Pag-aalaga ng hayop, nakapagpapahaba ng buhay

ni Bong Revilla - @Anak ng Teteng | August 23, 2021

Nakapagpapababa ng blood pressure, cholesterol levels, triglyceride levels, nakababawas ng kalungkutan, nakakatulong upang magkaroon ng oprtunidad na mag-ehersisyo at nagbibigay-oportunidad din para sa pakikisalamuha sa kapwa.

Ilan lang ito sa positibong epekto kung ang tao ay may alagang hayop depende sa kanyang hilig na ayon sa mga eksperto ay karagdagang dalawang taon umano ang mabuting dulot nito sa buhay ng tao.

Mahalaga umano sa tao na bukod sa paghahanapbuhay o anumang pang-araw-araw na ginagawa ay may iba pa siyang pinagkakaabalahan tulad ng pagiging aktibo sa relihiyon, regular na pag-eehersisyo at iba pang aktibidad na magbibigay-kagaanan sa kanyang pakiramdam.

Ang lahat umano ng aktibidades na nakapagbibigay-kaligayahan sa bawat indibidwal ay nakapagpapahaba ng buhay at nananatiling malusog ang kaisipan at pangangatawan ayon mismo sa pahayag ng Mental Health Foundation.

Magkakaiba umano ang klase ng alagang hayop ang nakapagbibigay kasiyahan sa inibidwal depende sa kanyang hilig o klase ng pamumuhay, halimbawa na mayroong mahilig mag-alaga ng isda dahil nakakatanggal umano ito ng stress sa tuwing pinagmamasdan nilang lumalangoy.

Sa mga mahilig mag-alaga ng isda ay hindi nila alintana ang hirap ng regular na paglilinis ng aquarium dahil mas inaagaw ang kanilang interest na makitang nasa mabuting kalagayan ang alaga nilang isda.

Meron g sobra ang hilig sa pag-aalaga ng sasabunging manok na kahit madalas namamatayan ng alagang manok dahil natalo sa sabong ay hindi sila apektado na muling mag-alaga dahil ibang kasiyahan umano ang nararanasan nila sa paghimas ng manok.

Ganundin sa pag-aalaga ng kalapati na ang tanging kaligayahang ibinibigay ay ang paglipad ng mga ito ng napakalayo, ngunit makaraan ang ilang sandali ay umuwi rin ng bahay at may pagkakataong dumarapo pa sa nagbabantay nito.

Ngunit isa sa pinakapaboritong alaga ng marami ay ang aso, at hindi mahalaga kung mataas ang lahi o hindi basta’t napalapit na sa amo ay nagbibigay na ito ng katakut-takot na benepisyo.

Maraming indibidwal ang araw-araw kasama sa paglalakad sa umaga ang alaga nilang aso at malaking tulong ito kung medyo tinatamad maglakad sa umaga dahil ang aso mismo ang nag-aayang lumabas dahil nakasanayan na ito tuwing umaga.

Malaking tulong din kung nag-iisa kang namumuhay sa bahay dahil ang pag-aalaga ng aso o pusa ay nakakapawi ng kalungkutan at inaalis nito ang pakiramdam ng pag-iisa at kahit literal na hindi sumasagot ang aso ay ikinakaway nito ang kaniyang buntot o inilalabas ang dila bilang pagsang-ayon sa sinasabi ng amo.

Sa modernong buhay, ang stress at mataas na level ng anxiety ay nagdudulot ng ilang problema sa kalusugan ngunit dahil sa kasiyahang ibinibigay ng alagang hayop ay nababawasan ang tsansa na magkasakit partikular ang pagkakaroon ng sakit sa puso.

Karamihan sa may alagang aso ay nadaragdagan ang mga kaibigan dahil sa nagkakaroon sila ng panibagong kakilala na may alaga ring aso sa tuwing ipinapasyal nila ito sa parke na minsan ay nagiging daan pa tungo sa seryosong pag-ibig.

Ayon sa mga eksperto, malaking tulong din ang duming naipapasok ng aso sa loob ng tahanan dahil ang hindi naman grabeng mikrobyo ay nakapagpapataas ng immune system at may pag-aaral na ang mga baby na lumalaking may kasamang aso sa bahay ay mas matibay sa impeksiyon at higit na malusog kumpara sa sobrang linis.

May mga alagang aso rin na kayang makaramdam kung ang kanyang amo ay may nararamdamang sakit at madalas ay nagiging bantay din ang aso hindi lang sa tahanan kung hindi sa banta na dulot ng masasamang loob.

Maraming kuwento na ang aso ay iniligtas sa tiyak na kamatayan ang ilang bata tulad ng masasagasaan sana, ngunit itinulak ng aso at ang iba naman ay iniligtas sa pagkalunod o sa sunog na ilang saglit na lang ay lalamunin na ng apoy ang isang naiwang paslit.

Malaking tulong din sa paghubog sa mga bata na maging responsable kung may alagang aso sa bahay dahil sa natututo silang magkandili, magpakain at magpaligo na marami sa ating mga kababayan ay itinatabi pa sa pagtulog ang alagang aso.

At higit sa lahat ay ang pakiramadam na ligtas ka sa anumang masamang pagtatangka mula sa ilang masasamang loob at mahimbing na pagkakatulog dahil sa mayroong nagbabantay na gigising sa iyo sa oras ng panganib.

Tulad ng inyong lingkod bilang halal ng opisyal na araw-araw ay halos nasa online meeting dahil sa ipinatutupad na community quarantine at isa sa mga nagpapawala ng pagod, inip at stress ay ang mga alaga naming aso.

Matapos ang palitan ng paliwanagan sa online session sa Senado ay tanging ang mga aso naming sina Gray na German Shepherd, si Nardo na Belgian Malinois, si Eddie na Beagle at ang dalawa pa na sina Sushi at Zion na parehong schnauzer ang nag-aalis ng pagod at nagdadala ng malaking kasiyahan sa aming pamilya.

Halos magkapareho lamang ang nakukuhang benepisyo sa pag-aalaga ng aso at pusa, ngunit sadyang may mga taong mas gusto talagang alagaan ang pusa, partikular ang kababaihan dahil para sa kanila ay mas malambing umano ang pusa, ngunit hindi dito kumbinsido ang mga mahilig sa aso.

Kaya sa panahong ito na dikit-dikit at sunud-sunod pa ang mga problemang ating kinahaharap na may kaugnayan lahat sa pandemyang ito ay saglit munang pagtuunan ng pansin ang ating mga alagang hayop, kahit ano pa ito — upang maiba naman dahil kahit sa radyo at telebisyon ay puro COVID-19 na lang.

Hindi natin sinasabing mag-relax tayo laban sa COVID-19, ang sinasabi ko saglit lang tayong mag-alis ng stress sa tulong ng ating mga alagang hayop na kahit ano’ng sabihin natin ay puro pagmamahal lang ang ibinibigay sa atin at hindi nagrireklamo kahit kailan.

Anak Ng Teteng!

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa ANAK NG TETENG! ni BONG REVILLA sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa anak­ng­teteng.bulgar@ gmail.com

Mahalaga pa ba sa kabataan ang Buwan ng Wika?

ni Bong Revilla - @Anak ng Teteng | August 18, 2021

Noon ay ipinagdiriwang ng Pilipinas ang isang buong linggong selebrasyon ng Linggo ng Wika mula Agosto-13 hanggang 19 taun-taon at bilang pag-alala na rin sa kaarawan ng Ama ng Wika na si dating Pangulong Manuel L. Quezon na ipinanganak noong Agosto 19, 1878.

Ngunit sa pamamagitan ng Proclamation 1041 ay nilagdan ni dating Pangulong Fidel V. Ramos noong 1997 na sa halip na isang linggong selebrasyon ay gawin itong isang buwang paggunita kaya tinawag na itong ‘Buwan ng Wika’.

Kung babalikan natin ang kasaysayan, bago pa magkaroon ng selebrasyon ng Buwan ng Wika sa buwan ng Agosto ay nagsimula ito bilang Linggo ng Wika nang una itong ideklara ni dating Pangulong Sergio Osmeña bilang selebrasyon.

Mula 1946 hanggang 1954 ay ginugunita ang Linggo ng Wika tuwing Marso 7 hanggang Abril 2 at kaya pinili ang Abril 2 dahil ito ang kaarawan ng Pilipinong manunulat at makata na si Francisco Balagtas na kilala rin bilang si Francisco Baltazar na siyang sumulat ng Florante at Laura noong 1838.

Dalawang beses naman na iniusog ang petsa ng pagdiriwang sa ilalim ng pamumuno ni dating Pangulong Ramon Magsaysay at ito ay Marso 29 hanggang Abril 4 noong 1954, at Agosto 13 noong 1955.

Binago ni Magsaysay ang petsa ng pagdiriwang dahil natapat ito sa bakasyon ng mga mag-aaral at mas makabubuti umano kung kasama ang mag-aaral sa pagdiriwang kasabay ng mga aktibidades hinggil sa Linggo ng Wika.

Noong 1988 ay nilagdaan naman ni dating Pangulong Corazon Aquino ang Proclamation 19, na nagpapatibay naman sa selebrasyon ng Linggo ng Wika mula Agosto 13 hanggang 19, ngunit pinalawig nga ito ni Ramos noong 1997.

Ngayong Agosto 2021 ay kaisa natin sa pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa ang Komisyon sa mga Pilipino sa ibang bansa na may temang “Filipino at mga Wikang Katutubo sa Dekolonisasyon ng Pag-iisip ng mga Pilipino.”

Buong pusong kinikilala ng Komisyon ang mga programa ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) upang maipalaganap sa higit na nakararaming mamamayan ang kamalayan sa pagdiriwang at kahalagahan ng wikang Filipino.

Bukod sa napakalaking selebrasyon, alinsunod din ito ng pakikiisa sa 2021 Quincentennial Commemorations in the Philippines (2021 QCP) na nakatuon sa mahahalagang pangyayari sa bansa sa nakalipas na 500 taon.

Nakapaloob ang pagdiriwang na ito base sa itinakda ng Proklamasyon 1041, noong taong 1997 na ipagdiwang taun-tan ang Buwan ng Wikang Pambansa tuwing Agosto 1 hanggang 31.

Ginugunita natin ang Buwan ng Wika tuwing Agosto upang alalahanin ang kasaysayan, kilalanin, panatilihin at paunlarin ang wikang Filipino at pagpapakita rin ito ng pagmamahal at pagsaludo sa ating bansang Pilipinas.

Sa panahon ni dating Pangulong Quezon noong 1935 nagsimula ang mithiing bumuo ng isang pambansang wika na siyang magbubuklod sa buong bansa. Kaya iniatas sa Kongreso ang magpaunlad at magpatibay ng pangkalahatang Pambansang Wika na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika sa bisa ng Saligang Batas ng 1935.

Sa madali’t salita ay Tagalog ang napiling wika, dahil ayon sa Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), ang pagpili ng pambansang wika ay ibinatay sa pag-unlad ng estruktura, mekanismo, at panitikan na pawang tinatanggap at ginagamit ng malaking bilang ng ating mga kababayan.

Sa ilalim ng Commonwealth Law No. 570 ay naiproklama ang wikang pambansang Pilipino na nagkabisa noong 1946 at nagkaroon ulit ng kaunlaran ang wika mula noong 1973 upang maisaalang-alang naman ang iba pang mga katutubong wika.

Makaraan ang ilang panahon, sa bisa ng Saligang Batas ng 1987 ay opisyal na idineklara ang Filipino at Ingles bilang wikang pambansa kaya marami sa ating mga kababayan ang naging bihasa na rin sa pagsasalita ng Ingles.

Kung bibigyan natin ng pansin ay tila marami sa kabataan ang hindi na gaanong initeresado kung paano umikot ang kasaysayan at kung paano ito nilinang upang maging pambansang wika.

Marami sa kabataan ang tuluyan nang iniwan ang wikang Filipino at maraming mag-aaral sa kasalukuyan ang bumabagsak sa Pilipino subject o kung nakakapasa man ay napakababa ng nakukuhang grado.

Hindi masamang maging bihasa sa wikang Ingles, ngunit huwag sana nating kalimutan ang sarili nating wika na simula’t simula pa ay itinataguyod na ng ating mga ninuno.

Sabi nga ni Gat Jose Rizal, “Ang hindi marunong magmahal sa sariling wika ay daig pa ang hayop at malansang isda”—kasabihang nakakapangilabot kung maiintindihan ng kabataan, ngunit hindi na tayo nakatitiyak kung alam pa nila ang mga katagang ito.

Anak Ng Teteng!

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa ANAK NG TETENG! ni BONG REVILLA sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa anak­ng­teteng.bulgar@ gmail.com

Kaso laban sa nagpapakalat ng fake news, sana hindi fake news

ni Bong Revilla - @Anak ng Teteng | August 13, 2021

Sa mga unang araw nang pagpapatupad ng Enhanced Community Quarantine (ECQ) sa Metro Manila ay nagkaroon ng malaking kaguluhan dahil sa pagdagsa ng mga nais magpabakuna dahil sa takot umano sa banta ni Pangulong Rodrigo Duterte.

Hindi na umiral ang physical distancing sa mga vaccination site sa napakaraming lugar dahil sa hindi na umano palalabasin ng bahay ang walang bakuna at hindi na rin makatatanggap ng ayuda mula sa pamahalaan.

Nabahala ang pamahalaan sa nangyaring pagdagsa ng mga tao sa iba’t ibang vaccination site hindi lang sa Metro Manila dahil maging sa Antipolo, Rizal ay halos hindi mahulugan ng karayom ang dami ng mga taong dumagsa na nais magpabakuna.

Imbes na kaligtasan at proteksiyon ang pakay nang pagbabakuna ay pinangangambahang naging mitsa pa ang naganap na kaguluhan para pagmulan nang pagkakahawa-hawa ng Delta variant ng COVID-19 na ang pinagmulan ng balita na nagbunga ng siksikan ay ang social media.

Ngunit makaraang maisaayos ang lahat ay natiyak ng maykapangyarihan na ang naganap na pagdagsa ng mga tao sa mga vaccination site sa maraming lugar ay fake news na gawa umano ng masasamang loob na nais guluhin ang nagaganap na pagbabakuna.

Hindi pa matiyak kung may pulitika sa likod ng panggugulo sa isinasagawa nating pagbabakuna, ngunit inuumpisahan na ng pamunuan ng Philippine National Police (PNP) na imbestigahan at tugisin kung sinu-sino ang nasa likod ng naturang pananabotahe.

Lumalabas na may ibang motibo na nais na hindi maging matagumpay ang pagbabakuna sa ating mga kababayan na sinimulan sa pagpapakalat ng mga fake news sa social media na delikado at hindi umano ligtas ang isinasagawang pagtuturok ng bakuna.

Bahagyang naging epektibo naman ang black propaganda laban sa bakuna dahil sa may ilang porsiyento ng ating mga kababayan ang tuluyan ng natakot at ayaw na sa bakuna, ngunit unti-unti ay nagbabago na rin ang desisyon ng ilan dahil sa mas dumami ang naniniwala sa ligtas at epektibong dulot ng bakuna.

Dahil sa nagkalat na fake news sa social media ay dumagsa ang mga tao mula sa Bulacan, Cavite, Laguna at iba pang lugar sa paniniwalang kahit hindi nakarehistro ay matuturukan ng bakuna dahil pawang mga takot maaresto kung hindi mababakunahan.

Tinatayang nasa 7,000 hanggang 10,000 ang mga tao sa SM San Lazaro sa Sta. Cruz; 5,000 naman sa SM Manila na malapit sa City Hall; nasa 3,000 sa Lucky Chinatown sa Binondo at mahigit sa 4,000 sa Robinsons Manila sa Ermita.

Ilan lamang ito sa maraming lugar na naging biktima ng mga masasamang loob na nasa likod ng fake news na dahil sa kaguluhan ay may mga vaccination site na nakansela na ang nakatakdang pagbabakuna.

Natural na galit na galit ang Palasyo dahil sa pangyayaring ito kaya makaraan ang ilang araw ay nagpalabas ng pahayag ang PNP na may limang indibidwal umano ang sinampahan na ng kaso dahil sa pagpapakalat ng fake news sa gitna ng pandemya.

Hindi man matiyak kung ang limang nabanggit ang nasa likod mismo ng naganap na kaguluhan kamakailan sa mga vaccination site, ngunit ipinagmamalaki ng Palasyo na hindi umano sila titigil sa pagtugis sa mga nasa likod ng naturang kaguluhan.

Ang sinasabing lima na hindi naman inilantad ang pagkakakilanlan ay sinampahan umano ng kasong “unlawful use of publication and unlawful utterances” sa ilalim ng Bayanihan to Heal as One Act at "unlawful rumor-mongering and spreading false information” sa ilalim ng Cybercrime Prevention Act of 2012.

Kinumpirma naman ng Directorate for Investigation and Detective Management (DIDM) ng PNP na may limang indibidwal talaga silang sinampahan ng kaso dahil sa pagkakalat ng fake news kasabay ng banta na hindi sila titigil na tugisin ang mga salarin sa pagpapakalat ng fake news.

Dalawa ang klase ng fake news, una ay ang misinformation o maling impormasyon na hindi sinasadyang naikalat sa online platforms, walang intensiyong propaganda at walang motibong pulitika.

Ikalawa ay ang disinformation na may intensiyong magkumbinsi ng online users na paboran ang isang grupo o isang inbidwal—partikular ang may balakin sa pulitika. Karaniwan ay plinano, pinaghandaan at nilaanan ng pondo at sa pulitika ay karaniwan itong pinatatakbo ng mga professional.

Kaya para matiyak kung mensahe o balita ay totoo at hindi fake news, dapat na tiyakin ang source, ikalawa ay maghanap pa ng ibang source, ikatlo ay busisiin ang nakuhang impormasyon, ikaapat ay maglaan ng sandali na bisitahin ang websites ng pinagmulan kung meron man at kung talagang duda pa rin ay huwag na itong pansinin.

Sa unang bugso ng pandemya ay inatasan ng Department of Justice (DOJ) ang National Bureau of Investigation (NBI) na tugusin ang mga nagpapakalat ng fake news at may 32 katao umano ang kanilang sinampahan ng kaso.

Nakakatuwa kung totoo ang ulat, ngunit nakakainip dahil hanggang sa kasalukuyan ay wala pa ring balita kung ano na ang nangyari sa mga kaso at sa laki ng iskandalo at kaguluhang dinulot ng nagsagawa ng fake news kamakailan ay nararapat lamang na malantad ang kanilang pagkakakilanlan sa publiko para hindi na pamarisan.

Sana lang ay hindi fake news na pursigido talaga ang ating mga operatiba na tugusin ang nagpapakalat ng fake news sa social media para hindi tayo pagtawanan at patuloy na paglaruan ng mga itinuturing na terorista gamit ang fake news!

Anak Ng Teteng!

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa ANAK NG TETENG! ni BONG REVILLA sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa anak­ng­teteng.bulgar@ gmail.com