ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Mar. 26, 2025
Ang bawat ika-22 ng Marso ay World Water Day, na inilunsad ng UN General Assembly noong 1993 sanhi ng kagipitan ng bilyun-bilyong tao pagdating sa pagkamit ng malinis na tubig.
Ramdam nating lahat ang kahalagahan ng tubig. Lalo na ngayong tag-init o maging sa mga buwan na malamig o mahamog, tuluy-tuloy ang halaga nito sa lahat ng humihingang nilalang.
Ang bawat isa sa atin ay tinatayang 60 hanggang 70 porsyento ay tubig ang nilalaman, at ang ating dugo pa nga ay sinasabing nasa 90 porsyentong tubig. Ngunit hindi nakatunganga ang tubig sa ating katawan. Bagkus ay napakasipag nitong panauhin sa ating bawat pag-inom, dala ng pagpapagana nito ng iba’t iba nating panloob na mga aktibidad. Bukod sa pagpawi ng uhaw, nariyan ang paghahatid ng anumang sustansiyang natatamasa sa ating nakakain papunta sa iba’t ibang bahagi ng katawan, at ang pagtanggal at pagpalabas ng nakalalasong dumi.
Ang tubig din ang tubod ng ating pawis, na kasangkapan upang kontrolahin ang ating temperatura sa gitna ng sari-saring pagbabanat ng buto. Idagdag pa natin na kung walang tubig, hindi tayo makakapaligo, makakapagluto o makakapaglinis ng ating tirahan.
Ang laking perhuwisyo tuwing napapatid ang daloy ng tubig sa ating mga kinalalagyan. Kinakailangang mag-ipon o mag-igib bago ang anunsyong pagputol sa serbisyo nito, o kaya’y ipinagpapaliban ang pagbabanyo o ang paghuhugas ng mga pinagkainan. Paano na lang ang mga nakatira sa mga lugar na, sa kabila ng dami ng residente, ay napagkakaitan ng pangangailangang ito?
Napakaparikala na may kakulangan sa tubig na dinaranas ng napakaraming tao sa kabila ng datos na tubig ang bumubuo ng may tatlong kaapat o ¾ na porsyento ng ating malawak na planeta. May 2.5 porsyento lamang niyan ang sariwang tubig, at katiting na iisang porsyento lamang ang makukuha’t magagamit ng sangkatauhan.
Ang tubig ay likas na yamang may hangganan at dapat pakaingatan. Dumadaan ito sa napakaraming kumplikadong proseso, pamamaraan at kalakalan upang mapasaatin.
Bukod sa pansariling gamit nito, ang agrikultura at iba pang industriya saan mang lupalop ay hindi makauusad o uunlad kung walang tubig. Dagdag na panggigipit sa kasalukuyang mga kakayanan ang lumalaking mga hamon gaya ng matuling paglobo ng populasyon, nakapipinsalang polusyon at nakababahalang pagbabago sa klima.
Subalit higante man ang pagsubok na ito, makakaya pa ring magawan ng paraan kung ang bawat tao at komunidad, sa kabila ng mga pagkakaiba, ay maging presentado sa pag-ambag ng tulong gaano man kapayak.
Sa antas pa lamang bilang bahagi ng ating mga tahanan ay marami tayong maitutulong hindi lamang sa pagtitipid kundi pati sa pag-udyok sa ating kapwa na matauhan tungo sa responsableng paggamit ng tubig.
Ilan lamang dito ang pagsasara ng gripo kung hindi naman ginagamit, gaya ng sa kalagitnaan ng pagsisipilyo o paghuhugas ng kamay o pinaglutuan, at ang pagpapaayos ng anumang tagas sa mga gripo o tubo. Ang tubig mula sa paglalaba o paghuhugas — pati ang maiipong libreng tubig mula sa kalangitan tuwing tag-ulan — ay maaaring ipambuhos sa palikuran o ipanglinis ng bakuran.
Isaing, imbes na pakuluan, ang lulutuing gulay; makatitipid na sa tubig, mas mapapanatili pa ang sustansya ng mga ito.
Subukan ding bawasan ang pagkakarne, na mas magastos sa tubig bago pa man makarating sa palengke, at damihan ang kagulayan sa hapag-kainan. Iwasan ding mag-aksaya ng pagkain o inumin upang hindi masayang hindi lamang ang mga ito kundi pati ng tubig na ginamit sa pinagmulan.
Ang maiiwasang pagtangkilik sa tubig na nakaplastik na botelya ay katipiran din sa tubig na ginagamit para roon na mas higit pa sa laman ng boteng iyon.
Makatutulong ding maipabatid sa mga kinauukulan kung makakita tayo ng pagtagas sa labas ng ating bahay o barangay. Isama na rin ang pag-uulat ng karumihan ng sistemang pantubig.
Sa madaling salita, huwag waldasin ang tubig. Hindi porke’t may kakayanang bayaran ang buwanang singil ng ating tagapaghatid ng tubig ay magsasayang nito.
Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.
