Maging patok imbes na magpaputok

ni Judith Sto. Domingo @Asintado | Dec. 27, 2024

Salamat sa Maykapal at paparating na ang isang Bagong Taon. Ito ay sasalubungin ng marami sa atin ng pagsindi ng iba’t ibang klase ng paputok kahit yaong mga bawal. Na mauuwi sa kasayangan ng naipong salapi, sa nakabibinging ingay lalo na sa mga barangay na dikit-dikit ang mga bahay, sa paglalason sa ating baga at kay Inang Kalikasan, dagdag-basura sa mga lansangan, at posibleng ang biglaang pagiging duguang pasyente sa emergency room ng mga ospital.

Matagal nang kasabihan na ang pagpapaputok ay pagtataboy sa masasamang espiritu, kamalasan, kalungkutan at kahirapan mula sa ating buhay. Ngunit ilang dekada na ang lumipas ay patuloy pa rin namang bahagi ng ating mga araw ang mga iyan. Sa bandang huli, nasa sa atin kung paano mahaharap at malalampasan ang anumang hamon ng buhay.

Kung kaya’t mainam na sa halip na magpaputok ng mga ipinagbabawal ay pagsikapang maging patok, sa kahit maliit na paraan, nang may tapat na paniniwala sa kabutihang idudulot nito para sa ating kapwa. 

Iwaksi ang pag-aalinlangan sa sariling abilidad na maisakatuparan ang dalisay na hangarin at adhikain sa gitna ng pagiging abala sa hanapbuhay.

Ibasura ang pagkamahiyain at ilabas ang kakayanang maging tagapayo, tagapagsalita o kasapi sa anumang adbokasiya o pinagkakaabalahan sa buhay. Maging mapagpakumbaba habang naglalahad ng impormasyong kapaki-pakinabang na ibahagi sa iba, habang iniisip ang kapakanan ng binabahaginan. 

Kalimutan ang pagpapabaya sa sarili at alagaan ang pangangatawan, isipan at damdamin. Sa gitna ng kasagaran ng kabaitan, buhos na pagmamalasakit o wagas na pagsinta ang ialay sa iba — na madalas ay hindi tayo nasusuklian — yakapin natin ng pagmamahal at pang-unawa ang ating mga sarili.

Kung matagal nang ipinagpapaliban ang pag-aayos ng samu’t saring kalat sa ating tahanan o sariling espasyo, simulan na ito, upang makatulong din sa pagpapaaliwalas ng ating isipan at maghawi ng ating alinlangan tungo sa pagsasaayos ng ating sariling pamumuhay na lagi nating ninanasang gawin ngunit nauuwi sa pagpapatumpik-tumpik.  

Kung higit pa ang ginagastos kaysa kinikita, isa-isang balikan ang mga pinaglalaanan ng salapi at pag-aralan kung paano makakatipid kahit kaunti. Pigilin ang sarili sa hindi kinakailangang paggastos. Humanap ng side hustle o dagdag na pagkikitaan na maaaring kalaunan ay siyang maghatid ng inaasam na malaking kita na magpapalaya sa pagiging trabahador o empleyadong limitado ang suweldo. 

Kung sinasakluban ng pagsisisi sa gitna ng naranasang pagkabigo — sa relasyon man o pangarap marating — ay tanggapin nang maluwag sa kalooban ang sinapit at huwag nang magtanim ng sama ng loob sa mga taong naging instrumento nito. Bumangon mula sa pagkakalugmok, gaano man kahirap. Walang ibang tutulong sa ating sarili kundi tayo rin lamang. Kumalma at itigil na ang paninisi sa ibang tao, habang inaako ang sariling mga pagkukulang, kahinaan at responsibilidad na daan sa pagtahak ng ninanasang pagbabago sa buhay. 

Gunitain ang mga naging pangunahin o makabuluhang naisakatuparan at nakamit nitong 2024 at pagbulay-bulayan ang mga bahagi sa buhay na kailangang bigyan ng pansin at ayusin. Pakalimiin kung paano natin dinala ang papatapos na taong ito at ang mga pagkakataon at hamon na kaakibat nito. Ginawa ba natin ang lahat ng ating makakaya? Naging patas ba tayo sa lahat? Ginamit ba natin ang bawat pagkakataong ibinigay sa atin para maghatid ng kabuluhan sa buhay ng ating kapwa? Binigyang puwang ba natin ang paglilingkod sa bawat sirkumstansyang iniharap sa atin? Ano nga ba ang naging prayoridad natin sa taong 2024?  Tayo ba ay nagsilbing pinakamainam na bersiyon ng ating sarili?

Anuman ang ating kasagutan sa mga nabanggit na katanungan, may sisilay na Bagong Taon na may dala-dalang panibagong pag-asa. Kaya’t asintaduhin natin ang pagbubuhos ng lakas at sigla sa pagharap sa pangarap na kinabukasan. Ang 2025 ay taon ng bawat nanalig at nagsusumikap — angkinin ang biyaya ng 2025.

---

Kung may reaksyon, sumbong o katanungan, sumulat sa ASINTADO ni Judith Sto. Domingo sa BULGAR Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o mag-email sa asintado.bulgar@gmail.com.

May himala sa pelikulang Pilipino

ni Imee Marcos @Imeesolusyon | Dec. 27, 2024

Mga beshie, HELLO?! Ano na ang ganap sa suporta natin sa lokal na pelikula? 

Habang busy tayo sa kaka-stream ng foreign dramas at Hollywood blockbusters, nalilimutan na yata natin na ang kuwento natin bilang Pilipino ay kasing ganda ng kahit anong international hit.

Real talk: Bakit ang hirap magbenta ng local films sa sariling bansa? Kasi tayong audience kulang sa suporta. Lagi nating tanong — “May sikat bang artista?” or “Maganda ba ang CGI?” Mare, hindi lang mukha at effects ang basehan ng maganda! Paano na ang kuwento, substance, at lalim?

Ang tagumpay ng mga pelikula tulad ng ‘Himala’ ay kuwento ng Pilipino — faith, resilience, at kultura. Pero paano magkakaroon ng bagong ‘Himala’ kung hindi natin susuportahan ang mga direktor, manunulat, at aktor na gumagawa ng ganitong mga obra?

Kung naghahanap kayo ng panimula, perfect ang Metro Manila Film Festival (MMFF)! Isa itong pagkakataon na panoorin ang mga kuwentong Pilipino sa big screen na may kasamang paandar mula sa pinakamahuhusay na filmmaker at aktor ng bansa.

At dahil d’yan, let me flex this law na tumutulong sa industriya — Philippine Creative Industries Development Act (RA 11904) na siyempre bet na bet natin! Layunin nitong palaguin ang creative industries para mabigyan ng trabaho ang mga artist at creators, may proteksyon sila sa karapatan, at magkaroon ng mas maraming platform para i-showcase ang kanilang talent! Bongga, ‘di ba? Pero, ano ang silbi ng batas kung walang audience?

Bilang manang n’yong nasa creative industries, sinasabi ko na oras na para itodo ang tulong sa lokal na pelikula. Kahit ano pa ‘yan — drama, romcom, indie, o experimental — panoorin natin!

Deserve ng local films natin ng ganu’ng spotlight! Let’s give them the love they deserve. Hindi lang sila pang-aliw — sila ang puso ng ating pagkakakilanlan. Go na! Push na sa suporta sa lokal! Dasurv nila ‘yan!

Kasunduan sa interest sa utang

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Magtanong Kay Attorney | Dec. 27, 2024

Dear Chief Acosta,

Nagkasakit ang aking anak noong nakaraang buwan at siya ay naospital nang matagal.  Hindi ko inaasahan ang gastusin kaya naman napilitan akong mangutang sa aking kapitbahay ng P10,000.00 upang mabayaran ang aming bill sa ospital. Ang usapan namin ng aking kapitbahay ay isasauli ko ang inutang ko matapos ang isang buwan. Makalipas ang isang buwan ay binayaran ko naman nang buo ang aking inutang ngunit sinasabi ng aking kapitbahay na kulang diumano ang aking ibinayad dahil kailangan ko diumano magbayad ng interes na 12% ng aking inutang. Sinabi niya sa akin na lahat diumano ng utang ay may interes na 12% kada buwan. Tama ba ang sinasabi ng aking kapitbahay kahit wala naman ito sa aming napag-usapan? Maraming salamat. — Bing

---

Dear Bing,

Malinaw ang ating batas ukol sa pagpapataw ng interes sa mga utang. Nakasaad sa ating Batas Sibil na, “[n]o interest shall be due unless it has been expressly stipulated in writing.” (Article 1956, New Civil Code of the Philippines) Ang ibig sabihin nito ay walang interes ang mga utang kung walang nakasulat na kasunduan ang mga partido ukol sa pagpapataw ng interes sa utang.

Nabanggit mo sa iyong sulat na ang kasunduan ninyo lamang ng iyong kapitbahay ay isasauli mo ang perang iyong hiniram pagkatapos ng isang buwan at wala kayong naging kasunduan ukol sa pagbabayad ng interest. Malinaw sa batas na aming nabanggit na hindi maaaring magpataw ng interest sa mga utang kung walang nakasulat na kasunduan ang mga partido. Dahil wala kayong kasunduan ng iyong kapitbahay ukol sa pagpapataw ng interest sa iyong inutang ay hindi ka maaaring singilin ng iyong kapitbahay ng dagdag na bayad para sa interes sa iyong inutang na pera. 

Wala ring basehan sa batas ang sinabi ng iyong kapitbahay na lahat ng utang ay pinapatawan ng 12% na interest dahil malinaw naman sa batas na aming nabanggit na maaari lamang magpataw ng interest sa utang kung mayroong nakasulat na kasunduan ang mga partido ukol sa pagbabayad ng interes.

Sana ay nabigyan namin ng linaw ang iyong katanungan. Ang payong aming ibinigay ay base lamang sa mga impormasyon na iyong inilahad at maaaring magbago kung mababawasan o madaragdagan ang mga detalye ng iyong salaysay. 

Maraming salamat sa iyong patuloy na pagtitiwala.