Mental health services, abot-kamay na ng mga mag-aaral

ni Kuya Win Gatchalian @Win Tayong Lahat | Dec. 10, 2024

Pirmado na ang ating panukalang paigtingin ang access ng mga mag-aaral sa kinakailangang mga mental health services na magtataguyod sa kanilang kapakanan. 

Napapanahon ang batas na ito lalo na’t dinaranas ng ating bansa ang isang ‘pandemya’ ng mental health. Itinuturing din na bullying capital of the world ang Pilipinas dahil kung ihahambing natin sa karanasan ng mga mag-aaral sa ibang bansa, mas nakakaranas ng bullying ang mga estudyanteng Pilipino. 

Ayon sa resulta ng 2022 Programme for International Student Assessment (PISA), isa sa tatlong mag-aaral na 15 taong gulang ang nakakaranas ng bullying nang hindi bababa sa isang beses sa isang linggo. 

Matutugunan natin ang hamong ito sa pamamagitan ng Basic Education Mental Health and Well-Being Promotion Act (Republic Act No. 12080) na isinulong ng inyong lingkod bilang sponsor at pangunahing may akda. Layon ng batas na ito na bumuo ng School-

Based Mental Health Program para sa mga mag-aaral ng mga pampubliko at pribadong paaralan, kabilang ang mga naka-enroll sa Alternative Learning System (ALS). 

Magiging bahagi ng School-Based Mental Health Program ang screening, evaluation, assessment, at monitoring; mental health first aid; crisis response at referral system; mental health awareness at literacy; emotional, developmental at preventive programs at iba pa.

Sa pagtiyak nating abot-kamay ang mga serbisyong pang-mental health, magagabayan natin ang ating mga mag-aaral na maging matatag, mapipigilan ang mga pagkamatay dahil sa suicide, at maisusulong ang kaligtasan sa ating mga paaralan.

Tutugunan din ng batas na ito ang kakulangan ng ating mga pampublikong paaralan sa guidance counselors. Mandato ng batas ang pagkakaroon ng Care Center sa bawat pampublikong paaralan na pamumunuan ng School Counselor na dapat ay isang Registered Guidance Counselor o Registered Psychologist. 

Lumikha rin ang naturang batas ng mga bagong posisyon na tutulong sa paghahatid ng mga mental health services: ang School Counselor Associate I hanggang V. Bukas ang posisyon sa mga graduate ng ibang larangan tulad ng mga nagtapos ng Bachelor’s Degree in Guidance and Counselling o Psychology. 

Paalala sa ating mga magulang at guro, huwag tayong mahiyang humingi ng tulong kung may pinagdaraanan ang ating mga mag-aaral o anak pagdating sa mental health, lalo na’t kasing-halaga rin ito ng ating mga pisikal na kalusugan. 

Sa panahong kailangan natin ng suporta, meron na tayong matatakbuhan sa ating mga paaralan at hindi na natin kailangang pasaning mag-isa ang ating mga suliranin.

---

May katanungan ka ba, reklamo o naisihingi ng tulong? Sumulat sa WIN TAYONG LAHAT ni Kuya Win Gatchalian, BULGAR Bldg., 538 QuezonAve., Quezon City

o mag-email sa surewin.bulgar@gmail.com

Publiko, iwasan ang EDSA para ‘di maperhuwisyo

ni Ryan Sison @Boses | Dec. 10, 2024

Dapat na sigurong magbaon ng maraming pasensya bago umalis ng bahay at pumasok ng maaga dahil tiyak na nakakatakot ang trapik na kakaharapin.

Mas mabigat na trapik na kasi ang susuungin ngayon kapag bumagtas na sa Epifanio Delos Santos Avenue (EDSA). Ito ay dahil ang volume ng mga sasakyan na dumaraan sa naturang highway ng Metro Manila ay tumaas sa 464,000 araw-araw, na halos doble sa kapasidad ng EDSA na 250,000 na mga sasakyan. 

Ayon kay Metropolitan Manila Development Authority (MMDA) Chairman Romando Artes, ang bulto ng mga sasakyang bumibiyahe sa EDSA ay tuwing alas-6 hanggang alas-9 ng umaga at alas-4 hanggang alas-9 ng gabi na rush hours.

Aniya, ang naturang bilang ay maaaring tumaas pa itong buong linggo dahil sa payday weekend habang marami ang mga mamimili ng mga pangregalo bago mag-Pasko.

Panawagan ng MMDA chairman sa mga mamamayan na planuhin mabuti ang kanilang pagbiyahe lalo na ngayong weekend dahil sa matinding trapik na siguradong mararanasan.

Ang araw-araw na dami ng mga sasakyan sa EDSA, na nag-uugnay sa north at south district ng kabisera, ay lumampas na sa kapasidad ng naturang highway mula pa noong 2012.

Binigyang-diin naman ng opisyal na matindi rin ang kini-create na trapik kapag nag-mall wide sale at napakaraming malls na nasa EDSA, C5 na major thoroughfares na kapag nabarahan ay nagiging cause ng major traffic. Subalit aniya, hindi nila ipinagbabawal ang sale, huwag lamang mall wide dahil pag-mall wide, ito ay dinudumog ng napakaraming tao.

Marahil, kailangan na maghanap na lamang ng mga alternatibong ruta ng ating mga kababayan kaysa magdusa sa trapik sa pagbagtas sa EDSA. Mabuting iwasan natin na dumaan sa naturang highway kung may dala tayong sasakyan.

Nag-extend na rin naman ang operasyon ng LRT-1, 2 at MRT-3, kaya maaari na ring mag-commute sa pagpasok natin sa trabaho o sa eskwela.

Isa pa na puwede nating gawin ay mag-book sa mga ride-hailing services o motorcycle taxis para mabilis-bilis din ang ating biyahe.

Kumbaga, tamang diskarte lang ang kailangan para hindi tayo maperhuwisyo sa trapik.

Sa kinauukulan, mag-isip sana ng magandang paraan para talagang maresolbahan ang mabigat na trapik na nararanasan hindi lang sa EDSA kundi sa iba pang lugar, lalo na sa Kamaynilaan.

---

Para sa inyong opinyon, sumbong, hinaing o nais hinging tulong ito ang pagkakataong marinig ang inyong boses, sumulat lamang sa BOSES ni RYAN SISON at ipadala sa Bulgar Bldg. 538 Quezon Avenue, Quezon City o mag-email sa boses.bulgar@gmail.com

Magdoble-ingat sa modus sa Kapaskuhan

ni Bong Revilla @Anak ng Teteng | Dec. 9, 2024

Nagpakalat na ang pamunuan ng Philippine National Police (PNP) ng mga operatiba sa mga pamilihan at matataong lugar para ipatupad ang kaligtasan ng marami nating kababayan na abala sa pamimili sa panahong ito ng Kapaskuhan. 

Higit sa lahat ay nais bigyan ng proteksyon ang ating mga kababayan hinggil sa muling pagbabalik ng iba’t ibang klase ng modus operandi na karaniwang nagiging aktibo tuwing papalapit ang araw ng Pasko.

Ayon sa datos ng PNP, dalawang okasyon sa loob ng isang taon ang ramdam na ramdam ang pagtaas ng krimen, ito ay ang panahon ng enrollment at panahon ng Kapaskuhan.

Lumalabas na muli na namang aktibo ang mga masasamang-loob at ayon umano sa pag-aral ay mas dumami pa ang mga manloloko sa panahong ito kumpara noong wala pang social media.

Sa ulat ng PNP-Anti-Cybercrime Group (PNP-ASG), araw-araw ay tumataas umano ang bilang ng mga nagsasampa ng reklamo laban sa mga manloloko online sa kabila ng umiiral na SIM card registration.

Alalahanin natin na hindi tataas ang krimen kung lahat tayo ay mag-iingat at hindi bibigyan ng pagkakataon ang mga masasamang-loob na tayo ay maging biktima ng kanilang katamarang magtrabaho.

Palagi sana nating isipin na wala namang bagong modus o istilo nang pangungulimbat ang mga kawatan dahil paulit-ulit lang naman ang mga ito ngunit ang biktima ay palaging nandiyan dahil sa kapabayaan.

Karamihan sa mga nagiging biktima ay dahil sa sobrang tiwala sa kapwa, kawalan ng kaalaman sa mga istilo ng kawatan at ang pinakamalala sa lahat ay ang pagpapairal ng tila katangahan.

Karaniwang naglipana sa panahon ng Kapaskuhan ay ang mga nagpapakalat ng pekeng isang libo o limandaang pisong papel na ang madalas biktima ay mga pamilihan, tindero ng balot at mga masahista sa mga spa dahil madilim.

Tiyak na tataas din ang insidente ng snatching, robbery at holdup, lalo pa at uso na ang riding-in-tandem na gumagawa ng mga krimen at walang pakialam kahit masaktan ang biktima maisagawa lang ang pagnanakaw.

Ngayong ilang araw na lamang ay Pasko na, inaasahan ang pagdagsa ng mga namamalimos, may dayo mula sa iba’t ibang probinsya at may peke na karaniwan ay miyembro ng sindikato na nagrerenta ng sanggol para mamalimos.

Hindi naman masamang mamasko at hindi rin masamang mamahagi ng biyaya ngunit mas mabuting kilatisin nating mabuti ang mga bibigyan ng pamasko para hindi tayo mabiktima ng mga mapagsamantala.

Kahit ang dati nang Budol-Budol Gang ay umaatake rin dahil marami pa ring kasambahay ang napapaniwala nila na ang kanilang amo ay kailangan ng pera dahil naaksidente, na ang inosenteng kasambahay ay ibibigay lahat ng puwedeng ibigay ‘yun pala ay modus lamang.

Ang popular na Salisi Gang, kahit hindi Pasko nakakalat ang mga ‘yan at karaniwan silang umaatake sa mga shopping mall, restaurant o food court at binubuo ‘yan ng tatlo hanggang lima katao o mas marami pa.

Paborito ng mga kawatan ang mga masisikip na lugar tulad ng Baclaran at Divisoria o kahit simbahan pa basta siksikan ang mga tao ay tiyak na naglipana riyan ang mga mandurukot kaya dapat ay alerto lalo pa’t malapit na rin ang Simbang Gabi.

Marami sa atin ang maaaring malungkot ang Pasko dahil sa nasalanta ang mga kabuhayan ng nagdaang mga bagyo ngunit magiging malungkot pa tayo kung mabibiktima ng mga kolokoy na ito — kaya doble-ingat!

Anak Ng Teteng!

---

May katanungan ka ba, reklamo o nais ihingi ng tulong? Sumulat sa ANAK NG TETENG! ni BONG REVILLA sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa anak­ng­teteng.bulgar@ gmail.com