Bakit lumuluwa ang mata ng mga taong may toxic goiter?

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | October 31, 2020

Dear Doc. Shane,

Bakit ba lumuluwa ang mata ng taong may problema sa goiter? Napansin ko na ang aking kanang mata ay lumuwa at makalipas ang ilang buwan, pati kaliwang mata gayundin ang nangyari. – Janice

Sagot

Ang Graves’ disease ay klase ng toxic goiter kung saan lumuluwa ang mga mata, puwede ring mamaga ang paligid nito—parehong mata o isang mata lamang.

Sa likod ng eyeball ay may muscles na nagpapagalaw sa mata at taba (fat). Ang eyeball ay napaliligiran ng buto sa loob ng bungo (skull). Lumuluwa ang mga mata dahil namamaga ang muscles at taba kaya itinutulak nito ang eyeball palabas.

Sanhi:

• Puwede itong mamana

• Paninigarilyo

• Malakas uminom ng alak

• Hindi maganda ang lifestyle

Ang pagluwa ng mga mata ay puwedeng mangyari bago lumabas ang mga sintomas ng toxic goiter. Puwede ring diagnosed na at saka pa lang lumuluwa ang mata pagkatapos ng ilang buwan.

Kung isa lang ang matang nakaluwa, nagpapagawa ang doktor ng CT scan para masiguradong namamaga lang ang muscles at walang tumor sa likod ng eyeball.

Bumubuti ang mata kapag ginagamot na ang toxic goiter sa pamamagitan ng tabletang gamot o sa pag-opera. Puwedeng lumala ang problema sa mata kung radioactive iodine ang gagawin kaya pinagbabawal itong gamitin kung sobrang nakaluwa ang mata.

Minsan ay nagrereseta ang doktor ng artificial tears kung natutuyo ang mata. Para maiwasan ang panunuyo ng mga mata, puwedeng magsuot ng dark glasses at takpan ang mata kung natutulog. Gayundin, nababawasan ang pamamaga kung matutulog na mataas ang unan.

Puwedeng magbigay ng steroids ang doktor para maibsan ang pamamaga. Minsan ay kailangan ding operahan ang mata para maibalik ito sa loob ng orbit.

Paraan upang hindi kumakalat ang sipon at trangkaso sa bahay

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | October 30, 2020

Dear Doc. Shane,

Madalas magkaroon ng sipon at trangkaso ang aking mga anak dahil sadyang mahina ang kanilang resistensiya. Ano kaya ang maaari kong gawin? – Virgie

Sagot

Ang sipon at trankaso ay humahawa sa itaas na bahagi ng respiratory tract. Kabilang ang bibig, ilong, pasilyo ng ilong at lalamunan.

Ano ang sipon?

Ang mga sintomas ay kinabibilangan ng runny nose, pag-ubo, pagbahing at pamamaga ng lalamunan. Ang mga sintomas nito ay mas banayad kaysa sa mga sintomas ng trangkaso. Ang mga sintomas nito ay hindi agad nakikita. Ang mga batang may sipon ay magagawa pa rin ang karamihan sa kanilang karaniwang aktibidad.

Ano ang trangkaso?

Ang influenza ay impeksiyon sa respiratory. Ang mga sintomas ay lagnat, pananakit ng ulo, pagkapagod, pag-ubo, pamamaga ng lalamunan, runny nose, pananakit ng kalamnan, pananakit ng tiyan at pasusuka. Ang mga sintomas ng trangkaso ay mabilis na nakikita.

Paaano kumakalat ang sipon at trangkaso?

Ang mga virus na nagsasanhi ng sipon at trangkaso ay kumakalat sa anyong droplet kapag ang taong may sakit ay umubo o bumahing. Direktang nalalanghap ng mga bata ang mikrobyo. Subalit maaari rin nilang makuha ang virus sa pamamagitan ng paghawak sa dako kung saan lumapag ang mga droplet. Ang mikrobyo ngayon ay papasok sa katawan ng bata kapag hinawakan niya ng kanyang mata, ilong o bibig.

Bakit nagkakaroon ng sipon at trangkaso ang mga bata?

• Mas mahina ang resistensya

• Panahon ng taglamig

• Madalas na paghawak ng kamay sa bibig

Lunas:

Karamihan sa mga bata ay kusang gumagaling mula sa sipon at trangkaso. Ang mga antibiotic ay hindi epektibo laban sa mga viral na impeksiyon, kung kaya hindi ito inirereseta. Sa halip, ang paggamot ay nakatuon sa pagbabawas ng mga sintomashanggang sa lumipas ang karamdaman. Upang tulungan ang iyong anak na bumuti ang pakiramdam:

• Bigyan ang iyong anak ng maraming fluid, tulad ng tubig, electrolyte solution, apple juice at mainit-init na sabaw upang maiwasan ang dehydration.

• Tiyakin na ang bata ay matagal na makapagpahinga.

• Pamumugin ng mainit-init na tubig-asin.

• Upang paginhawain ang pagkabara sa ilong, subukan ang saline nasal spray.

Tandaan: huwag bigyan ng OTC na medikasyon para sa ubo at sipon ang batang edad 6 maliban kung sabihin ito ng doktor.

Huwag kailanman bigyan ng aspirin ang edad 18 pababa na may sipon at trangkaso. (Ito ay maaaring magsanhi ng bihira, subalit malubhang kondisyong tinatawag na Reye’s syndrome.)

Panatilihin sa bahay ang iyong anak hanggang sa siya ay wala ng lagnat ng 24 na oras.

Upang mapanatiling malusog ang mga bata:

• Turuan ang mga bata ng madalas na maghugas ng mga kamay—bago kumain at pagkatapos gumamit ng kubeta, makipaglaro sa mga hayop o pag-ubo o pagbahing.

• Gumamit ng alcohol para sa mga pagkakataon na walang magamit na sabon at tubig.

• Paalalahanan ang mga bata na huwag hawakan ang kanilang ilong, bibig at mga mata.

Sanhi at lunas sa dry eye

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | October 29, 2020

Dear Doc. Shane,

Ano ang sanhi ng madalas na pagluha ng aking mga mata? May kinalaman ba ito sa matagal na paggamit ng gadget? – James

Sagot

Hindi sa lahat ng pagkakataon ay may kinalaman ang emosyon sa ating pagluha. Kadalasan, bunsod ito ng pananakit o pagkairita sa mga mata na parang puwing at nawawala rin kapag dumaloy na ang luha.

Isang dahilan ng ganitong kondisyon ang pagkatuyo ng mga mata o dry eye. Karaniwang nangyayari ito, kung hindi na sapat o tama ang luhang naibibigay ng mata. Malaki ang papel na ginagampanan ng luha (tear film) para mapanatiling makinis at malinaw ang ibabaw na parte (surface) ng mga mata.

Bukod sa pananakit, pagkairita at pagluluha ng mata, kabilang sa maaaring sintomas ng dry eye ang pagkalabo ng mata (blurred vision) lalo na habang nagbabasa, pagmumuta at pangangati ng mata, pati na ang hirap sa pagsusuot ng contact lenses.

Sanhi:

• Hangin at humidity

• Medical conditions

• Hormonal imbalance

• Prolonged focused near vision activities, tulad ng pagbababad sa TV, computer at gadget

Lunas:

• Sikaping naipapahinga ang mga mata. Nababawasan ng matagal na paggamit ng gadget ang natural na pagkurap (blinking) ng mga mata.

• Iwasang itapat ang mukha sa electric fan o air con. Para hindi malantad ang mga mata sa “direct evaporative elements” ng electric fan at air conditioner, ipuwesto ang work area sa lugar na hindi direktang tinatamaan ng hangin

• Tandaan ang 20-20-20 rule. Huminto sa paggamit ng gadget kada 20 minutes sa loob ng 20 seconds at tumingin sa malayo na may 20 feet na distansiya.

• Magsuot ng UVB protective eyewear. Kapag lalabas ng bahay lalo na kung tirik ang araw, huwag kalimutang magsuot ng salamin na may proteksiyon laban sa ultraviolet (UV) rays. Ngunit hindi kinakailangan ang blue light filter glasses.

Importanteng pahalagahan at ingatan ang mga mata. Lubos itong magagawa lalo na’t kung ang kailangan lang ay gamot sa nagluluhang mata dahil sa dry eye.