Masayang kapistahan, nauwi sa malagim na kamatayan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Dec. 29, 2024

ISSUE #338

Sa dami na ng nangyayari sa ating pang-araw-araw na buhay, meron mga pagkakataon na hindi na natin alintana ang ating ikinikilos o ginagawa. Kadalasan, wala rin sa ating hinagap na sa simpleng pagkukusa o pagkakawanggawa, isang malagim na sitwasyon na pala ang biglang bubulaga. 

Marahil naranasan na rin ninyo sa inyong buhay, ang masabi ang mga katagang, “Ako na nga ang nagkusa, ako pa ang napasama.” 

Walang sinuman ang nais malagay sa kapahamakan, lalo na’t para lamang makatulong o sa kabutihan. Subalit, sadya yata na ang kasamaan ay nariyan lamang sa ating kapaligiran.

Ang kuwento na ibabahagi namin sa araw na ito ay hango sa kasong People of the Philippines vs. Biembo Jayo y Patigdas (CA-G.R. CR No. 02106-MIN, April 19, 2023), sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Oscar V. Badelles (Twenty-First Division). Dalawa ang inakusahan sa pamamaslang, subalit isa lamang ang nahatulan ng legal na kaparusahan ng mababang hukuman. Pagkukusang-loob diumano na nauwi sa pagkakapaslang ng isa sa nais niyang tugunan. 

Ating tunghayan ang mga pangyayari batay sa mga impormasyon na isinumite sa hukuman at kung ano ang naging pinal na desisyon sa partidong nahatulan.

Noong ika-7 ng Marso 2019, anti-bisperas ng kapistahan sa Lamac, Rebe, Lala, Lanao del Norte, nagpunta umano sa nasabing lugar sina Delson, Ariel at Mico upang manood ng Bikini Open, habang naroon ay nakainom diumano ang tatlo ng sampung bote ng Red Horse beer. Bandang alas-2:20 ng madaling araw ay naglakad na diumano ang tatlo pauwi nang may napansin sila na paparating na isang motorsiklo na merong sidecar. Huminto umano ito malapit na sa kanila at bumaba umano mula sa nasabing sasakyan sina Biembo at Wengie. 

Nagkaroon diumano ng gulo sa pagitan ng grupo nila Delson at Biembo, kung saan nasaksak diumano ni Biembo si Mico sa dibdib na naging sanhi ng dagliang pagpanaw ng naturang biktima.

Kasong murder sa ilalim ng Artikulo 248 ng Revised Penal Code ang isinampa na kaso laban kina Biembo at Wengie sa Regional Trial Court (RTC) ng Kapatagan, Lanao del Norte.

Batay sa paratang na inihain laban sa kanila, nagkaroon diumano ng sabwatan sa pagitan ng dalawa na kung saan si Wengie diumano ang sumuntok kay Mico, habang si Biembo naman ang sumaksak kay Mico sa dibdib at iba’t iba pang bahagi ng katawan ng biktima na naging sanhi ng pagkasawi nito.

Batay naman sa testimonya ni Wengie sa hukuman, kilala niya umano si Delson dahil ang kanilang mga dating kasintahan ay magkaibigan. 

Matapos umano ang Miss Lamac Beauty Pageant, nagpunta si Wengie at kanyang mga kasamahan sa tindahan ni Raquel upang bumili ng mga inumin. Nakita umano ni Wengie sina Delson, Ariel at Mico na nag-iinuman sa tindahan ni Jenny. Makalipas ang ilang sandali, nagpunta umano sina Delson sa tindahan ni Raquel at nagkaroon diumano ng berbal na alitan sa pagitan niya at ni Delson. Sa gitna diumano ng nasabing alitan ay bigla na lamang sinuntok ni Ariel si Wengie mula sa likod. Tumama umano ang naturang suntok sa likod na bahagi ng ulo at gilid ng mukha ni Wengie, dahilan upang mapadapa ito sa lupa. 

Magpapakawala umano sana ng suntok si Wengie ngunit siya ay napigilan ng kanyang mga kaibigan. Dumating na rin diumano ang mga magulang ni Wengie at dinala siya sa kanilang kapitbahay kung saan sila ay nanatili hanggang alas-4:00 ng madaling araw. Nakauwi na umano si Wengie at ang kanyang mga magulang sa kanilang bahay at nakatulog, subalit siya umano ay nagising bandang alas-6:00 ng umaga ring iyon nang sabihin sa kanya na isa siya sa mga pinaghihinalaan na sumaksak kay Mico.

Sinuportahan ng kanyang ina na si Virginia at kanilang kapitbahay na si Elena ang kanyang testimonya.

Mariin na itinanggi ni Wengie na meron siyang kaugnayan sa naganap na pananaksak at pamamaslang kay Mico. Itinanggi rin niya na kilala niya si Biembo. Nakilala lamang diumano niya si Biembo noong sila ay kapwa ma-detine sa Municipal Hall ng Lala, Lanao del Norte.

Batay naman sa testimonya ni Biembo, bandang alas-12:00 ng tanghali noong ika-6 ng Marso 2019 ay inutusan siya ng kanyang lola na magpunta sa Rebe, Lala, Lanao del Norte upang kausapin ang isang manggagawa. Nang wala umano roon ang nasabing manggagawa ay nagpasya si Biembo na kitain ang kanyang kaibigan na inanyayahan siya na maghapunan sa Sitio Anot, Lamac. Rebe, Lala, Lanao del Norte. 

Diumano, matapos siyang makapaghapunan ay nagpunta siya sa kubo ng kanyang kapatid at nakatulog doon hanggang madaling araw. 

Nang magising umano siya ay sumakay na siya sa motorsiklo na merong sidecar para umuwi. 

Sa daan ay naabutan niya umano na naglalakad ang tatlong kalalakihan, na kalaunan ay kinilalang sina Delson, Ariel at Mico. Pinara umano siya ng isa sa tatlo, agad siyang huminto sa pag-aakala na nais ng mga ito na makisakay. Paglapit diumano ng tatlo ay bigla na lamang siyang sinalakay at pinagsusuntok, dahilan upang siya ay mapahiga sa lupa. Agad umano siyang tumayo at nakita niya na ang isa sa mga ito na merong hawak na kutsilyo. 

Bagaman patuloy ang panununtok sa kanya, binigyang-tuon diumano ni Biembo ang may hawak ng kutsilyo at nakipagbuno siya para makuha ang naturang patalim. 

Nang makuha umano ni Biembo ang kutsilyo ay sinaksak niya ang isa at agad siyang tumalilis. Tumakbo umano siya sa basketball court upang humingi ng saklolo subalit wala umanong tao noong panahon na iyon. Kaya naman nagtago na lamang diumano siya sa isang kanal ng mahigit-kumulang 30 minuto bago siya umalis.

Sa ibinabang hatol ng RTC noong ika-3 ng Nobyembre 2020, pinawalang-sala si Wengie. Subalit, hatol na conviction ang iginawad kay Biembo para sa krimen na Homicide. 

Parusa na pagkakakulong ng 6 na taon at isang araw bilang minimum, hanggang 14 na taon at 9 na buwan bilang maximum ang ipinataw sa kanya. 

Siya rin ay pinagbabayad sa mga naulila ni Mico ng halagang P50,000.00 bilang civil indemnity, P50,000.00 bilang moral damages at P50,000.00 bilang exemplary damages.

Hiniling ni Biembo na muling isaalang-alang ang kanyang pagsamo, subalit ito ay tinanggihan ng hukuman. Kung kaya’t naghain siya ng kanyang apela. 

Sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan H.J.A. Franje-Celestiano mula sa aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU) Mindanao, iginiit ng depensa na mali ang RTC na hindi binigyan ng konsiderasyon ang self-defense sa parte ni Biembo. Diumano, ipinagtanggol lamang ni Biembo ang kanyang sarili mula sa pagsalakay ng tatlong kalalakihan na inakala niyang makikisakay lamang sa kanyang dalang sasakyan.

Sa muling pagsusuri at pag-aaral ng CA Cagayan de Oro City sa kaso ni Biembo at sa ibinabang desisyon ng RTC ng Kapatagan, Lanao del Norte, isinaalang-alang ng appellate court ang mga natuklasan ng mababang hukuman kaugnay sa pagpapawalang-sala nito kay Wengie. 

Para umano sa CA Cagayan de Oro City, kung tinanggap ng mababang hukuman ang pagdadahilan o alibi ni Wengie na wala siyang kinalaman sa pananaksak kay Mico sapagkat siya ay nasa kanilang kapitbahay hanggang alas-4:00 ng madaling araw, noong ika-7 ng Marso 2019, kasama ang kanyang mga magulang at sila ay umuwi at nagising na lamang bandang alas-6:00 ng umagang iyon nang ipaalam sa kanya na isa siya sa mga pinaghihinalaan na sumaksak kay Mico, nangangahulugan diumano na nagsasabi ng totoo si Biembo – na mag-isa lamang siya na nakasakay sa naturang motorsiklo nang maabutan niya sa daan ang grupo nina Delson.

Ang ilan pang makabuluhan na katotohanan na naitaguyod diumano ng ebidensiya na isinumite ni Wengie sa mababang hukuman, na hindi umano napabulaanan ng tagausig ay ang naganap na alitan sa pagitan ni Delson at Wengie na kung saan sinubukan diumano na galitin ni Ariel si Wengie, subalit napigilan diumano ang pagganti ng huli bunsod ng pag-awat ng kanyang mga kaibigan at ng napapanahong pagdating ng kanyang mga magulang. 

Ang nasabing alitan ay naganap diumano ilang oras bago ang insidente sa pagitan ni Biembo at grupo nila Delson. Naitaguyod din diumano ng ebidensiya ni Wengie na hindi sila magkakilala ni Biembo at ang una nilang pagkikita ay noong ma-detine sila sa Municipal Hall ng Lala, Lanao del Norte.

Binigyang-tuon din ng hukuman ng mga apela ang iginiit ni Biembo na self-defense, upang mapatunayan na merong balidong self-defense, kinakailangan maitaguyod ang mga sumusunod na elemento: 

(1) Unlawful aggression o hindi makatarungan na pagsalakay ng biktima; 

(2) Makatwiran na pamamaraan ng pagsalag ng taong dumedepensa sa kanyang sarili mula sa pagsalakay ng biktima;  

(3) Walang sapat na probokasyon sa parte ng taong dumedepensa sa kanyang sarili para siya ay salakayin ng biktima.

Batay umano sa mga ebidensiya na isinumite sa hukuman, meron diumanong elemento ng unlawful aggression sa parte nila Delson, Ariel at Mico. Naging kapuna-puna sa appellate court ang naganap na alitan sa pagitan ng grupo nila Wengie at  Delson na sinubukan pa na galitin ni Ariel si Wengie, subalit hindi na nakaganti ang huli dahil sa pagkakapigil ng mga kaibigan nito. Kapansin-pansin  diumano na sina Delson, Ariel at Mico ay nakainom na ng 10 bote ng Red Horse beer, maiinit na ang mga ulo at balisa na bunsod ng naturang alitan. 

Kung kaya’t maaari umano na inaasahan ng mga ito ang paghihiganti mula sa grupo nila Wengie. Madilim din umano ang daan noong madaling araw na iyon at ang ilaw na meron lamang ay ang galing sa motorsiklo na minamaneho ni Biembo. Kung kaya’t maaaring hindi umano nakilala nang husto ng grupo ni Delson si Biembo, napagkamalan nila ito na kasamahan ni Wengie, at pinara nila ito at sinalakay sa maling pag-aakala na gaganti ito sa kanila.

Para rin sa hukuman ng mga apela, naitaguyod diumano ng depensa ang makatwirang pamamaraan ng pagsalag na ginawa ni Biembo bilang pagtanggol sa kanyang sarili. 

Natural lamang diumano na salagin ni Biembo ang taong merong hawak ng patalim sapagkat iyon ang pinakamapanganib para sa kanya. Natural din umano na saksakin niya ang tao na sasalakay sa kanya gamit ang naturang patalim, bagaman hindi inaasahan na mapapaslang niya ito.

Naitaguyod din ng depensa na walang sapat na probokasyon sa parte ni Biembo upang siya ay salakayin ng grupo ni Delson. Wala umanong patunay na ipinrisinta sa hukuman na maaaring magsilbing dahilan ni Biembo upang salakayin niya ang grupo nila Delson. Hindi rin umano kasapanta-sapantaha na salakayin ni Biembo nang mag-isa ang tatlong lalaki. Diumano, kung meron mang pagkakamali si Biembo, ito ay ang kanyang paghinto noong siya ay parahin sa pag-aakala na kailangan ng tatlo ng masasakyan.

Kung kaya’t kinatigan ng hukuman ng mga apela ang depensa ni Biembo na makatarungang pagtatanggol sa kanyang sarili o lawful self-defense lamang ang kanyang ginawa. Dahil dito, minarapat ng CA Cagayan de Oro City na baliktarin at isantabi ang naunang desisyon ng RTC at ipawalang-sala si Biembo. 

Ang Desisyon na ito ng CA Cagayan de Oro City ay naging final and executory noong Abril 19, 2023.

Ang kaso na ito ay isang paalala na hindi dapat galit, init ng ulo o paghihiganti ang inuuna. At kung iinom man ng alak, huwag sobra at baka ito ang iyong ikapahamak. 

Kahit ang biktima na napaslang na si Mico ay marahil hindi inaasahan na mauuwi ang gulo sa kanyang pagpanaw. Kung maibabalik lamang ang panahon, sana ay pinili na lang ng mga partidong sangkot sa gulo ang maging mahinahon.

Pakatandaan, ang buhay ay napakaiksi lamang, kaya ang oras at araw natin ay gawing makabuluhan.

Elemento ng self-defense

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Dec. 23, 2024

ISSUE #337

Isang hindi inaasahan na pamamaslang ang naganap sa pagitan ng mga partido sa kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito na sina Expedito at Sabino. 

Naganap ang malagim na insidente noong ika-19 ng Mayo 2022, sa Dicayas, Dipolog City. Insidente na sa isang banda ay nagdulot ng kamatayan ni Expedito, sa pagiging malubhang sugatan ni Sabino at ang kalaunan niyang pagharap sa kasong homicide na umabot sa hukuman ng mga apela na pinamagatang People of the Philippines vs. Sabino Limbaga Rodrigo (CA-G.R. CR HC No. 02501-MIN, September 17, 2024), sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Lorna Francisca Catris-Chua Cheng. Sabay-sabay nating tunghayan ang kanilang magiging legal na kapalaran.

Batay sa bersyon ng depensa, alas-7:30 ng gabi, noong ika-19 ng Mayo 2022, nakaupo sa isang bangko si Sabino. Katabi at napapagitnaan diumano siya nina Virgilio at John. Habang siya ay nagbibilang ng kanyang kinita sa pagbebenta ng isda noong araw na iyon ay mabilis na naglakad papalapit sa kanya si Expedito na merong hawak na isang bagay na nababalot ng tela. Bigla na lamang diumano sinaksak ni Expedito ng bolo si Sabino sa dibdib at sila ay kapwa natumba. Sinubukan pa umanong saksakin muli ni Expedito ang noon ay duguan nang si Sabino. Sila ay nagpangbuno para sa naturang patalim. Nahawakan diumano ni Sabino ang kamay ni Expedito at nasiko niya rin ang huli, dahilan upang makuha niya ang bolo. Sinubukang kuhanin ni Expedito mula kay Sabino ang bolo at sa puntong iyon ay nasaksak ni Sabino si Expedito gamit ang naturang bolo.

Nakita umano ni Virgilio nang saksakin ni Expedito si Sabino. Nakainom umano si Expedito at inakala ni Virgilio na mamamatay na si Sabino bunsod ng pagkakasaksak dito. Nakita rin umano ni Virgilio nang subukang saksaking muli ni Expedito si Sabino at narinig niya umano na sinabi ni Expedito na papatayin niya si Sabino. Ayon pa kay Virgilio, marahil hindi umano titigil si Expedito sa pag-atake kay Sabino kung hindi nito nakuha ang patalim.

Matapos na masaksak ni Sabino si Expedito ay nanatili lamang siya sa pinangyarihan ng insidente. Inakala ni Virgilio na patay na si Sabino dahil hindi ito nagsasalita at patuloy ang pag-agos ng dugo mula sa dibdib nito. Dahil sa hindi pagtigil na pagdurugo ng dibdib ni Sabino, agad siyang sinugod sa ospital.

Sa CCTV footage na kuha mula sa covered court malapit sa pinangyarihan ng insidente, nakita umano na nakaupo si Sabino noong gabing iyon. Napapagitnaan diumano siya nina Virgilio at John nang biglang dumating si Expedito na merong hawak na isang nababalot na bagay, na kalaunan ay napag-alaman na isang bolo. Sinaksak diumano ni Expedito si Sabino sa dibdib at kapwa umano sila natumba. Matapos iyon ay wala nang iba pang nakita na footage. 

Nanatili lamang diumano si Sabino sa pinangyarihan ng insidente hanggang sa makarating ang mga pulis at mga tanod ng barangay at siya ay inaresto.

Batay sa pahayag ni PSSG. Inclan, ang pulis na nag-imbestiga sa naturang insidente, wala umanong kumosyon o komprontasyon sa pagitan ni Expedito at Sabino bago maganap ang pananaksak. 

Si Expedito rin ay meron nang tala sa barangay kaugnay sa gulo na ginawa nito tuwing siya ay nakakainom. Diumano, bago ang insidente ng pananaksak kay Sabino, nasangkot na si Expedito sa isa pang insidente ng pananaksak. Sa pagkakaalam din umano ni PSSG. Inclan, meron nang kasong homicide na naisampa laban kay Expedito at ang nasabing biktima ay nakulong na rin.

Pagsamo ni Sabino sa Regional Trial Court (RTC) ng Dipolog City ay “not guilty”. Hindi niya itinanggi na siya ang sumaksak kay Expedito, subalit iginiit ni Sabino na nagawa lamang niya iyon bilang pagdedepensa sa kanyang sarili.

Bagaman hindi tumutol ang tagausig sa ebidensiya na isinumite ng depensa at hindi rin ito nagprisinta ng sariling ebidensiya, iginiit ng tagausig na hindi makatwiran ang ginawang pananaksak ni Sabino kay Expedito na siyang naging sanhi ng pagpanaw ng huli. 

Diumano, noong nakuha na ni Sabino ang bolo ay wala nang banta sa kanyang buhay. Kung kaya’t hindi umano maituturing na ganap na depensa sa sarili ang ginawang pananaksak ni Sabino.

Noong ika-13 ng Pebrero 2023 nang magbaba ng desisyon ang RTC. Guilty ang paghatol kay Sabino. Ang parusa na iginawad sa kanya ay pagkakakulong ng hindi bababa sa 10 taon bilang minimum hanggang 14 na taon, 8 buwan at 1 araw, bilang maximum. 

Maliban dito, pinagbabayad din si Sabino ng P50,000.00 bilang bayad-pinsala at P50,000.00 bilang moral damages para sa mga naulila ng biktima at ang cost of suit. 

Sang-ayon ang RTC na hindi umano makatarungan ang ginawa na pagsalakay ni Expedito at walang sapat na probokasyon sa parte ni Sabino. Subalit, hindi umano makatwiran ang pananaksak ni Sabino sapagkat noong punto umano na sinaksak niya si Expedito ay hindi na umano armado ang huli. Kung kaya’t wala na umanong panganib kay Sabino na magbibigay katwiran upang saksakin pa niya si Expedito.

Dahil hindi pabor sa naturang desisyon ay agad na naghain si Sabino ng kanyang apela. Iginiit ng depensa, sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan H. J. A. Franje-Celestiano mula sa aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU) Mindanao, na umakto lamang si Sabino bilang ganap na pagtatanggol niya sa kanyang sarili o complete self-defense.

Ang Office of the Solicitor General (OSG) naman ay naghain ng Manifestation and Motion in Lieu of Brief na kung saan inirerekomenda nito ang pagpapawalang-sala kay Sabino. Makatarungan diumano na pagdedepensa sa kanyang sarili ang ginawa ng nasasakdal dahil meron kagyat na pagbabanta sa kanyang buhay.

Sa masiyasat na muling pag-aaral ng CA Cagayan de Oro City sa naturang apela, kinatigan ng hukuman ng mga apela ang panig ng depensa. 

Ang mga elemento ng balidong self-defense, alinsunod sa Artikulo 11 ng ating Revised Penal Code, ay ang mga sumusunod: (1) unlawful aggression o hindi makatarungan na pagsalakay ng biktima; (2) reasonable necessity o makatwiran na pamamaraan na ginawa ng taong dumedepensa sa kanyang sarili upang salagin ang pagsalakay sa kanya; at (3) lack of sufficient provocation o walang sapat na probokasyon sa parte ng taong dumedepensa sa kanyang sarili para siya ay salakayin ng biktima.

Ipinaliwanag ng kagalang-galang na hukuman na sa kaso ni Sabino, hindi umano kuwestyunable ang una at ikatlong elemento ng self-defense. Ang tanong na lamang na kailangan na mabigyan ng linaw ay kung naitaguyod ba ang ikalawang elemento – kung makatwiran ba ang pamamaraan na ginawa ni Sabino bilang pagdedepensa sa kanyang sarili?

Masinsin na ipinaliwanag ng CA Cagayan de Oro City na ang hinihingi ng batas kaugnay sa ikalawang elemento ng self-defense na reasonable necessity ay hindi nangangahulugan na absolute necessity. 

Bagkus, ang kinakailangan na maitaguyod ay rational necessity o ang pag-iisip ng nasa angkop na katwiran. Ito ay sa kadahilanan na ang isang tao umano na sinasalakay at ginagawan ng karahasan ay hindi karaniwan na makakapag-isip nang may sapat na katiwasayan o kapanatagan, o makakapaghambing nang may katahimikan ng pagpapasya. Diumano, ang pangunahin na iisipin ng naturang tao ay ang depensahan ang kanyang sariling kaligtasan.

Sa nangyari umano kina Sabino, bagaman nakuha niya ang bolo mula kay Expedito at napasakamay niya ito ay makatwiran na isipin niya na patuloy pa rin ang panganib sa kanyang buhay dahil sila ay patuloy pang nagpangbuno at sinubukan pa siyang saksakin muli ni Expedito. 

Kung kaya’t, para sa hukuman ng mga apela, balido umano na pagtatanggol sa kanyang sarili ang gamitin ni Sabino ang natatanging sandata na maaari niyang magamit noong punto na iyon. 

Kung susuriin din ang kabuuang pangyayari, masasabi na hindi kriminal na pag-iisip ang naghimok kay Sabino na saksakin si Expedito. 

Bagkus, ang kanyang pagnanais na depensahan at protektahan ang kanyang sarili ang naghimok sa kanya na saksakin ang biktima nang walang taros.

Kung kaya’t ipinag-utos ng CA Cagayan de Oro City ang pagbaliktad at pagsantabi ng naunang desisyon ng RTC Dipolog City at igawad ang pagpapawalang-sala kay Sabino.

Ang desisyon na ito ng CA Cagayan de Oro City ay naging final and executory noong Setyembre 17, 2024.

Lubos na nakalulungkot ang mga pangyayari na tulad ng sinapit nina Sabino at Expedito. Kapwa sila lubos na nasaktan, ang isa ay nauwi pa sa kanyang kamatayan. Hindi natin lubos na mauunawaan o malalaman ang tunay na dahilan ni Expedito upang gawin ang naging pananalakay niya kay Sabino. 

Gayunman, sana ay makamit pa rin niya ang katahimikan sa kabilang buhay. Para naman kay Sabino, nawa’y maipagpatuloy niya ang buhay nang may bagong pag-asa; at sana maibalik pa ang mainit na pagtanggap sa kanyang pinagmulang tahanan at pamayanan.

Dalawang mukha ng pagiging biktima

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 23, 2024

ISSUE #333

Madalas nating naririnig at nababasa ang pagsigaw at paghihinagpis ng mga biktima para sa hustisya; biktima na kadalasan ay walang kalaban-laban na nakaranas ng labis na pagpapahirap at kalupitan. Wala kaming ibang ninanais, kundi ang makamit nila ang katarungan at mapagbayaran ng salarin ang ginawang kasamaan.

Sa kabilang banda, hindi natin maikakaila na hindi sa lahat ng pagkakataon ang taong napagbibintangan ang siyang tunay na may kasalanan. Merong mga pagkakataon na nadadawit lamang ang mga taong walang kasalanan at walang muwang. Maaaring nandu’n lamang sila sa maling sitwasyon at panahon. 

Sila ay maituturing din na biktima, biktima ng maling paratang. Kaya bilang mga Manananggol Pambayan, mananatili kaming lalaban para din sa karapatan ng mga maling inaakusahan. Ang kanilang mga daing ay amin ding diringgin.

Ang kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito ay hango sa kasong People of the Philippines vs. Rodrigo Maravilla y Mercurio (CA-G.R. CR No. 03916, July 31, 2024), sa panulat ni Honorable Associate Justice Ronald Suva Tolentino. 

Sa kasong ito, sa isang panig ang biktima ay nakaranas ng marahas na pamamaslang; sa kabilang panig, ang inakusahan naman na ang sigaw ay siya ring maling napagbintangan. Sama-sama nating tunghayan ang kuwento ng kasong ito at mapukaw sa katotohanan na may mga pagkakataon na ang parehong panig ay biktima.

Ika-24 ng Hunyo 2001, habang nagliliwaliw at nag-iiskursiyon diumano ang pamilya ni PO3 Relox sa tabing dagat sa Barangay Guinticgan, Carles, Iloilo, nakarinig diumano siya ng limang putok ng baril. 

Nakita niya umano ang kalaunan ay kinilala na si Rodrigo na tumatakbo papunta sa bulubunduking bahagi ng naturang lugar, meron umano itong bitbit na baril, kaya agad na pinuntahan ni PO3 Relox ang lugar kung saan nagmula ang mga narinig na putok at doon ay natagpuan niya ang biktima na si Jimmy na nakahiga at merong mga tama ng bala sa dibdib.

Nagtungo umano si PO3 Relox sa istasyon ng pulis upang iulat ang nasaksihan. Doon ay nakita niya umano si Rodrigo at napag-alaman na naipa-blotter na ang insidente.

Cardiorespiratory Arrest secondary to a Hypovolemic Shock caused by gunshot wounds ang sanhi umano ng pagpanaw ni Jimmy.

Sinampahan ng kasong homicide si Rodrigo sa Regional Trial Court (RTC) ng Barotac Viejo, Iloilo, para sa pamamaslang diumano kay Jimmy. Sa paratang na inihain laban sa kanya, gumamit diumano si Rodrigo ang isang hindi lisensiyadong baril upang isakatuparan ang krimen. Pagsamo na “Not guilty” ang iginiit ni Rodrigo sa hukuman. 

Batay sa kanyang testimonya, naglalakad umano siya sa daan patungong tabing-dagat sa Barangay Guinticgan, bandang alas-3 ng hapon, noong ika-24 ng Hunyo 2001, upang sunduin ang kanyang mga anak na noon ay naliligo sa dagat kasama ang pamilya ng nagngangalang George. Nagkita na lamang umano sila ng kanyang mga anak sa isang bahagi ng naturang lugar at sabay na umuwi ng kanilang bahay. 

Bandang alas-5 ng hapon ding iyon, meron na lamang diumano na nagpunta na mga pulis sa kanilang bahay at inaresto si Rodrigo.

Ika-28 ng Disyembre 2016, nang magbaba ng desisyon ang RTC. Guilty ang naging hatol kay Rodrigo para sa krimen na homicide with the use of unlicensed firearm.

Pagkakakulong na hindi bababa sa 12 taon bilang minimum, hanggang 17 taon at 4 na buwan, bilang maximum, ang ipinataw na parusa sa kanya. Pinatawan din siya ng P75,000.00 na bayad-pinsala para sa mga naulila ni Jimmy.

Agad na naghain ng kanyang apela si Rodrigo sa Court of Appeals (CA), Cebu City upang kuwestyunin ang nabanggit na hatol ng RTC. Sa tulong at representasyon ng aming tanggapan, sa katauhan ni Mananaggol Pambayan E.B.P. Trinidad ng aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU)-Visayas, iginiit ng depensa na taliwas sa ating Saligang Batas ang ibinabang desisyon ng RTC sapagkat wala umanong katiyakan at hindi malinaw sa nasabing desisyon ang mga impormasyon at batas kung saan ibinatay ang naging hatol kay Rodrigo. Hindi man lamang umano nabanggit sa naturang desisyon ang mga elemento ng homicide, o kung ano ang katuwiran ng RTC sa pagkilala nito sa aggravating circumstance na paggamit diumano ng inakusahan ng hindi lisensiyadong baril. 

Binigyang-diin din ng depensa ang kakulangan ng patunay kaugnay sa corpus delicti, sapagkat ang sinasabing baril na nakita na hawak umano ni Rodrigo ay hindi ipinrisinta ng tagausig sa hukuman bilang ebidensiya. Hindi man lamang umano nailarawan kung ano’ng klase ng baril ito at hindi rin umano nagprisinta sa hukuman ang tagausig ng sertipikasyon mula sa angkop na ahensya ng gobyerno na naglalahad na si Rodrigo ay walang lisensiya upang humawak ng baril.

Karagdagang paggiit pa ng depensa na hindi umano sapat ang mga sirkumstansya na ipinukol ng tagausig laban kay Rodrigo upang masabi na siya nga ang pumaslang sa biktima. Binigyang-diin ng depensa na tanging ang pahayag lamang ni PO3 Relox ang pinagbatayan ng RTC sa desisyon nito, pahayag na hindi man lamang umano sinuportahan o pinatotohanan ng iba pang saksi. 

Kung kaya’t mahina na ebidensiya umano ang naturang pahayag at hindi maituturing na sapat na pagpapatunay sa pagkakasala ni Rodrigo.

Sa muling pag-aaral ng CA Cebu City sa kaso ni Rodrigo, sumang-ayon ang hukuman sa mga apela ng depensa na hindi napatunayan ng tagausig nang may moral na katiyakan ang pagkakasala ni Rodrigo sa batas. 

Binigyang-diin ng CA Cebu City ang kahalagahan ng pagkilala sa presumption of innocence ng isang akusado, isang tuntunin na partikular na nakasaad sa Artikulo III, Seksyon 14 (2) ng ating 1987 na Saligang Batas. Mabubuwag lamang umano ang nasabing pagpapalagay ng kawalan ng kasalanan ng isang akusado kung mapapatunayan ang kanyang pagkakasala nang higit pa sa makatwirang pagdududa.

Para umano sa CA Cebu City, hindi naitaguyod ng testimonya ni PO3 Relox ang pagkakakilanlan ng pumaslang kay Jimmy. Napuna rin ng hukuman ng mga apela na sa bahagi ng testimonya ni PO3 Relox ay sinabi nito na mahigit-kumulang 15 metro umano ang kanyang layo kay Rodrigo nang makita niya ito na tumatakbo at may hawak na baril. 

Hindi umano nakita ni PO3 Relox, kung saan nanggaling si Rodrigo at hindi rin niya umano alam kung saan ito pupunta sa bulubunduking bahagi ng barangay. 

Naging kapuna-puna rin sa CA Cebu City na hindi umano nakita ni PO3 Relox ang mismong akto ng pamamaril sa biktima. Sapagkat wala umanong direktang ebidensiya patungkol mismo sa akto ng pamamaril sa biktima, kaya naman naging mahina ang testimonya ni PO3 Relox.

Isa pang palaisipan sa hukuman ang apela na para sa isang pulis tulad ni PO3 Relox na nasa serbisyo ng may 17 taon, hindi man lamang umano nito hinabol si Rodrigo o gumawa ng hakbang upang sundan at dakpin ito. Bagkus, matapos ang mga nasaksihan niya ay nagtungo si PO3 Relox sa istasyon ng pulis. Hindi rin umano kapani-paniwala para sa hukuman ng mga apela na hindi man lamang ipinatala ni PO3 Relox sa blotter na nakita niya si Rodrigo na tumalilis at may hawak na baril.

Ang mga pagkukulang at butas na nabanggit ay hindi nakaligtas sa mga mapanuring isipan ng appellate court. Bagkus, nagdulot ang mga ito ng makatwirang pagdududa kung meron nga bang kinalaman si Rodrigo sa pamamaslang kay Jimmy. 

Kung kaya’t minarapat ng CA Cebu City na baliktarin ang desisyon ng RTC at ipawalang-sala si Rodrigo. Ang nasabing desisyon ng CA Cebu City ay naging final and executory noong Hulyo 31, 2024.

Ang bawat krimen at kasamaan na labag sa batas ay dapat pagbayaran, maihatid sa mga biktima at kanilang pamilya ang inaasam na katarungan. Dalangin namin na kanilang makamit ang karampatang hustisya. Huwag mawalan ng pag-asa, ang Poong Maykapal ay puno ng awa.

Huwag din natin kalimutan na maaaring biktima rin ang mga inaakusahan; biktima ng mali o gawa-gawang pagbibintang. Sila man ay meron ding karapatan na dapat maprotektahan. Sa mga kliyente ng aming tanggapan na kasalukuyang humaharap sa kaso na kung saan sila ay maling inaakusahan, makakaasa kayo na aming pag-iibayuhin na ipaglaban ang inyong karapatan. Dahil kayo man ay napagkaitan din ng katarungan.