Sanhi, sintomas at iba pang kalaaman tungkol sa Omicron

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | November 30, 2021

Kung kailan tila bumababa na ang mga kaso ng COVID-19 sa bansa, muli na naman tayong ginulantang ng balitang may bagong sumulpot na variant o ibang tipo ng virus na ngayon ay tinatawag na Omicron.

Nauna nang lumabas ang Omicron sa South Africa at pinangangambahan ngayon ay ang pagkalat nitong muli sa buong mundo tulad na lang ng mga naunang variants nito kung saan ang pinakanakahahawa ay ang patapos pa lang na Delta variant. Sa katunayan, pinag-iisipan na ng Hong Kong kung muli silang magsasara mula sa mga bumibiyahe.

Pero kahit paano ay may good news hinggil sa Omicron variant.

Ayon kay Dr. Angelique Coetzee, na siyang chairwoman ng South African Medical Association, ang Omicron variant ng Coronavirus results ay mild o mas mahinang klase lamang ng COVID na walang malalang sintomas kompara sa mga nauna nang tipo ng virus. Kung nakararanas ng pananakit ng katawan, pananakit ng ulo at pagkapagod sa loob ng dalawang araw, mainan na mag-isolate o humiwalay muna mula sa mga kasama sa bahay. Ngunit mas mahirap ding makumpirma kung ang nararanasan ay Omicron na sapagkat hindi tulad ng mga nakalipas na variant, hindi nawawalan ng pang-amoy at panlasa ang impektado ng bagong variant. Maaari ring makaranas ng bahagyang pag-ubo lamang, kung kaya’t ang mga may Omicron ay ginagamot lang sa kanilang bahay.

Isa pang good news sa kabila ng bagong tipo ng COVID-19? Hindi umano ito tumatalab sa mga taong nabakunahan na. Ito ay patunay na gumagana ang alinmang uri ng bakunang naiturok sa atin. Vaccines work! Maigi ring isaisip ang mga datos na sumusunod:

Sa mga nasa ospital ngayon dahil sa COVID, anumang tipo o strain nito:

· 65% dito ang hindi bakunado

· 35% ay naturukan lamang ng iisang beses

· 0% (zero) ay bakunado

Kung eestimahin, tila pangkaraniwang viral infection na lang ang Omicron tulad ng normal na trangkaso. Ang kaibahan, mabilis na pagkalat nito kung kaya’t naisip nina Dr. Coetzee na mag-test kung isa na naman itong uri ng COVID-19. Isa pang kaibahan nito mula sa normal na trangkaso ay ang hindi malinaw na pangmatagalang epekto ng Omicron sa katawan ng tao.

Tinanggal na ang paggamit ng face shields sa ating bansa, subalit ugaliin pa rin ang pagsusuot ng facemasks at araw-araw na pag-inom ng bitamina, lalo na ang Vitamin C.

Higit sa lahat, kung may mga sintomas na nararamdaman, iwasan na ang paglabas-labas upang hindi magkalat ng virus, lalo na sa inyong mahal sa buhay. Maaaring mild lang ang sintomas, ngunit sa patuloy nating kawalan ng kompirmadong datos sa anumang pangmatagalang epekto ng bagong virus, wala ring kasiguraduhang magiging bahagya lang din ang epekto nito sa ibang tao, lalo na sa mga may comorbidities. Kaya ‘wag magpaka-kampante, mga pare at mars!

Ingats!

---

Kung kayo o kung kayo ay may kakilalang nakararanas nito, mag-email lamang sa atin sa mathayrikki@gmail.com para sa mga numerong puwede ninyong tawagan, o sumangguni sa crisis hotline numbers ng Department of Health 1553 - Luzon wide landline toll free Globe/ ™ - 0966-351-4518/ 0917-899-8727 Smart/ SUN/ TNT Subscribers - 0908-639-2672

Shoutout sa mga gustong mag-rescue o mag-adopt ng mga pets!

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | November 25, 2021

Kung may isang bagay na tumaas ang presyo nitong pandemya, nakagugulat dahil ito ay ang presyo ng mga pets o alagang hayop, partikular na ang mga aso at pusa. Sa katunayan, may bagong terminong sumibol na “pandemic pets” dahil sa pagdami ng mga taong bumili ng mga alagang hayop sa panahon ng pandemya. Supply at demand: mas maraming bumibili ng produkto, mas tumataas ang presyo.

Ngunit sa Amerika, bukod sa pagdami ng bilang ng namimili ng mga alagang hayop, tumaas din ang bilang ng mga nag-ampon ng mga aso, pusa at maging kuneho. Ito ang tinatawag na pet rescue na matagal na ring ginagawa ng ilang pet lovers sa ‘Pinas.

Ayon sa Rover.com, mula sa mga nag-ampon ng alagang hayop, 53% ang kumuha ng aso, 32% ang pusa, at 14% ang nag-uwi ng parehong aso at pusa. 13% ay mula sa grupong bagets o ‘yung millennial.

Sa atin, matagal na ring may mga grupong nag-aasikaso ng pet adoption. Bukod sa walang bayad ang pag-adopt ng alagang hayop, nakatutulong pang magsalba ng buhay.

Karamihan sa rescue pets ay Aspin (Asong Pinoy) o ‘yung tawagin dati ay Askal (asong kalye).

Pero bago isnabin ang aspin, ayon kay Ina Fernandez na rescue coordinator ng PAWSsion Project, mas okay mag-adopt ng aspin at pusakal (pusang kalye) upang makatulong mabawasan ang problema ng ating bansa sa pagdami ng mga inaabandona at minamaltratong aso at pusa.

Mas marami pa ring mas pinipili ang may aso’t pusang may “breed” o lahi. Ngunit ang mga aspin ay walang pinagkaiba sa mga may lahi na aso. Sa katunayan, ang isa sa pinakamayamang Pinoy na si Fernando Zobel at ang alta-sosyedad na celebrity na si Heart Evangelista ay maraming alagang aspin. Ang mga aspin ay mas madali magpakita ng kanilang pagmamahal at pasasalamat sa kanilang amo dahil ang karamihan sa kanila ay dumaan na sa hindi magagandang karanasan sa kamay ng mga dating amo.

Ang aspin ay sinasabing mas madaling pakainin kaysa sa may lahi at mas hindi gaanong alagain dahil kadalasan, ang mga aspin ay may maiikling balahibo na hindi na kailangan nang madalasang grooming.

Sinasabi ring ang aspin ay sadyang matatalino at madaling maturuan at masabihan.

Bukod dito, mas likas na matibay ang kanilang resistensiya.

Ngunit bago mag-uwi ng alagang hayop, isiping mabuti ang paalala ng Philippine Animal Welfare Society (PAWS) sa malaking responsibilidad ng pag-adopt ng mga alagang hayop.

Siguraduhing may kakayanan hindi lamang pinansiyal, kundi lalo na sa paggugol ng panahon, na maging responsableng magulang sa mga alaga habambuhay at hindi lang habang cute ang mga hayop habang sila ay maliliit. Yes, kayo ay tatayong ina o ama ng mga hayop na inyong iuuwi kung kaya’t ang pag-aaruga ng mga pets — binili man o inampon ay tulad ng pag-aaruga sa mga anak. Sa mga nais mag-rescue o mag-adopt ng alagang aso, maaaring tumungo sa:

PAWSsion Project 1429 Paradise 1 Purok 7, Tungkong Mangga, San Jose del Monte City, Bulacan, North Luzon, Tungkong Mangga.

O, tumawag kay Ina Fernandez sa 09278560842.

---

Kung kayo o kung kayo ay may kakilalang nakararanas nito, mag-email lamang sa atin sa mathayrikki@gmail.com para sa mga numerong puwede ninyong tawagan, o sumangguni sa crisis hotline numbers ng Department of Health 1553 - Luzon wide landline toll free Globe/ ™ - 0966-351-4518/ 0917-899-8727 Smart/ SUN/ TNT Subscribers - 0908-639-2672

Tips para sa mga gustong magnegosyo

ni Rikki Mathay - @Tips Pa More | November 21, 2021

Unti-unti nang nanunumbalik ang dating buhay bago magpagdemya, ngunit alam din natin na mahirap maibalik sa normal ay ang nawalan at naapektuhang mga negosyo mula sa malalaking kompanya hanggang sa mga sari-sari store.

‘Eto ang ilang pangkabuhayan tips para sa mga nais magnegosyo:

1. Una sa lahat, ‘wag mag-panic! Tandaan, hindi ka nag-iisa sa paglubog ng ekonomiya.

2. Alamin kung ano ang iyong hilig at isipin kung paano ito magiging negosyo.

3. Magsaliksik kung paano magagamit ang mga online o digital na social media accounts, tulad ng Facebook, Instagram at iba pang libreng online apps, tulad ng Marketplace at Carousell. Libre ang paggawa ng website ngayon hindi tulad noon na napakamahal nang kailangang bayaran upang makapagbenta sa pamamagitan ng internet.

Nang dahil sa pandemya at ang kasabay nitong lockdown, sumikat ang online selling dahil bukod sa wala namang kailangang renta sa puwesto at mataas na sahod ng mga empleyado, napakadali nito para sa mga mamimili. Ayon na rin sa mga eksperto, ang pagtatapos ng pandemya ang panahon nang ganap na pagyakap ng mga mamimili sa online selling at shopping. Kung kaya’t ang susunod na tip ay kung meron ka nang negosyong hindi pa online.

***

Sa pag-iikot natin upang mamigay ng mga ayuda sa ika-anim na distrito ng Quezon City, tuwang-tuwa tayo dahil ang daming maabilidad na taga-Kyusi ang hindi nagpatalo sa pandemya, bagkus ay naging mga successful entrepreneurs o negosyante pa!

Isa na ang scramble stand sa loob ng Garan Compound, Campo Dos, Barangay Talipapa.

Dahil sa tindi ng init ng araw habang namimigay kami ng mga ayuda sa loob ng Campo Dos, nakita namin ng kaibigan nating si Jem Castelo ang mala-resort na puwesto, at ang mas good news para sa amin, isa pala itong bahay na ginawang restoran noong kasagsagan ng pandemya. Nagsimula sa masarap na scramble, ngayon ay hindi na nawawalan ng kustomer dahil sa mga idinagdag nilang ibang meryenda, tulad ng kwek-kwek, cheese sticks, kikiam at iba’t ibang sandwich.

Inayos lang nila ang labas na kanilang bahay, nagsabit ng mga ilan para sa isang mala-Boracay na feels, at naglabas ng mesa at ilang upuan. Ang nagpa-bilib sa akin ay ang gimmick nilang DIY Scramble Set sa murang halaga na maaaring ma-order sa kanilang Facebook page na DJG Food Corner, at ihahatid sa inyong tahanan. Pandemya man, patuloy ang pagsusumikap ng mga taga-Kyusi na maibsan ang kahirapang dulot ng lockdown!

---

Kung kayo o kung kayo ay may kakilalang nakararanas nito, mag-email lamang sa atin sa mathayrikki@gmail.com para sa mga numerong puwede ninyong tawagan, o sumangguni sa crisis hotline numbers ng Department of Health 1553 - Luzon wide landline toll free Globe/ ™ - 0966-351-4518/ 0917-899-8727 Smart/ SUN/ TNT Subscribers - 0908-639-2672