Labis na pagseselos, naging ugat ng karumal-dumal na krimen

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | November 17, 2023

Ang pisikal na pananakit at pagbibintang sa isang karelasyon na mayroon siyang iba – sapat bang dahilan para may masawi? Sa iba, maaaring madali lang para sa kanila ang magbigay ng sagot ukol dito. Ngunit upang maging patas, at higit na magkaroon ng makatarungan at makat’wirang opinyon, mas mabuting malaman natin ang kabuuang pangyayari.

Ang insidenteng ito ay naganap sa isang partikular na kaso, ang People of the Philippines vs. Erlen Manzano Cabahog (CA G.R. No. 43759, September 17, 2020, na isinulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Pedro B. Corales [5th Division]). Narito ang kaugnay na kuwento sa kasong ito.

Si Nicolas ay binaril sa Lungsod ng Calamba. Ang bala na tumama sa kanyang dibdib ang siyang naging sanhi ng kanyang kamatayan. Si Erlen, na noon ay kinakasama ni Nicolas, ang siyang inakusahan ng Homicide sa Regional Trial Court (RTC).

Ayon kay Neil, anak ng biktima na tumestigo para sa prosekusyon, alas-6:00 ng umaga noong araw ng insidente, narinig at nakita niyang nagtatalo ang kanyang ama at si Erlen.

Makalipas ang ilang sandali, narinig na lamang ni Neil ang sigaw ng kanilang kasambahay.

Pagkababa niya diumano mula sa kanyang silid, nakita niyang may hawak na baril si Erlen at nakatutok diumano ito kay Nicolas. Nag-agawan diumano sina Erlen at Nicolas sa nasabing baril hanggang sa napunta sila sa silid ni JP, pinsan ni Erlen at du’n na pumutok ang baril.

Agad diumanong humingi sa kanya ng tulong si JP. Nakita na lamang niya na dumadaloy na ang dugo ng kanyang ama. Bagaman, nadala pa sa ospital ang kanyang ama, binawian pa rin ito ng buhay.

Nakita rin diumano nina Errol at Karl, mga anak nina Erlen at Nicolas, ang mga pangyayari.

Subalit, tila sa testimonya ni Errol sa hukuman, nabanggit niya na bagaman nakita niya ang nasabing pag-aaway, nasa ibang bahagi siya ng bahay nang marinig ang putok ng baril. Batay din kina Neil at Errol, nabanggit nilang natulala at iyak nang iyak si Erlen matapos ang insidente.

Kasama si Erlen na nagdala kay Nicolas sa ospital at du’n din siya inaresto ng mga awtoridad.

Para naman sa depensa, si Erlen lamang ang tumayong testigo. Ayon sa kanyang testimonya, kakauwi lang niya, alas-4:00 ng madaling araw, noong Disyembre 25, 2016, mula sa isang Christmas party na kanyang dinaluhan. Mayroon pa diumanong mga bisita si Neil noong oras na iyon at sila ni Nicolas ay nakihalubilo at nakipagkantahan.

Pumasok diumano sa kanilang bahay si Nicolas at naiwan siyang mag-isang kumakanta hanggang ang isa sa mga kaibigan ni Neil ay nakisali sa kanyang pagkanta. Napansin diumano ni Erlen na rito na biglang nagbago ang mood ni Nicolas.

Pumasok na rin ng bahay si Erlen pagkaalis ng mga bisita ni Neil. Bigla na lamang siyang inakusahan na “iniiputan” niya diumano ito. Nang sabihin ni Erlen na huwag nitong sirain ang araw dahil may lakad pa sila, bigla na lamang hinila ni Nicolas ang kanyang buhok at sinabihang hindi siya pupuwedeng makaalis ng bahay. Sinampal niya diumano si Nicolas at sinabing maghiwalay na lamang sila kung sisirain lamang nito ang Pasko.

Kinaladkad siya diumano ni Nicolas, na naging sanhi ng pagkaputol ng kanyang ngipin, at pinagbintangan na siya ay nanlalalaki. Nilabas ni Nicolas ang baril na inisyu sa kanya bilang pulis at itinutok ito sa noo ni Erlen. Hinila diumano muli ni Nicolas ang buhok ni Erlen at sinuntok ang kanyang batok.

Bagaman tumigil si Nicolas noong nanghihina na si Erlen, hawak pa rin nito ang nasabing baril.

Nang makakuha ng pagkakataon si Erlen, kinuha niya ang kanyang bag at pitaka. Ang ginawa niya ay lalong ikinagalit ni Nicolas, sanhi para hilahing muli ang kanyang buhok at pagbawalan siyang umalis. Muli siyang binugbog at nang mapaupo siya, itinutok ni Nicolas ang nasabing baril sa kanyang baba. Sinubukan diumano ni Erlen na ilayo ang nasabing baril nang di-sinasadyang bigla itong pumutok at tinamaan siya sa kanyang clavicle. Sinabi diumano ni Nicolas na tinamaan ng bala ang kanyang puso ngunit hindi agad naniwala si Erlen. Nang tanggalin ni Erlen ang kamay sa pagkakatakip sa kanyang mga mata, nakita niya na lang na dumadaloy na ang dugo ni Nicolas.

Agad na humingi ng saklolo si Erlen.

Batay kay Erlen, wala diumano siyang intensyon na patayin si Nicolas. Ang nais lamang niya ay iwanan ito dahil sa kanilang madalas na pag-aaway na nauuwi sa panunutok ng baril.

Guilty beyond reasonable doubt ang naging hatol ng RTC kay Erlen, na agad naman niyang inapela sa Court of Appeals (CA). Iginiit niyang aksidente ang nangyari. Iginiit din niyang hindi niya kayang kunin ang baril sapagkat ang biktima ay isang sanay at may karanasang pulis. Sinubukan lamang diumano niyang protektahan ang kanyang sarili.

Kinatigan ng CA si Erlen, na ang pagkakabaril kay Nicolas ay isang aksidente. Ayon sa CA, natural impulse ng isang tao ang lumaban o dumepensa. Nakita ng nasabing hukuman, base sa mga testimonya at ebidensya na isinumite, pinoprotektahan lamang ng akusado ang kanyang sarili.

Hindi rin nakumbinsi ang CA sa testimonya ni Errol dahil sa mga inconsistencies sa kanyang mga pahayag. Nagkaroon din ng pag-aalinlangan ang CA dahil hindi isinalang sa witness stand si JP gayung sa pahayag ng ibang testigo ay naru’n siya sa silid kung saan naganap ang naturang pamamaril. Sapagkat, hindi sumapat para sa CA ang mga ebidensya ng prosekusyon, pinili nitong ipawalang-sala ang akusado. Ipinaalala ng CA, sa panulat ni Court of Appeals Associate Justice Pedro B. Corales:

“This Court has always stood by the rule that it is better to acquit a guilty person than to convict an innocent one.”

Sadyang hindi na mababago ang nakaraan at hindi na mabubuo pa ang pamilya nila Erlen.

Gayunman, nawa’y sa nasabing detalyadong paliwanag ng hukuman, makamtan ng kaluluwa ni Nicolas ang katahimikan, at nang matuldukan na ang pagdaing mula sa madilim at malamig niyang libingan.

Alitan ng magkapatid, nauwi sa kamatayan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | November 10, 2023

May mga pagkakataon na ang berbal na pagtatalo ay nauuwi sa mga bagay na seryoso, at maaari rin itong humantong sa kamatayan. May ganitong pangyayari sa kasong hawak ng aming Tanggapan, ang People of the Philippines vs. Garren Magbanua y Salazar (CA-G.R. CR No. 46394, February 28, 2023, na isinulat ni Honorable Court of Appeals Associate Justice Edwin D. Sorongon [8th Division]).

Ang masakit pa rito, magkadugo ang sangkot sa nasabing kaso.

Si Garren, ang suspek sa pamamaslang ng kanyang kapatid na si Genmark. Sila ay kapwa nakatira sa bahay ng kanilang kapatid na si J sa Taguig City. Walang kaalam-alam si J at asawa nitong si R na madalas ay mayroong berbal na pagtatalo sina Garren at Genmark. Subalit, hindi nila sukat akalain na mauuwi sa ganitong sitwasyon ang kanilang pagtatalo.

Ayon sa prosekusyon, bandang alas-5:00 ng madaling araw noong Marso 4, 2020, umalis ng bahay si J upang pumasok sa kanyang trabaho habang ang kanyang maybahay na si R naman ay pumasok din sa kanyang trabaho bandang alas-9:00 ng umaga. Ang anak naman nina J at R na si G ay umalis ng bahay, bandang alas-11:00 ng umaga upang pumasok sa paaralan. Samantala, ang naiwan lamang sa naturang bahay noong araw na iyon ay ang magkapatid na sina Garren at Genmark.

Ayon sa testimonya ni Alberto na isang mason, nakita umano niyang nagmamadaling umalis ng bahay si Garren, alas-2:00 ng hapon noong araw na iyon. Wala diumanong ibang napansin si Alberto na umalis o pumasok sa bahay nila J. Alas-8:00 ng gabi, pag-uwi ni G mula sa paaralan, nakita niya diumano na wala nang buhay ang tiyuhin niyang si Genmark. Agad niyang ipinaalam ito sa nanay niyang si R, na siya namang nagpaalam agad sa kapulisan ng ibinalita ng anak.

Kinabukasan, napag-alaman na si Garren ay nasa Silang, Cavite, kung kaya’t du’n na siya inaresto.

Batay diumano sa otopsiya sa bangkay ni Genmark, nagtamo ang biktima ng 19 na saksak, 2 hiwa ng sugat at 1 pasa.

Mariing itinanggi ni Garren ang akusasyon laban sa kanya. Wala diumano siya sa naturang bahay noong mga oras na pinaslang ang kapatid niya.

Ayon kay Garren, alas-12:30 ng tanghali noong Marso 4, 2020, umalis na siya ng kanilang bahay upang pumunta sa kanyang paaralan sa Silang, Cavite. Ru’n diumano siya nagpalipas ng gabi. Kinaumagahan, mayroon na lamang diumanong 4 na pulis na umaresto sa kanya at dinala siya sa Imperial Police Station 1 sa Silang, Cavite.

Sinampahan ng kaso si Garren sa Regional Trial Court (RTC). Dahil walang direktang ebidensya kung sino ang pumaslang sa biktima, ang naturang pagtatalo ng magkapatid, pati na ang testimonya ni Alberto, R at G, ang mga nagsilbing circumstantial evidence para akusahan si Garren sa karumal-dumal na sinapit ng kanyang kapatid.

Batay sa desisyon ng RTC, hindi napatunayan ng prosekusyon na mayroong evident premeditation o treachery sa pagkakapaslang kay Genmark. Kung kaya’t hatol na homicide ang ibinaba laban sa kanya. Pagkakakulong ang ipinataw kay Garren at pinagbabayad siya ng danyos at bayad-pinsala para sa mga naulilang pamilya ng biktima.

Hindi siya sang-ayon sa ibinabang hatol laban sa kanya, kung kaya umapela siya sa Court of Appeals (CA). Matapos ang masusing pag-aaral ng CA, ipinawalang-sala nito si Garren. Batay sa desisyon ng CA, hindi isinasantabi ang posibilidad ng pagtanggap ng hukuman sa circumstantial evidence, lalo na kung sadyang walang direktang ebidensya na maipresenta laban sa akusado.

Subalit, para sa partikular na kasong isinampa laban kay Garren, hindi sumapat para sa CA ang mga isinumiteng ebidensya.

Ayon sa appellate court, kulang ang circumstantial evidence na naipresenta ng prosekusyon. Kung mayroon mang napatunayan ang kanilang ebidensya, ito ay ang hindi magandang relasyon ng magkapatid na naiwan sa nasabing bahay noong araw ng insidente at iyong tagpong nakita ni Alberto si Garren na umalis noong hapon na iyon.

Ang mga ito, ayon sa CA, ay hindi nagpapakita ng mayroong moral na katiyakan na si Garren nga ang pumaslang sa kanyang kapatid.

Maliban sa mga ito, napuna rin ng CA na hindi nakasaad sa Medico-Legal report ang estimated time of death ng biktima, isang bagay na pinagdududahan ng CA kung sa mga oras ba na nasa bahay pa si Garren naganap ang pagpaslang kay Genmark, o kung ang pagpaslang ay naganap noong mga oras na wala nang ibang maaaring testigo at ibang tao ang maaaring pumaslang sa biktima.

Binigyang-diin ng CA ang kahalagahan ng pagkilala sa Constitutional principle of presumption of innocence. Bagama’t hangad ng hukuman na pagbayarin ang sinumang gumawa ng krimen, kinakailangan na ang ebidensya ay magpapatunay na walang makat’wirang pag-aalinlangan o reasonable doubt sa pagkakasala ng inaakusahan.

Sa kaso ni Garren, mayroong reasonable doubt na nakita ang CA. Ayon din sa appellate court, hindi maaaring ibatay ang hatol sa akusado sa kahinaan ng kanyang depensa.

Bagkus, ang hatol ay tanging ibabatay sa tibay ng ebidensya ng prosekusyon.

Nakakalungkot man ngunit batay sa desisyon ng CA, hindi sapat ang ebidensya ng prosekusyon laban kay Garren. Kung kaya’t minarapat na siya ay ipawalang-sala.

Gayunman, panalangin pa rin namin na matukoy kung sino ang tunay na pumaslang kay Genmark at makamit niya at ng kanyang mga naulila ang tunay na hustisya. Sadyang masakit ito na usapin sa pamilya ng magkapatid na Garren at Genmark. Ang una ay pinagbintangang pumaslang at nakulong. Ang huli naman ay pinaslang ngunit hanggang sa ngayon ay hindi pa nabibigyan ng hustisya dahil napawalang-sala ang kanyang kapatid na itinuring na pumatay sa kanya. Parehong naging biktima ang magkapatid at dumanas nang kawalan ng hustisya, nang dahil dito ay patuloy na dumadaing ang pareho nilang puso na mabigyan na sana ng karampatang hustisya si Genmark.

Kahit pa may eyewitness… Kakulangan sa pagkakakilanlan, salarin maaari pa ring maabsuwelto

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | November 3, 2023

Karaniwan nang ginagawa ang pagkain sa labas upang matugunan ang gutom na ating nararamdaman. Ito rin ay ginagawa upang mapunan ang iba’t ibang pangangailangan ng tao bilang isang social being.

Mahalaga para sa isang tao ang pagkakaroon ng masigla at makabuluhang relasyon sa kanyang kapwa. Si Josephine at dalawa niyang kapwa babae ay pumunta sa isang kilalang restaurant. Naghahanap sila ng kasiyahan sa simpleng bonding na iyon. Sa kasamaang palad, ang simpleng okasyon na ‘yun ay nagkaroon ng komplikasyon. Ang kasiyahan ay nauwi sa kamatayan at hanggang ngayon ay tila mailap pa rin sa biktima ang katarungan.

Ang kuwentong tampok sa ating artikulo ay kaugnay sa kasong hawak ng aming Tanggapan, ang People of the Philippines vs. Julius Capongol y Maico and Arwin Bio y Villeza (G.R. No. 239783. January 12, 2021, na isinulat ni Honorable Associate Justice Rodil V. Zalameda).

Si Josephine ay walang kalaban-laban na binaril sa isang kilalang restaurant sa Parañaque City.

Ang pinagbintangang bumaril sa kanya ay isang nagngangalang Julius. Ang kasama ni Julius na napagbintangan ay si Arwin at tatlong hindi pa nakikilalang mga kalalakihan.

Alas 3:00 ng hapon noong ika-20 ng Mayo 2013, naganap ang nasabing insidente ng pamamaril. Ang nakasaksi sa pamamaril ay si Jhonie na cashier sa naturang kainan.

Ayon sa testimonya ni Jhonie sa hukuman, si Josephine at dalawa pang kasama nitong mga babae lamang ang customer nila noong oras na iyon. Sila ay nakaupo malapit sa bar area nang mayroong pumasok na dalawang lalaki. Ang isa na nakapulang damit, ay nakilala bilang si Julius, lumapit diumano siya kay Jhonie upang umorder ng inumin, habang ang kasama nito ay umupo sa tapat ng mesa na kung saan naru’n sila Josephine. Agad diumano na inihanda ni Jhonie ang inuming inorder sa kanya ni Julius, at paglingon niya ay nakaupo na si Julius sa may tapat ng mesa nila Josephine. Ilang minuto lamang ang nakalipas ay makarinig ng putok ng baril si Jhonie. Paglingon niya ay nakita niya na binaril ni Julius si Josephine.

Nagtamo ng tama ng baril si Josephine sa kanyang ulo at dibdib dahilan kung kaya binawian siya ng buhay, kasong murder ang inihain sa Regional Trial Court (RTC) laban sa mga akusado.

Mariing pagtanggi ang iginiit ni Julius. Ayon sa kanya, hindi niya kilala ang biktima at noong araw ng insidente ay nasa bahay diumano siya, at hindi rin daw siya hired killer.

Si Arwin naman ang napagbintangang kasabwat na naging lookout diumano ni Julius.

Ngunit ayon kay Arwin, siya ay nasa Calbayog City noong araw ng insidente ng pamamaril. Makalipas ang limang araw ay nagpunta diumano siya sa Montalban, Rizal.

Hunyo 4, 2013 nang bumabyahe siya papuntang Tagaytay ay inaresto diumano siya sa isang checkpoint. Ayon kay Arwin, binugbog daw siya ng mga pulis at pilit pinaamin na kasabwat sa krimen kahit na hindi niya ito ginawa.

Hindi umano niya kilala si Josephine at hindi rin siya hired killer.

Kapwa nahatulan ng reclusion perpetua sina Julius at Arwin. Kapwa rin silang pinagbabayad sa mga naulila ni Josephine ng P75,000.00 bilang moral damages.

Naghain sila ng apela sa Court of Appeals (CA), ngunit hindi sila kinatigan. Bagkus, pinagbabayad sila ng karagdagang P75,000.00 bilang civil indemnity at P30,000.00 bilang exemplary damages.

Nagpataw din ang CA ng anim na porsiyento kada taon ng legal interest hanggang ang mga sibil na obligasyong ipinataw ay mabayaran nila ng buo.

Inakyat nina Julius at Arwin ang kanilang apela sa Korte Suprema. Iginiit nila na hindi sapat ang testimonya ng natatanging eyewitnessng Prosekusyon, kung kaya dapat diumano baliktarin ang mga naunang desisyon laban sa kanila.

Sa masusing pag-aaral na ginawa ng Korte Suprema, pinagtibay ang hatol laban kay Julius.

Nakumbinsi ang hukuman na siya ang pumaslang kay Josephine sapagkat batay diumano sa tala ng hukuman ay nagkaroon ng sapat na panahon at pagkakataon si Jhonie na makilala si Julius na siyang bumaril sa biktima. Hindi rin diumano nagpabagu-bago ang testimonya ni Jhonie at wala ring indikasyon na nagbigay ng suhestiyon o na naimpluwensyahan ng mga pulis si Jhonie ukol sa pagkilala nito kay Julius bilang salarin.

Gayunman, ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Arwin. Bagama’t consistent diumano si Jhonie sa kanyang pagkilala kay Julius na siyang pumaslang kay Josephine, hindi umano napatunayan nang lubos na nakilala ni Jhonie si Arwin bilang kasabwat ni Julius sa krimen. Napuna ng Korte Suprema na sa testimonya ni Jhonie ay nabanggit nito na hindi niya nakausap at hindi niya masyadong napansin ang mukha ng sinasabing look out. Napasulyap man ang nasabing testigo sa kinalulugaran ng naturang look out, isang beses lamang ito naganap at segundo lamang ang lumipas. Ang mga sirkumstansyang ito ang naging batayan ng hukuman upang masabi na mayroong reasonable doubtsa pagkakadawit ni Arwin sa pagpaslang kay Josephine. Dahil sa pag-aalinlangang iyon, ayon sa Korte Suprema, hindi angkop na patawan ng conviction si Arwin.

Tila hindi lubos na nakamit ng pumanaw na biktima ang hustisya sapagkat ang mga kasabwat ng taong pumaslang sa kanya ay hindi pa rin napapanagot sa batas.

Nahatulan man si Julius, hindi pa rin naihatid ang sapat na hustisya sa mga naulila ni Josephine. Nananatiling nakalaya ang mga naging kasabwat sa pagpaslang sa kanya.

Nawa’y dumating ang panahon na sila ay lubos na makilala at ang kanilang kriminal na responsibilidad ay mapagbayaran na.