Mga pulis, dapat mas wais kesa masasamang-loob

ni Ryan Sison @Boses | Nov. 4, 2024

Kung mga wais ang mga masasamang-loob, dapat na mas mahuhusay ang ating kapulisan.

Kaya naman nagpahayag ng pagsuporta si Rep. Brian Raymund Yamsuan sa plano ng Philippine National Police (PNP) na pagbili ng mga body-worn cameras na may mga artificial intelligence (AI) capability.

Kailangan lang aniya na mamuhunan din ang kagawaran sa pagsasailalim sa training ng kanilang mga tauhan para sa tamang handling, filing at storage ng video footages sa naturang devices upang matiyak na hindi ito mata-tamper, kung saan gagamiting ebidensya sa korte laban sa mga salarin. 

Hinimok naman ni Yamsuan ang kapulisan na mas palawakin o i-develop ang kanilang digital crime reporting system upang hikayatin ang partisipasyon ng taumbayan sa pagsugpo sa anumang krimen.

Aniya pa, ang paggamit ng mga naturang teknolohiya ay makakatulong para mapabuti ang pagkilos o performance ng PNP, habang mabuo ang tiwala ng mamamayan sa kanilang organisasyon.

Pinuri naman ng mambabatas ang kagawaran sa inisyal na paglulunsad sa Metro Manila ng Law Enforcement Reporting and Information System (LERIS), isang digitalized policing app na magbibigay-daan sa publiko na mag-report ng mga kahina-hinalang insidente at krimen sa pamamagitan ng kanilang mga mobile phone.

Kadalasan, ayon kay Yamsuan, kahit may nakikita na kahina-hinala sa paligid o may nangyayari na mismong krimen ay nag-aatubiling pumunta sa police station o tumawag para ito mai-report. Pero, kung maipapatupad sa buong bansa ang paggamit ng digital app ng PNP, mas mahihikayat ang mamamayan na maisumbong ang anumang kaduda-dudang aktibidad at krimen sa ating komunidad gamit ang ating mga cellphone.

Marahil, panahon na para gumamit ang ating kapulisan ng mga makabagong teknolohiya sa paglaban sa kriminalidad.

Kung tutuusin, bukod sa pagiging tuso ng mga masasamang-loob ay high tech na rin sila sa paggawa ng mga krimen.

Halimbawa na rito ang pag-hack ng mga account sa bangko, pang-i-scam online, pang-eengganyo na pumasok sa mga investment kuno at iba pang uri ng panggagantso.  

Kumbaga, ang gagaling talaga ng mga kawatan sa panloloko dahil gumagamit sila ng mga tinatawag na technological innovations.

Kaya naman kailangan nating suportahan ang planong ito ng kapulisan, kung saan dapat maipasa na ang mga panukalang batas na naglalayong gumamit ng mga body-worn cameras sa panahon na mayroong operasyon ang mga law enforcement nang sa gayon ay agad na mahuhuli ang totoong mga salarin at maparusahan ang mga ito gamit ang mga ebidensyang nakuha. 

Gayundin, sana ay magkaroon ng mga CCTV sa mga establisimyento para madali namang makaresponde ang ating kapulisan sa nangyayaring insidente.

Isipin sana natin lagi na dapat manaig ang mas makabubuti para sa ating lahat.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Mga kawatan, walang pilipiling oras, maging mapagbantay

ni Ryan Sison @Boses | Nov. 3, 2024

Hindi dapat basta ibinibigay kahit kaninuman ang buo nating tiwala dahil anumang oras ay maaaring gamitin ito laban sa atin. 

Sa isang exclusive subdivision sa Parañaque City, nilooban ng anim na lalaki ang isang bahay.  

Natangay ng mga lalaki ang halos P1 milyong cash at mga alahas na nagkakahalaga ng P400,000. 

Ayon kay PMaj. Hazel Asilo, spokesperson ng Southern Police District (SPD), may kapitbahay na tumawag sa 911 at sinabing may nangyayari umanong robbery incident sa nabanggit na bahay. Diin ni Asilo na kung hindi pa tumawag ang kapitbahay na may commotion ay hindi nila malalaman na may nakawan nang nagaganap sa loob ng tirahan na iyon.  

Batay sa record ng SPD, hindi ito ang unang beses na nanakawan ang isa sa mga biktimang Chinese, kung saan P30 milyon ang nalimas sa kanya sa Binondo, Maynila, nito lamang August.

Lumabas din sa imbestigasyon ng pulisya na magkakilala ang mga magnanakaw at ang driver ng mga negosyanteng Chinese, habang kasabwat umano ang ilang trabahador ng mga biktima. 

Sinabi naman ni Asilo na ang tatlong naaresto ng mga otoridad ay tauhan ng mga negosyante, kabilang ang lalaking nakita sa CCTV na nagbukas ng gate. 

Patuloy naman ang follow-up operation ng pulisya para sa ikadarakip ng anim na armadong lalaki.

Matindi talaga ang modus ng mga masasamang-loob dahil wala na silang pinipiling oras at tila hindi na rin umiiral ang kanilang konsensya.

Paulit-ulit na pagnanakaw, panghoholdap, na parang ginagawa na nilang hanapbuhay ito, na mambiktima ng mga natatakot na magreklamo at mga walang kalaban-laban. 

Dapat sigurong suyurin ng mga otoridad ang mga kawatan na ito, hulihin at ikulong. Pero sana, mas mabigat na parusa ang ipataw sa kanila para magtanda at hindi na ulitin pa ang krimen, dahil kung minsan sa halip na magbago ay lalong lumala at ang masaklap pa nagre-recruit na ng mga kasama sa mga panloloko.

Kaya sa kinauukulan, mag-isip sana ng mga tamang paraan para masawata na ang mga kriminal na talagang nagkalat at buhay na buhay sila sa ating komunidad. Dapat silang lipulin dahil sa maraming silang nagiging biktima. 

Paalala sana sa ating mga kababayan na huwag tayong agad magtitiwala, lalo na roon sa mga nagbabait-baitan lang sa atin o iyong mga mukhang anghel pero sa loob pala ay utak ‘lucifer’. 

Posible kasing nagkukunwaring mamamasukan o trabahador at kapag nakuha na ang tiwala ay saka naman sasalakay at gagawin ang masamang balak. Kailangang maging wais sa lahat ng oras, kilalanin munang mabuti ang isang tao, alamin ang pagkatao nito, at kung hindi naman mahirap para sa atin ay magtanong ng record sa mga barangay o otoridad hinggil sa pagkakakilanlan nito bago pa tuluyang tanggapin o papasukin sa ating tahanan, nang sa ganoon ay hindi naman tayo maloko.

Kumbaga, maging mapagbantay at maingat tayo dahil maraming kawatan ang handang magnakaw, mamerhuwisyo at gumawa ng masama sa atin. 

Alalahanin sana natin na nasa atin din nakasalalay ang ikabubuti at ikagaganda ng ating buhay, at hindi natin puwedeng isisi sa iba ang anumang desisyong mali na ating nagawa.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Nag-aalay ng bulaklak sa mga puntod, kaunti na lang

ni Ryan Sison @Boses | Nov. 2, 2024

Kapag dumarating ang ganitong panahon, marami sa atin na kadalasang inilalagay sa mga puntod ng mga mahal sa buhay ay sari-saring mga bulaklak na sasamahan ng makukulay na mga kandila, pero ngayon tila kakaiba ang makikita dahil kakaunti lamang ang mga may bitbit nito.  

Naging matumal kasi ang bentahan ng iba’t ibang klase ng bulaklak, hindi tulad ng mga nakaraan na bisperas pa lamang ay halos wala nang mabili ang mga kababayan. 

Ang malakas na pag-ulan at labis na suplay ay nagpababa ng mga presyo ng bulaklak sa Baguio City bago pa lamang ang Undas, kung saan ang mga local vendor ay nahihirapang ibenta ang kanilang mga stock dahil nananatili ring kakaunti ang mga kostumer.

Apaw-apaw ang mga flower stall dahil hindi madala ang karamihan sa suplay ng bulaklak sa mga rehiyon tulad sa Bicol at Metro Manila sanhi ng masamang panahon.

Isa sa mga flower vendor ang nagsabing marami ang suplay, oversupply, pero kakaunti naman ang namimili.

Gayunman, dahil sa 24-oras na ang operasyon ng mga flower stalls sa Baguio City, umaasa ang mga vendor na tataas naman ang kanilang benta. 

Nagsagawa na rin ng pag-iikot ang Department of Trade and Industry (DTI)-Benguet para i-monitor ang mga presyo ng bulaklak. Ayon kay Ralph Altiyen, consumer protection supervisor ng DTI Baguio-Benguet, ginagawa nila ito para matiyak na magiging makatwiran ang presyo ng mga bulaklak. 

Anang kagawaran, ang Malaysian mums ay ibinebenta ng P200 kada bundle, ang Anthuriums ay nasa P250 hanggang P500 kada dosena, ang Radus na P200 kada bundle, at Asters, P75 kada bundle, habang ang mga rose ay nananatiling stable sa P30 hanggang P35 kada tangkay.

Sa Dangwa, Manila, marami pa rin ang mga namimili ng bulaklak subalit hindi kagaya noong mga nakaraang Undas na puno ang mga kalsada at wala nang malakaran.

Ang sinasabing dahilan ng mga flower vendor ay karamihan sa mga umaangkat sa kanila ng mga bulaklak na mula sa mga probinsya ay hindi na lumuwas pa dahil marami sa mga ito ang labis na naapektuhan ng bagyo.

Ilang mamimili naman roon ang inaasahang tataas ang presyo ng mga bulaklak subalit lumalabas na mas mababa ang presyo nito kumpara noong mga nakaraang Undas, kaya naman pagkakataon na rin para sa mga re-seller na bumili at itinda ang mga bulaklak sa kanilang flower shop sa ibang lugar.

Malaki talaga ang naging epekto ng nakalipas na mga bagyo sa ating mga kababayan.

Ultimo mga nag-aangkat para ibenta sa kanilang lugar at bumibili ng mga bulaklak ay kumonti na lamang kahit pa sabihing nananatili ang presyo o stable, o kaya naman ay mababa ang presyo ng mga ito.

Marahil, naisip ng mga kababayan na magtipid na muna, na sa halip na bumili ng bulaklak ay pagkain na lamang para sa kanilang pamilya.

Kumbaga, ipagdasal na lang ang mga yumaong kamag-anak at magtirik ng kandila dahil tiyak na naiintindihan din nila ito. 

Ang mahalaga ay naalaala natin sila at binigyan ng panahon, habang lagi mananatili sa ating puso at isip ang kanilang pagmamahal.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com