teachers (Republic Act No. 4670). Maglalagay tayo ng mga bagong probisyon na tiyak na magtataguyod sa kapakanan ng mga public school teachers — kabilang na ang pagbibigay ng special hardship allowance sa mga mobile teachers at ALS teachers.

Isusulong din natin na mabigyang proteksyon ang mga guro mula sa mga out-of-pocket expenses at pagsasagawa ng mga non-teaching tasks. At siyempre, kasama sa pagtataguyod sa mga kapakanan ng mga guro ang pagbibigay sa kanila ng longevity pay.

Ipinapakita ng programang ALS ang mensahe ng katatagan, pagbabago, at pag-asa na hindi lamang para sa mga ALS learners kundi para rin sa kanilang mga pamilya, komunidad, at buong bansa. Sama-sama natin itong ipagmalaki, at sama-sama nating gawing inspirasyon ang kanilang tagumpay upang mas marami pang kababayan natin ang mahikayat na magpatuloy sa pag-aaral.

Bilang chairman ng Senate Committee on Basic Education, patuloy nating sisiguruhing makakatanggap ng suporta ang mga mag-aaral at guro ng ALS upang hindi sila mapagkaitan ng magandang kinabukasan.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com