Tips para mas maging alisto at ligtas ang mga biyahero

ni Nympha Miano-Ang - @Life and Style | June 06, 2021

Mga extortionists umano ang nanunog ng isang pampasaherong bus sa Cotabato kamakailan kung saan 3 pasahero ang nasawi at lima ang sugatan dahil sa naganap na pagpapasabog at pagsunog sa sasakyan na lulan ng ilang pasahero.

Panahon ngayon ng pagluwag ng gobyerno sa pagdayo ng mga turista sa iba't ibang lugar sa bansa kaya lagi tayong maging alisto sa pagbiyahe.

Nadadamay ang mga inosente, napakahalaga na maging alerto tayo at mapagmasid sa ganyang mga pag-atake.

Heto ang tips at mga dapat gawin kahit na sa maliit na paraan lang ay mapatatag natin ang ating seguridad sa mga ganitong mga insidente ng biglaang pag-atake ng mga ito.

1. ANG PAGPAPLANO NG BIYAHE. Ang maingat na planong pagbiyahe ay isa sa pinakamahalagang hakbangin na maaaring sundin para mas maging ligtas ang sarili at ang buong pamilya. Kung plano ng isang foreigner na magtungo sa lugar na alam mong peligroso para sa kanila ay sabihan na ang mga iyan. Tsekin muna nila kamo ang mga lugar na plano nilang bisitahin at pamalagian. Halimbawa, kumusta ba ang peace and order security sa lugar lalo na kung may history na ng mga nakaraang pag-atake ng terorista roon? Isulat din ang mga ginagawang pag-iingat ng mga naninirahan doon para maiwasan ang anumang katulad na insidente.

2. ANG PAGPILI NG HOTEL. Oras na husto na ang iyong pagsasaliksik hinggil sa lokasyon ng iyong pagbisita, tsekin ding mabuti ang hotel sa lugar. Mas mainam na pumili ng hotel na mas malapit sa istasyon ng pulisya o iba pang secured areas. Mainam na ideya na tanungin ang hinggil sa seguridad ng hotel management bago manuluyan dito.

Tiyakin na mayroon silang metal detectors, mahigpit na seguridad at mapagmasid sa lahat ng lugar. Matapos ang pag-atake sa isang bus sa Cotabato, ito na marahil ang mainam na senyales na dapat pag-ingatang mabuti ng ating mga kababayan ang mga dayuhan.

3. SABIHAN ANG MGA KAIBIGAN AT PAMILYA. Mainam na pagsabihan na agad ang mga kaibigan, kaanak o kapamilya hinggil sa planong pagbibiyahe at ibigay sa kanila ang contact information mo habang nasa malayo ka. Ang emergency contact information ay napakahalaga kung bibiyahe sa Mindanao, sakali man.

4. MAGING VIGILANTE SA PALIPARAN. Mula sa umpisa ng pagbiyahe sa eroplano hanggang pagdating sa destinasyon, laging manatiling alerto. Napakaraming mga kaso kung saan ang mga terorista ay pakay ang mga inosenteng pasahero sa pamamagitan ng pagtatanim ng mga sandata sa kanilang mga bagahe at saka ito kinukuha pagdating sa kanilang destinasyon. Kaya hindi dapat mawala sa paningin mo ang iyong bag kahit na tatlong segundo lamang.

5. LUMAYO SA MGA HINDI KAKILALA. Hindi mo alam kung anong uri ng pagkatao ang mga taong iyong nakikita o nakakasalamuha habang nasa biyahe. Lumayo sa mga hindi kilala. Napakadali na mabingwit sa mga kuwentuhan at mga nakahihimok na salita kapag nakipag-usap ka sa mga iyan.

6. ANG KAGAMITANG PANG-KOMUNIKASYON. Tandaan na i-active ang roaming services ng iyong cellphone kung nasa liblib na lugar sa Mindanao o saan mang lugar na medyo peligroso. Ang mga communication devices ay napakahalaga sa anumang kalamidad at makatutulong para makapagligtas ng buhay. Sa ganyang mga pag-atake, ang daming nai-stranded sa hotels kaya madali nang matatawagan ang pulisya at masabi kung saan kayo nakahimpil sa ngayon.

Mahalaga rin ang magkaroon ng internet capable device, makatutulong ito.

7. MAGING ALERTO SA PAMPUBLIKONG LUGAR. Obserbahan ang lahat ng tao. Ayos lang na magsuspetsa ng konti sa anumang sitwasyon. Kung may nakikita kang kakaibang aktibidad, agad mag-report sa pulisya. Ang ilang tao ay ay nakalilimutan ang kanilang bags at iba pang dalahin sa mga restaurant o banyo. Agad na timbrehan ang pulisya. KUNG NAIISIP MO NA MAY KAKAIBA SA ISANG NAKABALOT NA BAGAY, MAAARING TOTOO ANG IYONG HINALA.

8. PAMPUBLIKONG TRANSPORTASYON. Iwasan ang pampublikong mga sasakyan. Umupa ng sasakyan. Higit kasing umaatake ang mga terorista sa mga pampublikong sasakyan o pamilihan na mataong lugar.

9. SUNDIN ANG IYONG PLANO. Ang panghuli, sundin ang iyong mga plano. Kung plano na magtungo sa isang lugar, doon ka lamang at huwag ka nang gagawi sa iba pang lugar. Ito ay napakahalaga dahil kung magpapalit ka pa ng plano baka maligaw ka pa at may posibilidad na mapunta ka sa lugar hindi mo kabisado ang seguridad.

10. MAGING ALERTO, ALISTO AT MATALINO. Sa lahat ng mga payong ito, mayroon pa ring posibilidad na baka matakot ka nang magbiyahe. Gayunman, ang mundo ay karapatan nating ikutin at bisitahin para mag-sight seeing, para sa larangan ng business, kailangang puntahan para sa trabaho o papasyalan.

Ang mga hakbangin na nabanggit ang makatutulong sa iyo para makapaghanda sa banta ng anupamang masamang bagay. Ito’y para mas madama mo ang kumpiyansa sa kaligtasan saan ka man magtungo. Labanan natin ang terorismo, at ang tanging paraan na magagawa iyan ay iyong hindi natin sila katakutan, kundi kapag tayo’y nagkaisa, mas malakas tayo sa kanila!

Wala pa man, pero dapat palaging ready… Dapat gawin habang papalapit ang tag-ulan

ni Justine Daguno - @Life and Style | June 03, 2021

Kasunod ng napakainit na panahon, halos maya’t maya na rin ang pagdating ng ulan ngayon. Tipong kung walang patayan ang electric fan at aircon noon, halos hindi na ito bubuksan ngayon dahil malamig na. Well, bagama’t wala pang opisyal na ‘rainy season’ na nga, dapat palagi pa rin tayong ready. Kaya naman, narito ang ilan sa mga tips natin:

1. PALAGING MAGDALA NG PAYONG AT JACKET. Hindi tayo water-proof kaya ugaliing magdala ng mga gamit panangga tulad ng payong, jacket, kapote at iba pa. Magdala ng mga ito umulan man o hindi dahil hindi natin alam kung kailan ito bubugso. Huwag hayaang mabasa ang sarili, bawal magkasakit sa panahon ‘to.

2. KUMAIN NG MASUSUSTANSIYA AT UMINOM NG VITAMINS. ‘Ika nga, “Prevention is better than cure.” Huwag hayaang magkasakit muna bago alagaan ang sarili. Ugaliing kumain ng masusustansiyang pagkain at uminom din ng bitamina nang sa gayun ay makasisiguro tayong malakas ang ating resistensiya.

3. MAG-STOCK NG PAGKAIN. Mahirap mamalengke o mag-grocery kapag umuulan, bukod sa hassle dahil basa at ‘messy’ ang mga daan, mahirap din naman ang labas nang labas dahil nagkalat pa rin sa paligid ang nakahahawang virus. Kung may budget at time ay mamili ng mga kailangan, at iwasan na ang pakikipagsabayan sa iba.

4. IHANDA ANG EMERGENCY KIT. Siguraduhing may ‘go bag’, kung saan narito ang mga basic supply tulad ng mga de-lata, bottled water, flashlight, at ekstrang damit. Ilagay din ang mahahalagang dokumento at sapat na pera. Siguraduhing ilalagay ito sa ‘accessible’ o sa lugar na madali itong makikita at makukuha kapag may hindi magandang pangyayari o sakuna dulot ng panahon.

5. I-CHARGE PALAGI ANG CELLPHONE. Madalas ang brownout o pagkawala ng kuryente kapag ganitong tag-ulan. Huwag hayaang ma-‘deadbatt’ o mawalan ito ng battery dahil malaking bagay ang telepono o cellphone kapag may emergency. Gayundin, i-charge ang power bank, flashlight at iba pang kapaki-pakinabang na bagay.

6. PALAGING MAKINIG NG BALITA. Ugaliing tumutok palagi sa balita nang sa gayun ay palaging updated sa mga kaganapan sa paligid. Makabubuti na alam natin ang mga nangyayari para alam din natin ang mga hakbang na ating gagawin sakaling may aksidente.

Sa panahon ngayon, kailangan na palagi tayong handa sa mga puwedeng mangyari. Bukod sa pagsunod sa mga health protocols para manitiling COVID-free, dapat ready din sa epekto ng panahon. Tandaan, iba pa rin ang may alam. Gets mo?

Mga nanay at tatay, para sa inyo ‘to! TIPS PARA ‘DI MAADIK SA GADGETS ANG MGA ANAK

ni Justine Daguno - @Life and Style | May 31, 2021

Habang tumatagal, mas tumataas pa ang bilang ng mga tao na nahuhumaling sa teknolohiya, partikular ang kabataan. Marahil, isa na rin sa mga epekto ng pandemya kung saan pinagbabawalan silang lumabas kung hindi importante ang gagawin, kung kaya’t umaasa na lang sa mga ganap gamit ang social media. Pero lahat ng sobra ay hindi maganda, ang madalas na paggamit ng teknolohiya ay maaaring magkaroon ng masamang epekto sa pisikal na aspeto, maging sa lifestyle ng mga ito.

Kaya naman, narito ang ilan sa mga dapat gawin upang matulungan ang kabataan na makontrol ang paggamit ng social media o gadget:

1. MAGING HALIMBAWA. Bago pagsabihan ang mga bata na ‘wag ma-adik sa gadget, siguraduhin munang kontrolado rin ang sarili pagdating sa bagay na ‘to. ‘Ika nga, lahat ng ginagawa ng matanda ay tama sa mata ng bata, kaya maging mabuting halimbawa.

2. BAGUHIN ANG SISTEMA. Kung kinakailangang baguhin ang nakasanayan ay gawin ito. ‘Wag iasa ang lahat ng galaw sa gadget, mas maraming kapaki-pakinabang na bagay o gawain bukod sa paglaan ng buong oras sa social media. Hikayatin silang magbasa ng libro, maglaro ng board games, mag-aral magluto at marami pang iba.

3. ‘WAG ITONG GAWIN ACCESSIBLE. Kailangang magkaroon ng disiplina ang mga kabataan sa paggamit ng teknolohiya. ‘Wag silang i-spoil, maglaan ng tamang panahon kung kailan lamang maaaring gumamit nito. Ipaintindi na hindi sa lahat ng oras ay gadget lamang ang kanilang hawak.

4. TULUNGAN SILANG MAG-EXPLORE. Sa totoo lang, marami talaga tayong puwedeng ma-discover sa pamamagitan ng ‘internet’, pero hindi lamang ito ang bagay na puwedeng pagkunan ng mga bagong ideya. Bagama’t mas accessible nga naman, mas exciting pa rin kapag nag-explore sa ibang bagay. Sikaping magkaroon ng ‘quality time’ kasama sila nang sa gayun ay mas magabayan pa.

Totoo namang malaking bagay ang gadget, lalo pa’t limitado lamang ang mga puwedeng pagkaabalahan sa panahon ngayon pero dapat matutunan ng mga bata na hindi lamang ito ang mga bagay na kanilang magagawa. ‘Wag natin hayaan na tuluyan nila itong gawing mundo dahil may mas makabuluhang buhay pa sa labas ng social media. Gets mo?