Certified criminologist, kailangang pumasa sa licensure exams

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Jan. 24, 2025

Dear Chief Acosta,

Kasalukuyan akong kumukuha ng kursong BS Criminology at malapit na rin akong magtapos sa kolehiyo. Upang maging licensed criminologist sa bansa, dapat muna akong kumuha at maipasa ang licensure exam para sa nasabing propesyon. Nais ko sanang malaman kung anu-ano ang mga kuwalipikasyon para maging aplikante sa nasabing licensure exam. Maraming salamat. — Ben-Ben

---

Dear Ben-Ben,

Maaaring masagot ang iyong katanungan sa pamamagitan ng pagbabasa ng Seksyon 14 ng Republic Act (R.A.) No. 11131 o ang “The Philippine Criminology Profession Act of 2018,” kung saan nakalista ang mga sumusunod na kuwalipikasyon:

“Section 14. Qualifications of an Applicant for the Licensure Examination. - An applicant for the licensure examination for criminologist shall satisfactorily prove that one possesses the following qualifications:

1. Must be a citizen of the Philippines or a foreign citizen whose country/state has reciprocity with the Philippines in the practice of criminology;

2. Must be of good moral character, good reputation and of sound mind and body certified by the school where he/she graduated and the barangay where he/she lives, unless the examinee is a foreign national a certification from any professional of good standing will do;

3. Must hold a bachelor’s degree in criminology duly accredited by the CHET) and conferred by a school/college/university duly authorized by the government or its equivalent degree obtained by either a Filipino or foreign citizen from an institution of learning in a foreign country/state: Provided, that it is duly recognized and/or accredited by the CHED;

4. Must not have been convicted of an offense involving moral turpitude by a court of competent jurisdiction; and

5. Those who failed five (5) times whether consecutive or cumulative in the criminologist licensure examination, must present a certification issued by a reputable institution duly recognized by the CHED that such applicant has satisfactorily completed a refresher course in criminology.”

Isa sa mga kinikilalang propesyon sa bansa ay ang kriminolohiya at hindi maikakaila ang importansya ng mga nakapagtapos ng nasabing kurso upang mapanatili ang kapayapaan sa bansa. Kung kaya, sinisigurado ng batas na tanging mga kuwalipikadong tao lamang ang makapagsasanay ng nasabing propesyon.  Dahil dito, ang ating gobyerno ay binibigyang halaga ang propesyon ng kriminolohiya upang masigurado ang seguridad ng bansa, kaligtasan ng publiko, kapayapaan at kaayusan, pati na ang pagbuo at pag-unlad ng bansa. Ang nasabing polisiya ay makakamit sa pamamagitan ng pagbuo ng produktibo at mahusay na mga criminologists ayon sa pamantayan ng propesyonal na kasanayan at serbisyo. 

Nakalahad sa probisyon ng Seksyon 14 ng R.A. No. 11131 ang mga pamantayan na dapat sundin upang maging kwalipikado ang isang tao o aplikante sa pagkuha ng licensure examination para maging professional criminologist.  Ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod: 1.) Dapat ay isang mamamayan ng Pilipinas o isang dayuhang mamamayan na ang bansa/estado ay may katumbas na batas ukol sa pag-practice ng criminology ng isang Pilipino sa nasabing bansa/estado; 2.) Kailangang may mabuting moralidad, mabuting reputasyon, at matinong pag-iisip at katawan na pinatunayan ng paaralan kung saan siya nagtapos at ng barangay kung saan siya nakatira.  Kung ang examinee ay isang dayuhang nasyonal, sapat na ang isang sertipikasyon mula sa sinumang propesyonal na may mabuting katayuan; 3.) Dapat magkaroon ng bachelor's degree sa kriminolohiya na nararapat na kinikilala ng Commission on Higher Education (CHED) at iginawad ng isang paaralan/kolehiyo/unibersidad na nararapat na awtorisado ng gobyerno o ang katumbas nitong degree na nakuha ng alinman sa Pilipino o dayuhang mamamayan mula sa isang institusyon ng pag-aaral sa ibang bansa/estado.  Kailangan lamang ay kinikilala at/o accredited ng CHED ang nasabing institusyon; 4.) Hindi dapat nahatulan ng pagkakasala para sa isang kasong kinasasangkutan ng moral turpitude ng isang korte na may karampatang hurisdiksyon; at 5.) Ang mga bumagsak ng limang (5) beses, magkakasunod man o pinagsama-sama, sa criminologist licensure examination ay kailangang magpakita ng sertipikasyon na inisyu ng isang reputable na institusyong kinikilala ng CHED na ang naturang aplikante ay kasiya-siyang nakatapos ng refresher course sa criminology.

Kung kaya, bilang kasagutan sa iyong katanungan, nararapat na tingnan o suriin ang mga nabanggit na pamantayan upang makonsidera ang isang aplikante na kumuha ng licensure examination para maging licensed o professional criminologist. Ito ay upang mapanatili ang kalidad ng mga propesyonal na criminologists sa ating bansa at masigurado na tanging mga kwalipakado lamang ang makapagsasanay ng nasabing propesyon.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.

Pagsusumite ng kumpletong requirements para sa negosyo

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Jan. 23, 2025

Dear Chief Acosta,

Totoo ba na upang ang processing time sa Republic Act No. 11032 ay umusad, kinakailangan na kumpleto ang mga requirements na isinumite ng isang aplikante? Kung gayon, paano ba masasabing kumpleto ang mga requirements? — Marilous

---

Dear Marilous, 

Ang Republic Act No. 11032 (R.A. No. 11032), o mas kilala sa tawag na “Ease of Doing Business and Efficient Government Service Delivery Act,” ang batas na tumutukoy at naglalayong magtatag ng mahusay at episyenteng paghahatid ng mga serbisyo ng pamahalaan at maiwasan ang katiwalian sa gobyerno. Kaugnay nito, inilahad sa nasabing batas ang tinatawag na processing time, para sa lahat ng opisina at ahensya ng pamahalaan, kabilang ang mga local government units (LGUs), government-owned o controlled corporations, at iba pang instrumentalities ng gobyerno, nasa Pilipinas man o sa ibang bansa, na nagbibigay ng mga serbisyong sumasaklaw sa negosyo at mga transaksyong hindi nauugnay sa negosyo gaya ng tinukoy sa batas na ito. Ayon dito:

 “Section 4 (j) Processing time – the time consumed by an LGU or national government agency (NGA) from the receipt of an application or request with complete requirements, accompanying documents and payment of fees to the issuance of certification or such similar documents approving or disapproving an application or request; xxx 

Section 9 (b) Action of Offices. –

(1) All applications or requests submitted shall be acted upon by the assigned officer or employee within the prescribed processing time stated in the Citizen’s Charter which shall not be longer than three (3) working days in the case of simple transactions and seven (7) working days in the case of complex transactions from the date the request and/or complete application or request was received. xxx

Sec. 21. Violations and Persons Liable. – Any person who performs or cause the performance of the following acts shall be liable:

(a) Refusal to accept application or request with complete requirements being submitted by an applicant or requesting party without due cause.” 

Layunin ng mga nasabing probisyon ng batas na magdikta ng takdang panahon upang asikasuhin ang bawat aplikasyon o request sa mga nabanggit na ahensya o opisina ng pamahalaan, nang sa gayon, ay hindi manatili sa pagpapasya ng huli kung kailan, o/at kung aaksyunan ba ang naturang aplikasyon o request.  Ganunpaman, upang umusad ang sinasabing processing time, malinaw na kaakibat o kakambal nito na kailangang ang mga isinumiteng requirement(s) ay kumpleto at tama. 

Dahil dito, binigyang-linaw sa Seksyon 4(s) ng Implementing Rules & Regulations (IRR) ng R.A. No. 11032 ang depinisyon ng complete requirements o kung ano ang bumubuo sa tinatawag na kumpletong rekisito:

“s) Complete requirements- are all the necessary or appropriate documents that are required to be submitted together with an application from any the applicant or requesting party, which fully satisfy the formal and substantive requirements of the relevant law.  For processes that involve several stages with different requirements per stage, it is complete when the applicant or requesting party has fully satisfied or submitted all the requirements necessary for each stage, as enumerated in the Citizen's Charter of the agency;”

Sang-ayon sa mga nabanggit, masasabing complete requirements kung lahat ng naaangkop na mga dokumento na ganap na nakatutugon sa pormal at mahalagang mga kinakailangan ng kaugnay na batas, ay naipasa o naisumite ng isang aplikante kasama ang kanyang aplikasyon.

Binigyang-linaw rin na para sa mga prosesong kinasasangkutan ng ilang yugto na may iba't ibang mga kinakailangan sa bawat yugto, ito ay kumpleto kapag ang aplikante o humihiling na partido ay ganap na naibigay o naisumite ang lahat ng mga requirements para sa bawat yugto, tulad ng nakasaad sa citizen's charter ng ahensya. 

Samakatuwid, mahalaga sa bawat aplikasyon o request na kumpleto ang requirements dahil kondisyon ito upang umusad ang tinatawag na processing time, o oras ng pagproseso na nakasaad sa R.A. No. 11032, o mas kilala sa tawag na “Ease of Doing Business and Efficient Government Service Delivery Act.”

Hindi depensa ang pagsauli ng ninakaw na gamit

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Jan. 22, 2025

Dear Chief Acosta,

Matagal ko nang napapansin ang isang camera sa drawer ng aming opisina na pagmamay-ari ng aking katrabaho. Naisipan kong gamitin ito sa aking bakasyon sa Boracay dahil ito ay nakatambak lang at hindi naman niya ginagamit. Pagbalik ko sa opisina galing bakasyon ay nadatnan kong hinahanap ng aking katrabaho ang kanyang camera. Ibinigay ko naman agad ang camera ngunit nagbanta siya na kakasuhan pa rin diumano niya ako ng kasong pagnanakaw. Maaari pa rin ba akong kasuhan kahit na ibinalik ko naman sa kanya ang kanyang camera? — Andy

---

Dear Andy, 

Alinsunod sa ating  Revised Penal Code of the Philippines, ang kasong Theft ay isinasampa sa isang tao na kumuha, na may intent to gain, sa isang bagay na personal na pag-aari ng ibang tao, nang walang pahintulot ng may-ari nito at hindi rin gumamit ng karahasan, pananakot, o  puwersa. Ang patakarang ito ay nakasaad sa Artikulo 308 ng batas:

“Article 308. Who are liable for theft. -- Theft is committed by any person who, with intent to gain but without violence against or intimidation of persons nor force upon things, shall take personal property of another without the latter's consent.

Theft is likewise committed by:

1. Any person who, having found lost property, shall fail to deliver the same to the local authorities or to its owner;

2. Any person who, after having maliciously damaged the property of another, shall remove or make use of the fruits or object of the damage caused by him; and

3. Any person who shall enter an enclosed estate or a field where trespass is forbidden or which belongs to another and without the consent of its owner, shall hunt or fish upon the same or shall gather cereals, or other forest or farm products.”

Sa iyong sitwasyon, maaari ka pa rin masampahan ng kasong Theft, sapagkat sa iyong pagsasalaysay, ang intent to gain ay maaaring mapatunayan. Ang konsepto ng “intent to gain” ay ipinaliwanag ng ating Korte Suprema sa kasong  People of the Philippines vs. Luisito D. Bustinera, (G.R. No. 148233, June 8, 2004), sa panulat ni Honorable Associate Justice Conchita Carpio-Morales:

“Intent to gain or animus lucrandi is an internal act, presumed from the unlawful taking of the motor vehicle. Actual gain is irrelevant as the important consideration is the intent to gain. The term ‘gain’ is not merely limited to pecuniary benefit but also includes the benefit which in any other sense may be derived or expected from the act which is performed.”

Ayon sa nasabing kaso, hindi kinakailangan na kumita ng salapi upang makasuhan ang isang tao ng kasong Theft. Sapat na kung nakinabang siya sa kanyang pagkuha ng gamit ng iba, nang walang pahintulot ng mula sa may-ari nito. 

Para sa iyong kaalaman, hinatulan naman ng Korte Suprema ang akusado sa kasong Teodoro Mariano Y Liñgat (Alias Pañgan) vs. People of The Philippines, (G.R. No. L-46246, October 14, 1939), sa panulat ni Honorable Chief Justice Ramón Quiosay Avanceña, ng Qualified Theft kahit pa ibinalik niya ang kanyang ninakaw na pera at humingi pa ng paumanhin matapos niyang malaman na pinaghihinalaan siyang nagnakaw ng nawawalang pera. 

Kung kaya’t sa iyong sitwasyon, maaari ka pa rin makasuhan ng Theft, kahit na iyong ibinalik ang camera. Maaari ka pa ring managot sa batas kahit pa sabihin mong wala kang intensyong magnakaw, dahil ang pagkuha ng camera nang walang pahintulot ng may-ari nito, ay sapat na upang makasuhan ng Theft. 

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.