Selenium deficiency, sakit sa puso at osteoarthritis

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | January 10, 2023

Dear Doc Erwin,

Dati akong overseas Filipino workers (OFW). 20 years ako nagtrabaho sa Europe. Ayon sa mga residente roon, kailangan umanong uminom ako ng Selenium supplement. Okay lang kaya i-stop na ito? Ano ba ang epekto kapag hindi sapat ang Selenium ng katawan? - Martha

Sagot

Ang Selenium, ayon sa Harvard School of Public Health ay trace mineral na kailangan ng katawan upang makagawa ng mga enzymes at proteins na ginagamit upang makagawa ng genetic material (DNA) at maprotektahan ang ating katawan laban sa cell damage at infection. Tumutulong din ang Selenium upang makagawa ang katawan ng thyroid hormone na gamit upang mapanatili ang tamang metabolism. Makikita ang mataas na concentration ng Selenium sa ating muscles at sa ating thyroid gland.

Kinakailangan natin ng 55 micrograms ng Selenium, araw-araw. Mas mataas ng bahagya ang pangangailangan sa Selenium ng mga buntis at nagpapasuso ng bata, 60 hanggang 70 micrograms, araw-araw. Makukuha ang Selenium mula sa pagkain, tulad ng isda, karneng baka, turkey at manok. Mayaman din sa Selenium ang Brazil nuts, beans at lentils. Kung ang ilan sa mga nabanggit ay kasama sa iyong kinakain sa araw-araw ay maaaring napupunan mo na ang Recommended Daily Allowance (RDA) na nabanggit natin at maaaring itigil ang iyong Selenium supplement.

Kung vegetarian o vegan naman at hindi nakakakain ng mga pagkain na mayaman sa Selenium ay maaaring ipagpatuloy ang pag-inom ng Selenium supplement. Kailangan natin ang hindi bababa sa 55 micrograms araw-araw upang hindi magkaroon ng Selenium deficiency, kung saan maaaring magkasakit sa puso (cardiomyopathy) at magkaroon osteoarthritis.

Makasasama rin ang sobrang Selenium. Ayon sa scientific article, hanggang 800 micrograms ng Selenium ang maaaring inumin araw-araw na hindi magkakaroon ng adverse effect. Kung sobra ang iinumin na Selenium ay maaaring makaranas ng side-effects sa katagalan, tulad ng pagkalagas ng buhok at unti-unting pagtanggal ng mga kuko sa kamay at paa.

Ang kondisyon kung saan nasa toxic level na ang Selenium ay tinatawag na “selenosis”, kung saan maaaring magkaroon ng atake sa puso, kidney failure at acute respiratory distress failure.

Magkakaiba ang resulta ng mga pag-aaral tungkol sa Selenium.

Bagama’t ang iba ay nagpapakita ng pagbaba ng risk para sa cancer at pagkamatay dahil dito, ang iba namang pag-aaral ay hindi nagpapakita ng ganitong epekto. Iba’t iba rin ang resulta ng mga pag-aaral tungkol sa Selenium supplementation at epekto nito sa sakit sa thyroid at sa puso.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Payong medical para sa mga nagluluksa

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | December 16, 2022

Dear Doc Erwin,

Sumulat ako sa inyo upang humingi ng payo. Kamamatay lang ng aking ama dahil sa kanyang malubhang sakit at naiwan ang aking ina na nag-iisa. Ako ay nag-aalala dahil siya ay naging malulungkutin at mapag-isa. Senior citizen na ang nanay ko, siya rin ay may diabetes at sakit sa puso.

Maaari bang makaapekto sa kanyang sakit sa puso at diabetes ang pagkamatay ng aking ama at ang kanyang pagiging malungkutin? Ano ang maaari kong gawin upang matulungan ang aking ina? - Jayson

Sagot

Maraming salamat Jason sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc.

Ang pagkamatay ng mahal sa buhay ay isa sa mga pangyayari sa ating buhay na magbibigay ng matinding emotional at physical stress. Ang stress na tulad nito ay kinikilalang risk factor sa maagang pagkamatay mula sa sakit sa puso. Ayon sa pinakabagong pag-aaral na inilathala sa Journal of the American College of Cardiology noong July 6, 2022, ang pagkamatay ng family member, tulad ng asawa, partner, kapatid, anak o apo ay may relasyon sa maagang pagkamatay ng naulila. Ang maagang pagkamatay ay maaring natural o dahil sa sakit o kaya’y unnatural death o sa ibang dahilan maliban sa sakit.

Ayon pa sa nabanggit na pag-aaral, pinakamataas ang risk ng maagang pagkamatay (risk of mortality) ng naulila kung ang namatay ay asawa o partner. Mas mababa naman kung ang namatay ay kapatid, anak o apo.

Sa unang linggo ng pagkamatay ng mahal sa buhay ang pinakamataas ang risk of mortality. Kaya importanteng mabigyan ng physical at emotional support ang iyong ina sa mga unang araw matapos mamatay ang iyong ama. Malaki rin ang maitutulong ng mga kaibigan ng iyong ina upang mabigyan siya ng social support. Ayon sa pag-aaral na inilathala sa American Journal of Epidemiology noong 1995, nanatiling mataas ang mortality risk ng naulila mula pitong buwan hanggang sa isang taon matapos mamatay ang mahal sa buhay.

Ayon kay Dr. Suzanne Steinbaum, ang depression, anxiety, kakulangan sa emotional support at pakikisalamuha, at ang emotional at physical stress ay maaaring makapagpalala ng sakit sa puso. Ang lungkot at pagluluksa ay nakakaapekto rin sa ating immune system. Ayon sa mga researchers ng University of Arizona, humihina ang kakayahan ng ating immune system na labanan ang sakit sa panahon ng kalungkutan at pagluluksa. Tumataas din ang level ng inflammation sa ating katawan na nagpapaalala ng sakit sa puso at diabetes.

Dahil sa mga nabanggit, bukod sa pagbibigay ng physical, emotional at social support sa iyong ina, kinakailangan na regular na matingnan ang iyong ina ng kanyang doktor. Makatutulong ito upang ma-monitor ang pag-inom ng gamot ng iyong ina, regular na ma-examine ang kanyang puso at diabetes at matingnan kung siya ay nakaka-develop ng depression o anxiety.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kaalaman tungkol sa mga Tumor markers

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | December 12, 2022

Dear Doc Erwin,

Ako ay 56 years old na empleyado sa pribadong kumpanya. Ilang buwan na ang nakakaraan ng mag-umpisa akong makaranas ng madalas na pag-ihi at tuwing ako ay umiihi ay nararamdaman ko na may natitira pang ihi sa aking pantog. Dahil dito minarapat ko ng magpatingin sa doktor. Ako ay ini-refer sa urologist, na siya namang nag-request ng laboratory tests, kasama ang tumor markers.

Ano ang tumor markers? Bakit kinakailangan na mag-request ang doktor ng tumor markers? - Rolando

Sagot

Maraming salamat Rolando sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc.

Ang tumor marker ay mga substances, tulad ng protein, na pino-produce ng cancer cells o kaya ng mga normal cells in response sa cancer. Maaari rin mag-produce ng tumor marker ang mga hindi cancerous na tumor.

Maaaring makita ang tumor marker sa dugo, sa ihi o sa ating dumi. Maaari rin itong makita sa mismong tumor (bukol) at sa ibang body fluids, tulad ng tubig sa ating utak (cerebrospinal fluid).

Maraming uri ng tumor markers ang ginagamit ng mga doktor upang makatulong sa panggagamot o kaya ay makatulong sa diagnosis ng cancer. Halimbawa, ang alpha-fetoprotein (AFP) na makikita sa dugo ay ginagamit para ma-diagnose ang liver cancer at masundan ang response ng pasyente sa gamutan. Ang Bladder Tumor Antigen (BTA) naman ay makikita sa ihi at ginagamit ito upang i-monitor ang cancer sa pantog (bladder). Ang tumor marker na CA 15-3 ay ginagamit sa diagnosis at monitoring ng breast cancer. Ang CA-125 naman na makikita rin sa dugo, tulad ng nabanggit na CA 15-3 ay mahalaga upang ma-diagnose, ma-monitor ang response sa gamutan at malaman kung muling bumalik ang ovarian cancer.

Base sa inyong binanggit na sintomas, maaaring nakararanas kayo ng paglaki ng inyong prostate. Ang mga tumor markers na ni-request ng inyong doktor ay maaaring may relasyon sa inyong prostate. Ang kadalasan na tumor marker upang ma-monitor ang kalagayan ng prostate ay ang Prostate-specific antigen (PSA) at ang Prostatic Acid Phosphatase (PAP).

Ang PSA ay ginagamit ng mga doktor upang makatulong madiagnose ang prostate cancer, malaman ang response sa gamutan at ma-monitor kung bumalik ang prostate cancer. Ayon sa National Cancer Institute ng Amerika, ginagamit din ang PSA ng mga doktor bilang screening at monitoring sa mga kalalakihan na may edad na 50 pataas. Bukod sa prostate cancer, maaaring tumaas din ang PSA level kung may prostatitis (pamamaga ng prostate) o kung mayroong paglaki ng prostate (benign prostatic hyperplasia).

Matapos ninyong magpa-laboratory examination at tumor marker test ay kinakailangan bumalik at muling kumunsulta sa inyong doktor upang maipaliwanag sa inyo ang resulta ng examination ng mga tumor markers. Ang interpretasyon ng tumor markers ay ginagawa matapos ang iba pang diagnostic examination, tulad ng physical examination at imaging tests.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com