Pampasabog at nakalalasong kemikal sa pangingisda, bawal

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Mar. 27, 2025

Dear Chief Acosta,

Kung ang isang mangingisda ba ay nagmamay-ari ng mga kagamitan tulad ng mga pampasabog at mga nakalalason na sangkap para sa ilegal na pangingisda, may karampatang parusa ba laban sa kanya na nakasaad sa batas? Salamat sa inyong kasagutan. — Phetty

---

Dear Phetty,

Matatagpuan ang kasagutan sa iyong katanungan sa Seksyon 92 ng Republic Act (R.A.) No. 8550, o ang “The Philippine Fisheries Code of 1998,” na inamyendahan ng R.A. No. 10654, kung saan nakasaad na:

“CHAPTER VIPROHIBITIONS AND PENALTIES

x x x

Section 92. Fishing Through Explosives, Noxious or Poisonous Substance, or Electricity. – 

x x x

(b) It shall be unlawful for any person to possess explosives, and noxious or poisonous substances for illegal fishing.

Upon a summary finding of administrative liability, the offender shall be punished with confiscation of catch, gear, and an administrative fine equivalent to five (5) times the value of the catch or the amount indicated below whichever is higher:

(1) Ten thousand, pesos (P10,000.00) for municipal fishing;

(2) One hundred thousand pesos (P100,000.00) for small-scale commercial fishing;

(3) Five hundred thousand pesos (P500,000.00) for medium scale commercial fishing; and

(4) One million pesos (P1,000,000.00) for large scale commercial fishing.

Violation of this provision shall be punished with imprisonment from six (6) months to two (2) years, and a fine equivalent to twice the amount of the administrative fine and confiscation of catch and gear.”

Sinisigurado ng ating pamahalaan ang paggamit ng tamang paraan sa panghuhuli ng mga isda at iba pang lamang dagat. Ito ay upang matiyak na protektado pa rin ang ating yamang dagat.  Kung kaya, may mga klase o paraan ng panghuhuli ng mga isda na ipinagbabawal ng ating batas.  Isa na rito, nararapat ninyong malaman na ipinagbabawal ang paggamit ng mga pampasabog at nakalalason na kemikal tulad ng sodium cyanide sa panghuhuli, pangunguha, o pagtitipon ng mga isda sa karagatan ng Pilipinas. Karagdagan dito, nakasaad sa probisyon ng batas na ang pagkakadiskubre ng pagkakaroon ng mga mangingisda ng dinamita at iba pang uri ng pampasabog, o kagamitan na may nakalalason na kemikal ay maituturing na ang mga ito ay ginamit upang mangisda at ito ay masasabing isang akto na labag sa Section 92 ng R.A. No. 8850.

Kung susuriin ang nabanggit na batas at bilang kasagutan sa iyong katanungan, kung ang isang mangingisda o isang tao ay nagmamay-ari ng pampasabog o nakalalason na kemikal para sa ilegal na pangingisda, siya ay maaaring maparusahan nang naaayon sa batas. Matapos mapatunayan na ang isang tao ay may administratibong pananagutan, kukumpiskahin ang mga nasabing ipinagbabawal na kagamitan at magpapataw ng administratibong multa. Karagdagan dito, ang paglabag sa nasabing probisyon ay maaaring parusahan ng pagkakulong mula anim na buwan hanggang dalawang taon, at multang katumbas ng dalawang beses na halaga ng administratibong multa at pagkumpiska ng mga huli at gamit sa pangingisda.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Pagsira ng pera, may kulong at multa

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Mar. 26, 2025

Dear Chief Acosta,

Kamakailan ay may nakausap ako na naghahanap at nangongolekta ng mga lumang barya na piso at bente singko sentimo. Ayon sa kanya, ang mga ito diumano ay maaaring lusawin at magkakaroon ng mas malaking halaga dahil sa metal na bumubuo rito. Legal ba ang ganitong gawain? — Erika

---

Dear Erika,

Ang mga perang papel at barya na ginawa at inilabas ng Bangko Sentral ng Pilipinas ang siyang itinuturing na salaping umiiral sa ating bansa. Ito ay instrumentong pananalapi na kinikilala ng batas upang magamit pambayad sa anumang pagkakautang, pampubliko man o pribado. Ang mga ito ay pananagutan ng Bangko Sentral ng Pilipinas at tanging ito lamang ang may karapatan na gumawa, magpaikot, bumawi, or sumira sa mga ito. Ano mang ‘di pinahihintulutan na pagsira o pagwasak sa mga ito, gayundin ang anumang aksyon na magdudulot upang ang mga ito ay hindi na maging angkop na pananalapi, ay mahigpit na ipinagbabawal ng batas at may karampatang parusa. Sa Presidential Decree (P.D.) No. 247 na nilagdaan ni Pangulong Ferdinand E. Marcos Sr. ay nakasaad na:

“1. That it shall be unlawful for any person to willfully deface, mutilate, tear, burn or destroy, in any manner whatsoever, currency notes and coins issued by the Central Bank of the Philippines; and

2. That any person who shall violate this Decree shall, upon conviction, be punished by a fine of not more than twenty thousand pesos and/or by imprisonment of not more than five years.”

Sang-ayon sa nabanggit na batas, ang intensyonal na pagsira ng pera, papel man o barya, na inilabas ng Bangko Sentral ng Pilipinas ay mahigpit na ipinagbabawal. Kasama na rito ang iyong nabanggit na gawain na pagtunaw ng barya upang gamitin at pakinabangan sa ibang paraan. Ang sinumang mapatutunayan na sangkot sa ganitong gawain ay maaaring makulong nang hindi hihigit sa limang taon at/o multa na hindi hihigit sa P20,000.00. 

Bagaman luma na, ang mga perang barya ay hindi pa rin maaaring sirain o gamitin sa ibang ‘di naaayon na pamamaraan. Ang mga ito ay nararapat na isauli o palitan sa Bangko Sentral ng Pilipinas bilang bahagi ng sistema na makatutulong upang matiyak ang integridad ng pera sa sirkulasyon at katatagan ng mga presyo sa ating ekonomiya.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Libreng kolehiyo sa isang kurso lang

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Mar. 25, 2025

Dear Chief Acosta,

Noong taong 2023, nakapagtapos ako ng kolehiyo sa isang pampublikong paaralan. Kamakailan ay napag-isip-isip kong kumuha ng isa pang kurso dahil iyon diumano ang in-demand sa ibang bansa at mas tataas umano ang tsansa kong makahanap ng ibang trabaho roon. Maaari pa rin ba akong makapag-aral ng libre sa kolehiyo sa isang pampublikong paaralan kahit pangalawang kurso ko na ito? Nais ko sanang maliwanagan. Maraming salamat. -- Rei Christian

---

Dear Rei Christian,

Bilang pangunahing prayoridad ng ating pamahalaan, ang edukasyon ay patuloy na sinisikap pagtibayin, repormahin at gawing libre para sa lahat ng mahihirap na mamamayan. Kaya naman, ipinasa ng ating gobyerno ang Republic Act (R.A.) No. 10931 o mas kilala bilang “Universal Access to Quality Tertiary Education Act”, na naglalayong gawing libre ang pag-aaral sa kolehiyo sa lahat ng pampublikong higher education institution (HEI).

Ngunit, ang pagbibigay ng libreng pag-aaral sa kolehiyo sa mga pampublikong paaralan ay hindi para sa lahat. Itinakda ng batas ang ilang indibidwal na hindi maaaring maging kuwalipikado sa benepisyong ito. Ayon sa Seksyon 6 ng nasabing batas:

“Section 6. Exceptions to Free Tertiary Education. - The following students are ineligible to avail of the free tertiary education:

1. In state universities and colleges (SUCs) and local universities and colleges (LUCs);

1. Students who have already attained a bachelor’s degree or comparable undergraduate degree from any higher education institution (HEI), whether public or private; x x x

Students ineligible to avail of the free tertiary education shall be charged the tuition and other school fees, as determined by the respective boards of the SUCs and LUCs, and in the case of the state-run Technical-Vocational Institutions (TVIs), to be determined by the Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).”

Ayon sa nasabing probisyon, ang sino mang nakapagtapos na ng kahit anong bachelor’s degree o kapareho nito sa kahit anong institusyong pang-edukasyon na pinahintulutan at kinikilala ng Commission on Higher Education (CHED) na maggawad nito, pampubliko man o pribado, ay hindi na maaaring maging benepisyaryo ng libreng kolehiyo ng pamahalaan.

Upang sagutin ang iyong katanungan, hindi na maaaring makapag-aral ng libre sa isang pampublikong kolehiyo ang mga nakapagtapos na ng isang kurso sa kung saan mang kolehiyo, pribado man o pampubliko, sa ilalim ng Republic Act (R.A.) No. 10931. Nasasaad din sa batas na ang mga estudyante na hindi na kuwalipikado, ngunit nais pa ring makapag-aral sa pampublikong kolehiyo ay pagbabayarin ng kaukulang tuition, matrikula, at iba pang mga bayarin. Kaya kung nais mong makapag-aral muli ng libre, maaari kang maghanap ng scholarship sa ilalim ng ibang programa ng ating gobyerno o ng mga pribadong organisasyon.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.