Kaalaman tungkol sa PET scan

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | September 26, 2022

Dear Doc Erwin,

Ako ay ina na may seven years old na anak na lalaki. Kamakailan ay na-diagnose siya na may epilepsy at nag-request ang doktor ng PET scan. Ano ang PET scan? Makabubuti ba ito sa aking anak at sa kanyang sakit na epilepsy? May radiation ba ito o may idudulot na masama sa kalusugan ng aking anak? - Maria Rosita

Sagot

Maraming salamat Maria Rosita sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at sa pagsubaybay sa ating health column.

Ang Positron Emission Tomography o PET scan ay imaging technique na ginagamit ng mga specialista sa nuclear medicine. Ang PET scan ay naiiba sa CT scan at MRI.

Sa pamamagitan ng tinatawag na radiotracers, isang radioactive material na naglalabas ng radiation at ng PET scan machine ay nalalaman ng mga dalubhasa kung paano gumagana ang ating katawan, isang organ o kung lumalala o gumagaling na ang sakit.

Halimbawa, sa inyong anak na kamakailan lamang ay na-diagnose na may epilepsy, ginagamit ang PET scan upang malaman ng inyong doktor kung saang parte ng utak ng inyong anak ang apektado ng epilepsy. Makatutulong ang PET scan upang makapagdesisyon ang inyong doktor kung anong gamot o treatment ang nararapat sa inyong anak.

Maaari rin gamitin ang PET scan sa pag-diagnose ng Alzheimer’s disease. Sa ganitong procedure ginagamit ang glucose-based radiotracer, tulad ng FDG o F-18 fluorodeoxyglucose. Dahil ang mga apektadong brain cells sa Alzheimer’s disease ay hindi gaanong nagagamit ang glucose, bilang source of energy, kumpara sa mga normal brain cells, makikita sa PET scan ang parte ng brain na may kakulangan sa paggamit ng glucose. Ang mga bahagi na ito ang apektado ng Alzheimer’s disease.

Isa pang halimbawa ay ang paggamit ng PET scan sa sakit na cancer. Sa pamamagitan ng PET scan nalalaman kung may cancer ang pasyente at kung anong stage na ng cancer meron ito. Makatutulong din ang PET scan upang malaman ng doktor at ng pasyente kung epektibo ang ginagawang treatment sa pasyente o muling bumalik ang cancer.

Sa sakit sa puso, malalaman, sa pamamagitan ng PET scan, kung aling parte ng puso ang apektado ng sakit at kung may problema sa pagdaloy ng dugo sa puso.

Tungkol sa inyong katanungan kung ang PET scan ay may radiation, dahil gumagamit ang PET scan ng radioactive material bilang radiotracer nito, mayroong risk dahil sa radiation exposure. Hindi ito nararapat sa mga buntis at breastfeeding mothers. May mga pagkakataong ito ay maaaring gamitin sa mga nabanggit kung sa evaluation ng doktor ay mas makabubuti ito kaysa makakasama sa pasyente at sa bata. Sa pagkakataong ito ay kinakailangang malaman ng pasyente ang mga risks ng radiation ng PET scan sa kanyang katawan at sa bata na kanyang ipinagbubuntis. Sa breastfeeding mother naman ay kinakailangang palipasin muna ang apat oras o higit pa pagkatapos ng PET scan bago muling magpasuso.

Dahil sa radiation na nanggagaling sa radiotracers na ginamit sa PET scan ay pinapayuhan ang pasyente na pansamantalang lumayo muna ng ilang oras sa mga buntis, breastfeeding mothers at sa mga bata upang maiwasan ang radiation exposure sa mga nasabing indibidwal.

Sana ay nasagot ng ating mga ipinahayag sa itaas ang iyong mga katanungan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Paraan upang mapanatiling mababa ang blood sugar level

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | September 15, 2022

Dear Doc Erwin,

Ako ay 45 years old at isang OFW na kasalukuyang nagtatrabaho sa United Arab Emirates. Sa aming huling medical examination ay nalaman ko na ako ay overweight at nag-uumpisa ng tumaas ang aking blood sugar level. Sabi ng doktor ay kung patuloy itong tumaas ay maaaring magkaroon ako ng diabetes at iinom ako ng gamot upang ang blood sugar level ko ay bumaba.

Nais kong malaman kung may mga natural bang paraan upang mapababa at mapanatiling mababa ang aking blood sugar level at ano ang mga dahilan sa pagtaas ng blood sugar level? Nais kong maiwasan ang magkaroon ng diabetes at uminom ng gamot sa diabetes. Sana ay matugunan ninyo ang aking katanungan. - Roberto

Sagot

Maraming salamat Roberto sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc.

Ang iyong kondisyon ay tinatawag na Hyperglycemia. Ito ay ang pagtaas ng blood sugar level ng mas mataas sa normal. Sinusukat ang blood sugar level matapos ang 80-oras na fasting.

Ayon sa Cleveland Clinic, ikaw ay may “impaired glucose tolerance” o “pre-diabetes” kung ang iyong fasting blood sugar ay mula 100 hanggang 125 mg/dL. Kung ang fasting blood sugar level ninyo ay mas mataas sa 125mg/dL, kayo ay may diabetes na.

Maaari rin sukatin ang iyong blood sugar level, isa o dalawang oras matapos kumain. Kung ang iyong blood sugar level ay mas mataas sa 180 mg/dL, ay mataas ang inyong blood sugar level at kayo ay may “hyperglycemia”.

May mga kadahilanan ang pagtaas ng blood sugar level. Matapos kumain ng pagkain na mayaman sa carbohydrates katulad ng kanin, tinapay o pasta ay tumataas ang ating blood glucose (sugar) level. Tumataas din ang pag-release ng insulin ng ating katawan. Tinutulungan ng insulin ang glucose upang makapasok sa ating mga cells upang magamit ito bilang enerhiya. Ang excess na glucose na hindi nakapasok sa mga cells ay nai-store sa ating mga muscles at sa ating liver bilang glycogen.

Sa paraang nabanggit ay napapababa ng insulin ang ating blood sugar level. Kung hindi na nakagagawa ng insulin ang ating katawan o kulang na ang ginagawang insulin ng ating katawan ay maaaring tumaas ang ating blood sugar level. Maaari rin tumaas ang ating blood sugar level kung maging resistant ang ating katawan sa epekto ng insulin, kahit na normal ang level ng insulin ng ating katawan. Ang tawag sa kondisyong hindi na nakagagawa ang ating katawan ng insulin ay Type 1 diabetes. Ito ay Type 2 diabetes kung kulang ang insulin o resistant ang ating katawan sa epekto ng insulin.

May mga kondisyon pa na tumataas ang ating blood sugar level katulad ng pagkain ng maraming carbohydrates at kakulangan sa exercise o physical activity. Maaari ring tumaas ang blood sugar level kung may physical stress, tulad ng pagkakasakit ng sipon, trangkaso o anumang infection. Ang emotional stress ay maaari ring mapataas ang ating blood sugar level.

Ang mga sakit tulad ng Cushing syndrome, sakit sa ating pancreas at physical trauma tulad ng surgical operation ay magpapataas ng ating blood sugar level. Ang pag-inom ng steroids ay nakakataas ng ating blood sugar level. Ang pag-inom ng alak ay maaaring makapagpababa o makapagpataas ng blood sugar level.

Paano natin mapapababa ang ating blood sugar level sa natural na pamamaraan? Ayon sa Mayo Clinic, kinakailangan na balanse ang ating kinakain at iwasan ang pagkain ng maraming carbohydrates at matamis na inumin. Ang pagkain ng mga sumusunod na gulay ay makakatulong sa pagpapanatili ng mababang blood sugar level — kamatis, broccoli, cauliflower, lettuce, cabbage, green peas celery, bell pepper at talong. Maari ding kumain ng mga prutas na apple, peras, avocado, lives, strawberries, orange, coconut at oranges.

Bukod sa mga nabanggit ay ipinapayo din ng mga eksperto sa diabetes na regular na mag-exercise, pababain ang timbang at bawasan din ang iniinom na alak.

Sikapin na makapag-exercise ng 30 minutes sa isang araw o 150 minutes sa loob ng isang linggo. Ang aerobic exercise na may kasamang resistance training ay makakabuti sa iyong katawan at makakatulong sa pagbaba ng blood sugar level. Siguruhin lamang na uminom ng tubig habang nag-e-exercise. Ang dehydration ay maaaring makataas ng blood sugar level.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Gamitin ang anti-inflammatory diet para maiwasan ang mga sakit

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | September 13, 2022

Dear Doc Erwin,

Kamakailan ay dumating ang aking matalik na kaibigan mula sa Europe at nalaman ko sa kanya ang makabagong diet na makatutulong upang maiwasan ang maraming sakit, tulad ng sakit sa puso, diabetes at high blood pressure. Ayon sa kanya, maaari ring maiwasan ang cancer at depression sa pagkain ng tinatawag na “anti-inflammatory diet”.

Nais ko sanang malaman kung ano ang anti-inflammatory diet, kung ito ba ay makatutulong sa aking kalusugan at kung may mga pag aaral na tungkol dito. - Maria Josephine

Sagot

Maraming salamat Maria Josephine sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc.

Ang “inflammation” ay pamamaraan ng ating katawan upang malabanan ang mga bacteria, virus, toxins at infections. Ina-activate ng inflammation ang ating immune system upang ma-eliminate ang mga nabanggit at tinutulungan nito ang ating katawan na maghilom at gumaling mula sa sakit. Ang ganitong uri ng inflammation ay panandalian lamang hanggang sa maibalik ang ating katawan sa healthy state nito. Ngunit kung ang inflammation ay maging “chronic” o pang-matagalan, ito ay magiging dahilan ng maraming sakit, tulad ng diabetes, sakit sa puso, hypertension, cancer at Alzheimer’s disease. Ang tawag sa ganitong masamang uri ng inflammation ay Systemic Chronic Inflammation o SCI.

Sa pag-aaral na nailathala sa peer-reviewed journal na Nature Medicine noong December 2019, ang chronic inflammation o SCI ay unti-unti sumisira sa ating mga organs na dahilan ng maraming sakit, tulad ng diabetes, sakit sa puso, cancer at Alzheimer’s disease, depression at osteoporosis. Ayon pa rin sa pag-aaral na ito, habang tayo ay tumatanda ay tumataas ang levels ng mga inflammatory markers sa ating katawan, tulad ng cytokines, chemokines at acute phase proteins. Sa pag-aaral na inilathala sa scientific journal na Lancet noong 2010, ang mataas na level ng inflammatory marker na CRP sa ating katawan ay nangangahulugan ng pagtaas ng ating risk na magkaroon ng sakit sa puso at stroke.

Dahil sa mga nabanggit at mga pag-aaral tungkol sa anti-inflammatory effects ng mga antioxidants at polyphenols na makikita sa mga sari saring pagkain ay binuo ng mga eksperto ang “anti-inflammatory diet”. Ang diet na ito ay pagkain ng mga pagkain na mayaman sa antioxidants at polyphenols na nakatutulong sa ating kalusugan at lumalaban sa masamang uri ng inflammation sa ating katawan. Ang mga ito ay ang mga prutas na papaya, mangga pineapple at berries; mga gulay, tulad ng carrots, kalabasa at madahon na gulay; mga beans at lentils; isda na mayaman sa omega-3, tulad ng salmon, sardines at mackerel; yoghurt; at mga whole grains, tulad ng brown, red o black rice. Ang mga herbs at spices na turmeric, ginger, garlic, cinnamon at rosemary ay may anti-inflammatory properties din.

Kasama ng diet na ito ang pag-iwas sa mga pagkain na maaaring maging dahilan ng inflammation sa ating katawan, tulad ng asukal at mga refined carbohydrates, karne, pagkaing mayaman sa trans at saturated fats, at maalat na pagkain.

Bukod sa nabanggit na health benefits ng anti-inflammatory diet ay makatutulong ang diet sa mga indibidwal na may psoriasis, asthma at depression. Makababawas din ito ng pananakit ng katawan, pamamaga ng joints, pangangati at madaling pagkapagod.

Tandaan, ang kakulangan sa tulog at exercise at ang stress ay dahilan din ng chronic inflammation, kaya makabubuting matulog ng 8 hanggang 9 na oras sa gabi, mag-exercise ng 30 minuto limang beses isang linggo at umiwas sa stress. Lahat ng ito ay makatutulong sa pag-iwas sa sakit habang tayo ay tumatanda.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com