Elemento ng self-defense

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Dec. 23, 2024

ISSUE #337

Isang hindi inaasahan na pamamaslang ang naganap sa pagitan ng mga partido sa kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito na sina Expedito at Sabino. 

Naganap ang malagim na insidente noong ika-19 ng Mayo 2022, sa Dicayas, Dipolog City. Insidente na sa isang banda ay nagdulot ng kamatayan ni Expedito, sa pagiging malubhang sugatan ni Sabino at ang kalaunan niyang pagharap sa kasong homicide na umabot sa hukuman ng mga apela na pinamagatang People of the Philippines vs. Sabino Limbaga Rodrigo (CA-G.R. CR HC No. 02501-MIN, September 17, 2024), sa panulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Lorna Francisca Catris-Chua Cheng. Sabay-sabay nating tunghayan ang kanilang magiging legal na kapalaran.

Batay sa bersyon ng depensa, alas-7:30 ng gabi, noong ika-19 ng Mayo 2022, nakaupo sa isang bangko si Sabino. Katabi at napapagitnaan diumano siya nina Virgilio at John. Habang siya ay nagbibilang ng kanyang kinita sa pagbebenta ng isda noong araw na iyon ay mabilis na naglakad papalapit sa kanya si Expedito na merong hawak na isang bagay na nababalot ng tela. Bigla na lamang diumano sinaksak ni Expedito ng bolo si Sabino sa dibdib at sila ay kapwa natumba. Sinubukan pa umanong saksakin muli ni Expedito ang noon ay duguan nang si Sabino. Sila ay nagpangbuno para sa naturang patalim. Nahawakan diumano ni Sabino ang kamay ni Expedito at nasiko niya rin ang huli, dahilan upang makuha niya ang bolo. Sinubukang kuhanin ni Expedito mula kay Sabino ang bolo at sa puntong iyon ay nasaksak ni Sabino si Expedito gamit ang naturang bolo.

Nakita umano ni Virgilio nang saksakin ni Expedito si Sabino. Nakainom umano si Expedito at inakala ni Virgilio na mamamatay na si Sabino bunsod ng pagkakasaksak dito. Nakita rin umano ni Virgilio nang subukang saksaking muli ni Expedito si Sabino at narinig niya umano na sinabi ni Expedito na papatayin niya si Sabino. Ayon pa kay Virgilio, marahil hindi umano titigil si Expedito sa pag-atake kay Sabino kung hindi nito nakuha ang patalim.

Matapos na masaksak ni Sabino si Expedito ay nanatili lamang siya sa pinangyarihan ng insidente. Inakala ni Virgilio na patay na si Sabino dahil hindi ito nagsasalita at patuloy ang pag-agos ng dugo mula sa dibdib nito. Dahil sa hindi pagtigil na pagdurugo ng dibdib ni Sabino, agad siyang sinugod sa ospital.

Sa CCTV footage na kuha mula sa covered court malapit sa pinangyarihan ng insidente, nakita umano na nakaupo si Sabino noong gabing iyon. Napapagitnaan diumano siya nina Virgilio at John nang biglang dumating si Expedito na merong hawak na isang nababalot na bagay, na kalaunan ay napag-alaman na isang bolo. Sinaksak diumano ni Expedito si Sabino sa dibdib at kapwa umano sila natumba. Matapos iyon ay wala nang iba pang nakita na footage. 

Nanatili lamang diumano si Sabino sa pinangyarihan ng insidente hanggang sa makarating ang mga pulis at mga tanod ng barangay at siya ay inaresto.

Batay sa pahayag ni PSSG. Inclan, ang pulis na nag-imbestiga sa naturang insidente, wala umanong kumosyon o komprontasyon sa pagitan ni Expedito at Sabino bago maganap ang pananaksak. 

Si Expedito rin ay meron nang tala sa barangay kaugnay sa gulo na ginawa nito tuwing siya ay nakakainom. Diumano, bago ang insidente ng pananaksak kay Sabino, nasangkot na si Expedito sa isa pang insidente ng pananaksak. Sa pagkakaalam din umano ni PSSG. Inclan, meron nang kasong homicide na naisampa laban kay Expedito at ang nasabing biktima ay nakulong na rin.

Pagsamo ni Sabino sa Regional Trial Court (RTC) ng Dipolog City ay “not guilty”. Hindi niya itinanggi na siya ang sumaksak kay Expedito, subalit iginiit ni Sabino na nagawa lamang niya iyon bilang pagdedepensa sa kanyang sarili.

Bagaman hindi tumutol ang tagausig sa ebidensiya na isinumite ng depensa at hindi rin ito nagprisinta ng sariling ebidensiya, iginiit ng tagausig na hindi makatwiran ang ginawang pananaksak ni Sabino kay Expedito na siyang naging sanhi ng pagpanaw ng huli. 

Diumano, noong nakuha na ni Sabino ang bolo ay wala nang banta sa kanyang buhay. Kung kaya’t hindi umano maituturing na ganap na depensa sa sarili ang ginawang pananaksak ni Sabino.

Noong ika-13 ng Pebrero 2023 nang magbaba ng desisyon ang RTC. Guilty ang paghatol kay Sabino. Ang parusa na iginawad sa kanya ay pagkakakulong ng hindi bababa sa 10 taon bilang minimum hanggang 14 na taon, 8 buwan at 1 araw, bilang maximum. 

Maliban dito, pinagbabayad din si Sabino ng P50,000.00 bilang bayad-pinsala at P50,000.00 bilang moral damages para sa mga naulila ng biktima at ang cost of suit. 

Sang-ayon ang RTC na hindi umano makatarungan ang ginawa na pagsalakay ni Expedito at walang sapat na probokasyon sa parte ni Sabino. Subalit, hindi umano makatwiran ang pananaksak ni Sabino sapagkat noong punto umano na sinaksak niya si Expedito ay hindi na umano armado ang huli. Kung kaya’t wala na umanong panganib kay Sabino na magbibigay katwiran upang saksakin pa niya si Expedito.

Dahil hindi pabor sa naturang desisyon ay agad na naghain si Sabino ng kanyang apela. Iginiit ng depensa, sa tulong at representasyon ni Manananggol Pambayan H. J. A. Franje-Celestiano mula sa aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU) Mindanao, na umakto lamang si Sabino bilang ganap na pagtatanggol niya sa kanyang sarili o complete self-defense.

Ang Office of the Solicitor General (OSG) naman ay naghain ng Manifestation and Motion in Lieu of Brief na kung saan inirerekomenda nito ang pagpapawalang-sala kay Sabino. Makatarungan diumano na pagdedepensa sa kanyang sarili ang ginawa ng nasasakdal dahil meron kagyat na pagbabanta sa kanyang buhay.

Sa masiyasat na muling pag-aaral ng CA Cagayan de Oro City sa naturang apela, kinatigan ng hukuman ng mga apela ang panig ng depensa. 

Ang mga elemento ng balidong self-defense, alinsunod sa Artikulo 11 ng ating Revised Penal Code, ay ang mga sumusunod: (1) unlawful aggression o hindi makatarungan na pagsalakay ng biktima; (2) reasonable necessity o makatwiran na pamamaraan na ginawa ng taong dumedepensa sa kanyang sarili upang salagin ang pagsalakay sa kanya; at (3) lack of sufficient provocation o walang sapat na probokasyon sa parte ng taong dumedepensa sa kanyang sarili para siya ay salakayin ng biktima.

Ipinaliwanag ng kagalang-galang na hukuman na sa kaso ni Sabino, hindi umano kuwestyunable ang una at ikatlong elemento ng self-defense. Ang tanong na lamang na kailangan na mabigyan ng linaw ay kung naitaguyod ba ang ikalawang elemento – kung makatwiran ba ang pamamaraan na ginawa ni Sabino bilang pagdedepensa sa kanyang sarili?

Masinsin na ipinaliwanag ng CA Cagayan de Oro City na ang hinihingi ng batas kaugnay sa ikalawang elemento ng self-defense na reasonable necessity ay hindi nangangahulugan na absolute necessity. 

Bagkus, ang kinakailangan na maitaguyod ay rational necessity o ang pag-iisip ng nasa angkop na katwiran. Ito ay sa kadahilanan na ang isang tao umano na sinasalakay at ginagawan ng karahasan ay hindi karaniwan na makakapag-isip nang may sapat na katiwasayan o kapanatagan, o makakapaghambing nang may katahimikan ng pagpapasya. Diumano, ang pangunahin na iisipin ng naturang tao ay ang depensahan ang kanyang sariling kaligtasan.

Sa nangyari umano kina Sabino, bagaman nakuha niya ang bolo mula kay Expedito at napasakamay niya ito ay makatwiran na isipin niya na patuloy pa rin ang panganib sa kanyang buhay dahil sila ay patuloy pang nagpangbuno at sinubukan pa siyang saksakin muli ni Expedito. 

Kung kaya’t, para sa hukuman ng mga apela, balido umano na pagtatanggol sa kanyang sarili ang gamitin ni Sabino ang natatanging sandata na maaari niyang magamit noong punto na iyon. 

Kung susuriin din ang kabuuang pangyayari, masasabi na hindi kriminal na pag-iisip ang naghimok kay Sabino na saksakin si Expedito. 

Bagkus, ang kanyang pagnanais na depensahan at protektahan ang kanyang sarili ang naghimok sa kanya na saksakin ang biktima nang walang taros.

Kung kaya’t ipinag-utos ng CA Cagayan de Oro City ang pagbaliktad at pagsantabi ng naunang desisyon ng RTC Dipolog City at igawad ang pagpapawalang-sala kay Sabino.

Ang desisyon na ito ng CA Cagayan de Oro City ay naging final and executory noong Setyembre 17, 2024.

Lubos na nakalulungkot ang mga pangyayari na tulad ng sinapit nina Sabino at Expedito. Kapwa sila lubos na nasaktan, ang isa ay nauwi pa sa kanyang kamatayan. Hindi natin lubos na mauunawaan o malalaman ang tunay na dahilan ni Expedito upang gawin ang naging pananalakay niya kay Sabino. 

Gayunman, sana ay makamit pa rin niya ang katahimikan sa kabilang buhay. Para naman kay Sabino, nawa’y maipagpatuloy niya ang buhay nang may bagong pag-asa; at sana maibalik pa ang mainit na pagtanggap sa kanyang pinagmulang tahanan at pamayanan.

Dalawang mukha ng pagiging biktima

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 23, 2024

ISSUE #333

Madalas nating naririnig at nababasa ang pagsigaw at paghihinagpis ng mga biktima para sa hustisya; biktima na kadalasan ay walang kalaban-laban na nakaranas ng labis na pagpapahirap at kalupitan. Wala kaming ibang ninanais, kundi ang makamit nila ang katarungan at mapagbayaran ng salarin ang ginawang kasamaan.

Sa kabilang banda, hindi natin maikakaila na hindi sa lahat ng pagkakataon ang taong napagbibintangan ang siyang tunay na may kasalanan. Merong mga pagkakataon na nadadawit lamang ang mga taong walang kasalanan at walang muwang. Maaaring nandu’n lamang sila sa maling sitwasyon at panahon. 

Sila ay maituturing din na biktima, biktima ng maling paratang. Kaya bilang mga Manananggol Pambayan, mananatili kaming lalaban para din sa karapatan ng mga maling inaakusahan. Ang kanilang mga daing ay amin ding diringgin.

Ang kuwento na aming ibabahagi sa araw na ito ay hango sa kasong People of the Philippines vs. Rodrigo Maravilla y Mercurio (CA-G.R. CR No. 03916, July 31, 2024), sa panulat ni Honorable Associate Justice Ronald Suva Tolentino. 

Sa kasong ito, sa isang panig ang biktima ay nakaranas ng marahas na pamamaslang; sa kabilang panig, ang inakusahan naman na ang sigaw ay siya ring maling napagbintangan. Sama-sama nating tunghayan ang kuwento ng kasong ito at mapukaw sa katotohanan na may mga pagkakataon na ang parehong panig ay biktima.

Ika-24 ng Hunyo 2001, habang nagliliwaliw at nag-iiskursiyon diumano ang pamilya ni PO3 Relox sa tabing dagat sa Barangay Guinticgan, Carles, Iloilo, nakarinig diumano siya ng limang putok ng baril. 

Nakita niya umano ang kalaunan ay kinilala na si Rodrigo na tumatakbo papunta sa bulubunduking bahagi ng naturang lugar, meron umano itong bitbit na baril, kaya agad na pinuntahan ni PO3 Relox ang lugar kung saan nagmula ang mga narinig na putok at doon ay natagpuan niya ang biktima na si Jimmy na nakahiga at merong mga tama ng bala sa dibdib.

Nagtungo umano si PO3 Relox sa istasyon ng pulis upang iulat ang nasaksihan. Doon ay nakita niya umano si Rodrigo at napag-alaman na naipa-blotter na ang insidente.

Cardiorespiratory Arrest secondary to a Hypovolemic Shock caused by gunshot wounds ang sanhi umano ng pagpanaw ni Jimmy.

Sinampahan ng kasong homicide si Rodrigo sa Regional Trial Court (RTC) ng Barotac Viejo, Iloilo, para sa pamamaslang diumano kay Jimmy. Sa paratang na inihain laban sa kanya, gumamit diumano si Rodrigo ang isang hindi lisensiyadong baril upang isakatuparan ang krimen. Pagsamo na “Not guilty” ang iginiit ni Rodrigo sa hukuman. 

Batay sa kanyang testimonya, naglalakad umano siya sa daan patungong tabing-dagat sa Barangay Guinticgan, bandang alas-3 ng hapon, noong ika-24 ng Hunyo 2001, upang sunduin ang kanyang mga anak na noon ay naliligo sa dagat kasama ang pamilya ng nagngangalang George. Nagkita na lamang umano sila ng kanyang mga anak sa isang bahagi ng naturang lugar at sabay na umuwi ng kanilang bahay. 

Bandang alas-5 ng hapon ding iyon, meron na lamang diumano na nagpunta na mga pulis sa kanilang bahay at inaresto si Rodrigo.

Ika-28 ng Disyembre 2016, nang magbaba ng desisyon ang RTC. Guilty ang naging hatol kay Rodrigo para sa krimen na homicide with the use of unlicensed firearm.

Pagkakakulong na hindi bababa sa 12 taon bilang minimum, hanggang 17 taon at 4 na buwan, bilang maximum, ang ipinataw na parusa sa kanya. Pinatawan din siya ng P75,000.00 na bayad-pinsala para sa mga naulila ni Jimmy.

Agad na naghain ng kanyang apela si Rodrigo sa Court of Appeals (CA), Cebu City upang kuwestyunin ang nabanggit na hatol ng RTC. Sa tulong at representasyon ng aming tanggapan, sa katauhan ni Mananaggol Pambayan E.B.P. Trinidad ng aming PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit (PAO-RSACU)-Visayas, iginiit ng depensa na taliwas sa ating Saligang Batas ang ibinabang desisyon ng RTC sapagkat wala umanong katiyakan at hindi malinaw sa nasabing desisyon ang mga impormasyon at batas kung saan ibinatay ang naging hatol kay Rodrigo. Hindi man lamang umano nabanggit sa naturang desisyon ang mga elemento ng homicide, o kung ano ang katuwiran ng RTC sa pagkilala nito sa aggravating circumstance na paggamit diumano ng inakusahan ng hindi lisensiyadong baril. 

Binigyang-diin din ng depensa ang kakulangan ng patunay kaugnay sa corpus delicti, sapagkat ang sinasabing baril na nakita na hawak umano ni Rodrigo ay hindi ipinrisinta ng tagausig sa hukuman bilang ebidensiya. Hindi man lamang umano nailarawan kung ano’ng klase ng baril ito at hindi rin umano nagprisinta sa hukuman ang tagausig ng sertipikasyon mula sa angkop na ahensya ng gobyerno na naglalahad na si Rodrigo ay walang lisensiya upang humawak ng baril.

Karagdagang paggiit pa ng depensa na hindi umano sapat ang mga sirkumstansya na ipinukol ng tagausig laban kay Rodrigo upang masabi na siya nga ang pumaslang sa biktima. Binigyang-diin ng depensa na tanging ang pahayag lamang ni PO3 Relox ang pinagbatayan ng RTC sa desisyon nito, pahayag na hindi man lamang umano sinuportahan o pinatotohanan ng iba pang saksi. 

Kung kaya’t mahina na ebidensiya umano ang naturang pahayag at hindi maituturing na sapat na pagpapatunay sa pagkakasala ni Rodrigo.

Sa muling pag-aaral ng CA Cebu City sa kaso ni Rodrigo, sumang-ayon ang hukuman sa mga apela ng depensa na hindi napatunayan ng tagausig nang may moral na katiyakan ang pagkakasala ni Rodrigo sa batas. 

Binigyang-diin ng CA Cebu City ang kahalagahan ng pagkilala sa presumption of innocence ng isang akusado, isang tuntunin na partikular na nakasaad sa Artikulo III, Seksyon 14 (2) ng ating 1987 na Saligang Batas. Mabubuwag lamang umano ang nasabing pagpapalagay ng kawalan ng kasalanan ng isang akusado kung mapapatunayan ang kanyang pagkakasala nang higit pa sa makatwirang pagdududa.

Para umano sa CA Cebu City, hindi naitaguyod ng testimonya ni PO3 Relox ang pagkakakilanlan ng pumaslang kay Jimmy. Napuna rin ng hukuman ng mga apela na sa bahagi ng testimonya ni PO3 Relox ay sinabi nito na mahigit-kumulang 15 metro umano ang kanyang layo kay Rodrigo nang makita niya ito na tumatakbo at may hawak na baril. 

Hindi umano nakita ni PO3 Relox, kung saan nanggaling si Rodrigo at hindi rin niya umano alam kung saan ito pupunta sa bulubunduking bahagi ng barangay. 

Naging kapuna-puna rin sa CA Cebu City na hindi umano nakita ni PO3 Relox ang mismong akto ng pamamaril sa biktima. Sapagkat wala umanong direktang ebidensiya patungkol mismo sa akto ng pamamaril sa biktima, kaya naman naging mahina ang testimonya ni PO3 Relox.

Isa pang palaisipan sa hukuman ang apela na para sa isang pulis tulad ni PO3 Relox na nasa serbisyo ng may 17 taon, hindi man lamang umano nito hinabol si Rodrigo o gumawa ng hakbang upang sundan at dakpin ito. Bagkus, matapos ang mga nasaksihan niya ay nagtungo si PO3 Relox sa istasyon ng pulis. Hindi rin umano kapani-paniwala para sa hukuman ng mga apela na hindi man lamang ipinatala ni PO3 Relox sa blotter na nakita niya si Rodrigo na tumalilis at may hawak na baril.

Ang mga pagkukulang at butas na nabanggit ay hindi nakaligtas sa mga mapanuring isipan ng appellate court. Bagkus, nagdulot ang mga ito ng makatwirang pagdududa kung meron nga bang kinalaman si Rodrigo sa pamamaslang kay Jimmy. 

Kung kaya’t minarapat ng CA Cebu City na baliktarin ang desisyon ng RTC at ipawalang-sala si Rodrigo. Ang nasabing desisyon ng CA Cebu City ay naging final and executory noong Hulyo 31, 2024.

Ang bawat krimen at kasamaan na labag sa batas ay dapat pagbayaran, maihatid sa mga biktima at kanilang pamilya ang inaasam na katarungan. Dalangin namin na kanilang makamit ang karampatang hustisya. Huwag mawalan ng pag-asa, ang Poong Maykapal ay puno ng awa.

Huwag din natin kalimutan na maaaring biktima rin ang mga inaakusahan; biktima ng mali o gawa-gawang pagbibintang. Sila man ay meron ding karapatan na dapat maprotektahan. Sa mga kliyente ng aming tanggapan na kasalukuyang humaharap sa kaso na kung saan sila ay maling inaakusahan, makakaasa kayo na aming pag-iibayuhin na ipaglaban ang inyong karapatan. Dahil kayo man ay napagkaitan din ng katarungan.

Mga magulang, hustisya ang sigaw sa pagkamatay ng 3 kalalakihan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 8, 2024

ISSUE #331

Bilang isang magulang, nakakapanikip ng dibdib ang mga kaso na merong kaugnayan sa pamamaslang. Kaya naman, hindi maiwasang kuwestiyunin ang Maykapal kung kailan ba matatapos ang mga krimen?

Bilang isang Punong Manananggol Pambayan at katuwang ng lahat ng mga Manananggol Pambayan sa buong bansa, tungkulin namin na maghatid ng hustisya sa mga inakusahang wala namang kasalanan. Ang kaso na aming ibabahagi sa araw na ito ay ang People of the Philippines vs. Nicole John Mendoza Din et al. (CA-G.R. CR No. 03922, May 21, 2024) na hinawakan ni Atty. Beverly J. Largosa ng PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit-Cebu City.

Sabay-sabay nating tunghayan kung paanong dinesisyunan ng hukuman ng mga apela ng kasong ito. Sina Marione, Chamel at Nicole John ay naharap sa mga kasong homicide na inihain laban sa kanila sa Regional Trial Court (RTC) ng Catarman, Northern Samar. Sa tatlong magkakahiwalay na paratang, na nai-docket bilang Criminal Case No. C-4408, Criminal Case No. C-4409 at Criminal Case No. C-4410, pinagbintangan sina Marione, Chamel at Nicole John na pumaslang sa tatlong biktima na sina Amber, Mark Anthony at Pedro.

Naganap diumano ang krimen noong Pebrero 2007 sa isang lawa sa Scout City, University of Eastern Philippines, Catarman, Northern Samar. Batay sa mga paratang laban sa kanila, magkakasabwat na sinalakay ng tatlong inakusahan ang bawat biktima gamit ang palu-palo at initsa ang mga nasabing biktima sa tubig na naging sanhi ng pagpanaw ng mga ito.

Si Nicole John ay nanatiling at large, habang sina Chamel at Marione ay binasahan ng sakdal noong Enero 28, 2011, not guilty ang naging pagsamo ng dalawa sa hukuman.

Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, hapon noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay kumukuha diumano ng mga kahoy sina Elito at Raffy, nang mapansin nila ang limang kalalakihan na sakay ng isang bangka sa gitna ng nabanggit na lawa. Binalaan diumano ni Elito ang mga ito na mag-ingat at baka sila ay malunod.

Makalipas ang ilang saglit ay nakarinig umano si Elito ng paggilas ng tubig. Naisip diumano ni Elito na maaaring merong tumalon sa lawa. Nang marinig ni Elito ang kumosyon, sumilip ito mula sa mga baging at nagulat diumano na tatlo na lamang ang nakita niyang lalaki na sakay ng bangka.

Nakita rin ni Elito na ang isa sa tatlong lalaki ay merong hinahampas sa tubig gamit ang isang palu-palo. Hindi umano ito pinansin ni Elito at ipinagpatuloy lamang ang pagkuha ng mga kahoy. Matapos makalikom ng mga kahoy sina Elito at Raffy ay nagtungo sila sa bahay ng isang nagngangalang Kaloy upang magpahinga. Makalipas ang ilang saglit ay meron diumanong humingi ng saklolo. Meron diumanong nalulunod sa lawa. Agad na nagtungo si Elito sa pinangyarihan ng insidente.

Meron na umanong mga tao na sumubok na sagipin ang mga nalunod. Si Ruben diumano ang sumisid sa lawa at kumuha ng katawan ng mga biktima. Sa kasamaang palad, wala na umanong buhay ang kinilalang sina Amber, Mark Anthony at Pedro, habang nakaligtas naman umano sina Marione, Chamel at Nicole John at dinala sila sa istasyon ng pulis upang magbigay ng kanilang mga salaysay. Matapos nu’n ay agad na pinauwi rin ang tatlo.

Sinuri ni Dr. David ng National Bureau of Investigation (NBI) ang katawan ng mga biktima. Du’n din nakita na merong mga pasa sa anit at pagdurugo sa utak ang biktimang si Pedro bago pa umano ito pumanaw.

Sa pagsusuri naman ni Dr. Bisquera sa katawan ng biktima na si Mark Anthony, du’n nakita na meron umano itong galos sa kaliwang bahagi ng noo, sugat sa mga daliri at pasa sa kaliwang bahagi ng bungo nito. Gayunman, wala umanong namataan na pagdurugo sa biktima.

Ang biktima naman na si Amber ay nagtamo umano ng apat na galos na maaaring nakuha nito mula sa pagkakatama sa isang magaspang na bagay. Meron din umanong apat na pasa sa ulo ang nasabing biktima. Ang pagkamatay ng tatlo ay bunsod diumano sa pagkalunod.  Hindi kumbinsido ang mga magulang ng mga pumanaw na aksidente ang nangyari sa kanilang mga anak. Kung kaya’t sila ay naghain ng reklamo laban kina Marione, Chamel at Nicole John.

Si Chamel lamang ang tumayong testigo para sa depensa. Batay sa bersyon ng depensa, alas-3:30 ng hapon, noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay namangka umano sina Marione, Chamel, Nicole John, Amber, Mark Anthony at Pedro sa nabanggit na lawa. Makalipas ang ilang oras, napagpasiyahan umano nila na magpahinga sa paanan ng lawa.

Lumangoy umano sa lawa sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Ginamit umano ni Mark Anthony at Pedro ang bangka upang marating sa gitna ng lawa, habang si Amber ay sumunod sa kanila habang lumalangoy.

Narinig na lamang diumano ni Chamel na sumisigaw ng tulong si Amber na kasalukuyan nang nalulunod. Siya umano ay may kalayuan, kaya agad niyang sinigawan sina Mark Anthony at Pedro, na noon ay nasa lawa na, na saklolohan si Amber. Lumangoy na rin umano si Chamel sa lawa at nakita niya na magkakahawak na sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Nang hindi na umano matulungan ni Chamel ang tatlo ay bumalik siya sa paanan ng lawa at kinuha ang isang plastik na pandilig at initsa ito kay Mark Anthony upang hawakan nito at makalutang.

Sa puntong iyon diumano ay hindi na nakita ni Chamel sina Amber at Pedro. Panandalian diumano na umalis si Chamel upang humingi ng saklolo. Ang tiyuhin niya umano na si Jesse, na kanyang nakita at hiningian ng saklolo, ang siyang sumubok na sagipin sina Amber, Mark Anthony at Pedro, ngunit tuluyan na umanong nalunod ang tatlo.Matapos ang paglilitis ng RTC, nagbaba ito ng hatol na guilty ang tatlong inakusahan para sa krimeng homicide. Napatunayan diumano ng tagausig ang kanilang kriminal na responsibilidad batay sa circumstantial evidence.

Hindi sila sang-ayon sa naturang desisyon, kaya iniangat nina Marione at Chamel ang kanilang pagsamo na mabaliktad ang hatol ng RTC sa pamamagitan ng apela sa Court of Appeals (CA), Cebu City. Lumipas ang ilang taon, sa tulong at representasyon ng aming opisina, sa katauhan ni Manananggol Pambayan B. J. Largosa, pinakinggan ng CA ang pagsamo nina Marione at Chamel at sila ay ginawaran ng pagpapawalang-sala.Ang krimeng homicide ay tinutukoy sa Artikulo 249 ng ating Revised Penal Code (RPC):

“Article 249. Homicide. - Any person who, not falling within the provisions of Article 246, shall kill another without the attendance of any of the circumstances enumerated in the next preceding article, shall be deemed guilty of homicide and be punished by reclusion temporal.”

Ang mahahalagang elemento ng nasabing krimen ay ang mga sumusunod: (1) Merong tao na pinaslang; (2) Ang inaakusahan ang siyang walang katwiran na pumaslang sa biktima; (3) Merong intensyon na paslangin ng inaakusahan ang biktima; at (4) Ang pamamaslang ay walang alinman sa mga sirkumstansya na nakasaad sa Artikulo 248 ng RPC para sa krimen na murder at hindi napapaloob sa krimen na parricide o infanticide.

Wala umanong direktang ebidensiya sa kasong ito. Kung kaya’t ibinatay ng RTC ang kanilang desisyon sa circumstantial evidence, partikular, na: (1) nakita umano ng saksi ang mga inakusahan na kasama sa lawa ang mga biktima; (2) nakilala umano si Marione na may bitbit ng palu-palo; (3) nakita umano ng saksi na mayroong pinapalo sa lawa; (4) ang nasabing palu-palo ay nai-turn over sa barangay; (5) ang natuklasan sa medico-legal na pagsusuri ay makatwiran umano na tumutukoy na sinalakay ang mga biktima gamit ang naturang palu-palo.

Para sa appellate court, hindi umano sumapat ang circumstantial evidence na inihain ng tagausig upang masabi ng may moral na katiyakan na ginawa ng mga inakusahan ang pamamaslang sa mga biktima at meron silang intensyon na gawin ang naturang krimen.

Ipinaalala ng CA na sa bawat kasong kriminal ay kinakailangan na mapatunayan: (1) ang bawat elemento ng krimen, at (2) na ang inakusahan ang may-akda nito. Bagaman maaari umanong maitaguyod ang pagpapatunay ng krimen at kung sino ang may-akda nito sa pamamagitan ng circumstantial evidence, kinakailangan umano na: (1) merong higit sa isang sirkumstansya; (2) napatunayan ang mga impormasyon kung saan ibinatay ang mga imperensiya; at (3) ang kumbinasyon ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng pagkakasala ng inakusahan nang higit pa sa makatwirang pagdududa. Kinakailangan din umano na ang lahat ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng walang patid na tanikala ng mga pangyayari, hindi magkakasalungat, at sang-ayon sa teorya na may sala ang inakusahan.

Para sa CA, hindi sumapat ang testimonya ni Elito upang patunayan ang pagkakasala ng mga inakusahan. Bagaman nakita umano ni Elito ang limang kalalakihan na nagtungo sa lawa sakay ng bangka, ang paggilas ng tubig na tila merong tumalon sa lawa, at merong pinapalo sa tubig, wala umanong sapat na pagpapatunay na ang tao na nasa bangka ang humahampas sa tao na nasa tubig gamit ang palu-palo.

Napuna rin ng CA na naharangan ang paningin ni Elito ng mga baging, bagay na nagdulot diumano ng pagdududa sa isipan ng appellate court kung ang mga inakusahan nga ang pumaslang sa mga biktima.

Magkaiba rin umano ang konklusyon ng RTC na si Marione ang may hawak ng palu-palo na gumamit nito sa mga biktima sa alegasyon ng Office of the Solicitor General na si Chamel diumano ang may hawak ng naturang palu-palo na humahampas sa tubig sa lawa.

Hindi rin umano naiugnay ang naturang palu-palo sa mismong insidente. Sinabi ng saksi na si Bryan na ibinigay sa kanya ng nagngangalang Marian ang palu-palo at wala ng iba pa.

Hindi umano naipresenta ng tagausig si Marian para tumestigo sa hukuman. Hindi rin ipinaliwanag ng tagausig kung paano narekober ang naturang palu-palo at kung ano ang kinalaman nito sa insidente ng pamamaslang sa mga biktima.

Kung kaya’t hindi umano maaaring isapantaha ng hukuman na ang naturang palu-palo ang ginamit upang paslangin ang mga biktima.

Binigyang halaga rin ng CA ang binanggit umano ni Dr. David na posibilidad na nakuha ng mga biktima ang mga pasa at galos sa ibang paraan. Maaari umano na tumama ang ulo ng mga biktima sa malaking bato noong sila ay sumisid sa ilalim ng lawa. Kung kaya’t maaari umano na aksidente ang dahilan ng kanilang pagpanaw.

Binigyang-diin din ng CA na ang presensya nina Marione, Chamel at Nicole John sa pinangyarihan ng insidente ay hindi umano nangangahulugan na sila ang may-akda ng pagkamatay ng mga biktima.

Sapagkat hindi umano natukoy ng ebidensiya ng tagausig ng may moral na katiyakan ang pagkakasala sa batas ng mga inakusahan, minarapat ng appellate court na baliktarin at isantabi ang naunang desisyon ng RTC at sila ay ipawalang-sala. Ang nasabing Desisyon ng CA ay naging final and executory noong Mayo 21, 2024.

Kahit sinong magulang ay sadyang masasaktan, puso ay madudurog at hindi matatanggap ang hindi inaasahang pagpanaw ng kanilang anak. Hindi natin masisisi ang mga magulang ng mga biktima sa kasong aming ibinahagi.

Sila ay naghain ng kaso sa pagnanais na mabigyan ng hustisya ang sinapit ng kanilang mga mahal na anak. Gayunman, kailangan kilalanin ang ipinalabas na desisyon ng hukuman ng mga apela na naging pinal na.

Dalangin namin para sa kaluluwa ng mga yumaong biktima, ang katahimikan at kapayapaan sa kabilang buhay ay makamit na nila upang ang kanilang mga daing ay magwakas na.