Super nag-enjoy sa long weekend?… Mga dapat gawin upang mawala ang sunburn

ni Mabel G. Vieron @Gulat Ka 'No?! | Abril 7, 2024

Panigurado marami sa inyo ang nag-outing at super nag-enjoy.

Nakakasiguro rin ako na marami sa inyo ang dumadaing ngayon dahil sa sunburn, hindi ba mga Ka-BULGAR? Pero, ano nga ba talaga ang sunburn at saan ito nakukuha?

Ang sunburn ay ang pamumula at pananakit ng balat. Kadalasang lumilitaw ito sa loob ng ilang oras pagkatapos ng sobrang pagkakababad sa ultraviolet (UV) light mula sa sikat ng araw.

Ang sunburn ay maaaring tumagal nang ilang araw o mas mahaba pa bago ito maglaho. Ang matindi at paulit-ulit na pagkakababad sa araw ay nagreresulta sa sunburn.

Ang kondisyong ito ay karaniwan at talagang kapansin-pansin lalo na sa panahon ng tag-araw o summer. Nagaganap ito kapag ang isang indibidwal ay nanatili ng mahabang oras sa ilalim ng sikat ng araw, kung saan ang radiation mula rito ay tumatama sa mismong balat na humahantong naman sa pagkasunog ng ibabaw na patong nito.

NARITO ANG ILANG MGA SINTOMAS NG SUNBURN;

● Pamumula ng balat

● Pagsakit at pangangati

● Pamamaga

● Sakit ng ulo, lagnat, pagduduwal at maaaring makaramdam ng pagkapagod kung ang

sunburn ay malubha.

PARA NAMAN SA QUICK REMEDIES, ITO ANG PARA SA INYO;

● Maaaring mabawasan ang pamamaga at kirot sa paggamit ng cold compress tulad ng tuwalya na binasa sa malamig na tubig at pagpahid nito sa mga apektadong bahagi ng balat.

● Siguraduhing mag-rehydrate sa pamamagitan ng pag-inom ng tubig, juice, o sports drink.

● Mag-apply ng aloe o over-the-counter moisturizing lotion sa balat as directed.

● Kapag maliligo na, gumamit ng malamig na tubig para matanggal ang chlorine, tubig alat

at buhangin sa inyong balat at upang maiwasan ang irritation.

● Uminom ng anti-inflammatory na gamot, tulad ng ibuprofen o aspirin.

● Kung may pamamaltos, hayaan lang ang mga ito at ‘wag butasin, dahil maaaring tumaas

ang panganib ng impeksyon kapag ito ay binutas.

Kahit na anong bahagi ng iyong katawan, tulad ng tenga, anit, o labi ay maaaring masunog. Maski ang mata ay maaari ring masunog dahil ito ay sensitibo sa liwanag ng UV light . Ngunit, magpakonsulta na sa doktor kung nakakaramdam na kayo ng mataas na lagnat, matinding pananakit, pagkahilo, pagduduwal at panginginig.

PARA MAIWASAN MA-DAMAGE ANG ATING BALAT, NARITO ANG ILANG TIPS NA PUPUWEDE N’YONG GAWIN;

● MAGLAGAY NG SUNSCREEN O SUNBLOCK. Pinoprotektahan ng sunblock ang balat laban sa UVA at UVB radiation na galing sa araw na siyang pumapatay sa skin cells.

● MAGSUOT NG SUMBRERO AT SUNGLASSES. Naitatago ng sumbrero ang parte ng katawan na hindi nababalot ng damit o nalalagyan ng sunblock. Magsuot din ng sunglasses na may 99% hanggang 100% UV absorption para sa proteksyon ng mata laban sa init ng araw.

● HUWAG MASYADONG MAGBABAD SA ARAW. Limitahan lamang ang pagbibilad sa initan.

Ilan lamang ito sa mga tips na maari n’yong sundin mga Ka-BULGAR! Ngunit, tulad nga ng sinabi ko, kung ‘di n’yo na ma-take ang sakit na dulot ng sunburn. ‘Wag na mag-hesitate pa at magpakonsulta na sa inyong doktor. Oki?

Nikotina, hindi dapat tuligsain

ni Chit Luna @Brand Zone | March 13, 2024

Kinikilala ng mga medikal na propesyonal at mga dalubhasa sa pampublikong kalusugan ang nagbabagong pananaw sa nikotina kasabay ng paglipat ng mga naninigarilyo sa mga makabagong produktong walang usok tulad ng vape, heated tobacco at nicotine pouch.

Ang mga kalahok sa isang panel discussion sa nakaraang Global Forum on Nicotine ay sumang-ayon na ang nikotina ay kinikilala na ngayon sa mas malawak na gamit nito.

Dapat na anilang itigil ang pagsisi sa nikotina bilang sanhi ng mga sakit na nauugnay sa tabako.

Sinabi ni Dr. Garrett McGovern, isang dalubhasa sa addiction medicine na ang nikotina ay tila sinisisi at itinuturing bilang scapegoat ng iilan.

Ayon kay Dr. McGovern, ang popularidad ng e-cigarette kaysa sa sigarilyo ay nagpabago ng interes ng publiko sa epekto ng nikotina.

Aniya, walang malawakang diskusyon tungkol sa nikotina at epekto nito sa utak bago ipinakilala sa merkado ang e-cigarette o vape. "It's time to liberate nicotine and explore its potential benefits," sabi ni Dr. McGovern.

Pinasinungalingan naman ni Mark Oates, direktor ng We Vape at Snus Users Association, ang maling akala ng publiko na ang nikotina mismo ay nagdudulot ng mga sakit na nauugnay sa paninigarilyo.

Sinabi naman ni Clive Bates, direktor ng Counterfactual Consulting Limited, na malaki ang magagawa ng tobacco harm reduction para matulungan ang 1.1 bilyong naninigarilyo sa buong mundo.

Walong milyong tao ang namamatay mula sa paninigarilyo taun-taon at daan-daang libong tao ang nagkakasakit. Ito ay maiiwasan kung ang mga naninigarilyo ay lilipat sa mga produkto na makakabawas ng pinsala, sabi ni Bates.

Ibinahagi ni Dr. Carolyn Beaumont mula sa Australian na ang kanyang karanasan sa pagreseta ng nikotina sa mga naninigarilyo na lumipat sa vaping. Ang kanyang pananaliksik ay nagsiwalat na higit sa kalahati ng kanyang mga pasyente na lumipat sa vaping ay mga lalaki na may edad 30 hanggang 50. Ito, aniya, ay nagpapahiwatig ng kanilang kagustuhan para sa mas ligtas na mga alternatibo.

Idiniin ni Dr. Alex Wodak, dating direktor ng Alcohol and Drug Service sa St. Vincent's Hospital sa Sydney, ang kahalagahan ng harm reduction para pigilan ang pagkamatay ng 8 milyon dahil sa paninigarilyo. Ang bilang na iyan ay katumbas ng populasyon ng Switzerland, dagdag niya.

Sinabi ni Dr. Wodak na ito ang dapat pagtuunan ng pansin at maging pangunahing layunin ng lahat.

Sinabi niya na habang ang mga tao ay naninigarilyo para sa nikotina, madami ang mamamatay kung patuloy na tututulan ang harm reduction.

Inilarawan ni Dr. Paul Newhouse, direktor ng Vanderbilt Center for Cognitive Medicine, ang nikotina bilang isang kumplikadong sangkap na may magkakaibang epekto sa utak.

Binanggit niya ang dalawahang katangian ng nikotina, kabilang ang pagbibigay ng libangan at potensyal na therapeutic na gamit nito.

Ayon kay Dr. Newhouse, maaaring walang gamit ang nikotina sa ibang tao, subalit para sa ilan, ito ay kapaki-pakinabang at mahalaga para sa kanila, “For a certain percent of the population, nicotine will be helpful… We have to acknowledge that for some folks and for some brains, nicotine has beneficial effects.”

Sinabi naman ni Oates na wala siyang nakitang katibayan ng alinmang lipunan na nagsimulang gumamit ng nikotina at biglang tumigil sa paggamit nito.

Ayon kay Oates, ang tanging nakita niya ay mga bansang tulad ng Sweden na lumipat sa mas ligtas na produktong nikotina kumpara sa sigarilyo. Ang Sweden ang may pinakamababang antas ng paninigarilyo sa buong mundo.

Sinabi ni Oates na dapat tanggapin ng mga awtoridad na ang tanging paraan para matulungan ang mas maraming naninigarilyo ay ang paglipat sa mas ligtas na produkto.

Mga health benefits ng beer

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | Marso 8, 2024

Dear Doc Erwin,

Ako ay 40 years old at isang overseas Filipino worker o OFW. Ako ay nangibang bansa noong 1990 upang magtrabaho sa Europa. Kamakailan lamang sa bansang Italya ay napanood ko sa isang television show ang isang doktor kung saan ipinaliwanag niya ang mga health benefits ng beer. Partikular na natandaan ko na ang pag-inom ng beer ay nagpapababa ng risk na magkaroon ng cancer at may mga ibang health benefits pa ang pag-inom ng beer.

Magmula ng napanood ko ito ay umiinom na ako ng beer gabi-gabi. Nais ko sanang malaman kung ito ay hindi makakasama sa akin at kung nararapat kong ipagpatuloy ang pag-inom ng beer. May katotohanan kaya ang sinabi ng doktor na may mga health benefits ang beer? Maraming salamat. -- Jose Marie

Maraming salamat, Jose Marie sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc column. Gayundin, sa iyong pagbabasa ng BULGAR newspaper. 

Sa isang systematic review at meta-analysis na isinagawa ng mga mananaliksik sa bansang Canada na pinangunahan ni Dr. Paul Ronksley ng Department of Community Health Sciences, Faculty of Medicine ng University of Calgary sa Alberta, Canada ay pinag-aralan nina Dr. Ronksley ang epekto ng pag-inom ng alak sa pagkakaroon ng iba’t ibang sakit sa puso at stroke.

Sa kanilang review ng 84 studies, nakita nila ang pagbaba ng hanggang 25 porsyento ng risk of dying from cardiovascular diseases sa mga umiinom moderately ng alak. 

Ang moderate drinking ay isa o dalawang drink ng alak o beer sa isang araw. Hindi nakita ang pagbaba ng risk of dying from cardiovascular disease sa mga indibidwal na hindi umiinom ng alak. 

Batay din sa meta-analysis na ito, ang pag-inom ng alak ng higit sa light or moderate drinking ay nagresulta sa mas mataas na incidence ng stroke, at pagkamatay dahil sa stroke. Inilathala ang pag-aaral nina Dr. Ronksley sa tanyag na British Medical Journal noong taong 2011.

Ayon kay Dr. William Li, isang physician at scientist, at author ng bestselling book na Eat to Beat Disease, The New Science of How your Body Can Heal Itself na inilathala noong 2019, ang pagbaba ng risk na mamatay sa cardiovascular disease ay nakikita lamang sa umiinom ng beer moderately at hindi sa mga umiinom ng gin or vodka. Sinabi ni Dr. Li, ito ay dahil sa mga bioactive polyphenols na sangkap ng beer, partikular dito ang xanthohumol. Hindi makikita ang mga polyphenols sa inuming gin at vodka.

Pahayag pa ni Dr. Li, katulad ng dark chocolate at black tea, ang beer ay nakakapag-mobilize at nagpapataas ng level ng mga stem cells sa ating circulation. Sa tulong ng mga stem cells nami-maintain, repair at regenerate ng mga ito ang ating katawan.

Bagama’t makikita ang 750,000 uri ng stem cells sa maraming bahagi ng ating katawan, makikita ang karamihan nito sa bone marrow, lungs, at liver. Kumpara sa pag-inom ng beer, ang pag-inom ng gin ay hindi nagresulta ng pagtaas ng level ng stem cells. Bagkus ay bumaba pa ang circulating stem cells ng mga uminom ng gin.

Tungkol sa iyong tanong kung ang beer ay maaaring makababa ng risk na magkaroon ng cancer, may mga pag-aaral na sa larangan na ito. Sa isang study na isinagawa ng National Cancer Institute ng bansang Amerika, kung saan may mahigit na 107,000 participants, napag-alaman na bumaba ng 33 porsyento ang risk na magkaroon ng kidney cancer ang mga indibidwal na umiinom ng limang beer kada linggo. Inilathala ang pag-aaral na ito sa International Journal of Cancer noong 2015. 

Sa pag-aaral naman na isinagawa sa North Carolina sa bansa ring Amerika, bumaba ng 24 porsyento ang risk na magkaroon ng colon cancer sa mga indibidwal na umiinom ng isang beer sa isang araw. Nailathala ang resulta ng research na ito na tinawag na North Carolina Colon Cancer Study noong 2011 sa scientific journal na Diseases of the Colon and Rectum.

Bukod sa magandang epekto ng moderate na pag-inom ng beer sa pagbaba ng risk sa cardiovascular disease, stroke, kidney at colon cancer ay may magandang balita rin sa mga gustong umiwas na magkaroon ng dementia at Alzheimer’s disease. 

Sa isang research na isinagawa ng Central Institute of Mental Health sa Mannheim, Germany, kung saan pinag-aralan ng mga scientist ang epekto ng pag-inom ng beer sa pagkakaroon ng dementia at Alzheimer’s disease sa mahigit na 3,000 indibidwal na may edad 75 at pataas. Ayon dito, bumaba ng 60 porsyento ang risk na magkaroon ng dementia at bumaba ng 87 porsyento ang risk naman na magkaroon ng Alzheimer’s disease ang mga indibidwal na umiinom ng isa at kalahating beer hanggang dalawang beer araw-araw. Mababasa ang kumpletong resulta ng pag-aaral na ito sa scientific journal na Age and Ageing na nailathala noong taong 2011.

Tandaan lamang na ang mga nabanggit na research ay sa mga umiinom lang ng isa hanggang dalawang bote (light to moderate drinking) ng beer sa isang araw. At ang pag-inom ng higit pa rito ay may kaakibat na masamang epekto sa ating kalusugan.

Sana ay nasagot namin ang iyong mga katanungan. Maraming salamat sa inyong patuloy na pagtangkilik sa BULGAR newspaper at sa Sabi ni Doc column.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com