Iba’t ibang dahilan ng pagkakaroon ng dugo sa ihi o hematuria

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | July 19, 2020

Dear Doc. Shane,

Nagiging mapula ang aking ihi kaya panigurado akong may dugo ito. Sa aking huling checkup last year, sinabi ng doktor na lumalaki ang aking prostate gland. May kaugnayan ba ‘yun? – Ysmael

Sagot

Ang pagkakaroon ng dugo sa ihi ay tinatawag na hematuria. Dahil sa paghalo ng kakaunti o katamtamang dami ng dugo sa ihi, ito ay nagkukulay pula, pink o kakulay ng tsaa.

Nagkakaroon ang tao ng ganitong uri ng kondisyon dahil sa iba’t ibang uri ng sakit sa urinary tract, tulad ng sakit sa kidney, sa pantog, sa urethra at iba pa.

Sanhi:

• Namamanang kondisyon. Mayroong mga uri ng namamanang kondisyon na nagdudulot ng pagdurugo sa urinary tract. Isa sa mga ito ay ang sickle cell anemia, isang uri ng namamanang kondisyon ng mga hemoglobin sa red blood cell. Ang kondisyong ito ay nagdadala ng dugo sa ihi.

• Ganito rin ang epekto ng Alport syndrome, isang uri naman ng kondisyon na umaapekto sa mga bahaging pangsala ng mga kidney.

• Urinary tract infections (UTI). Ito ay ang pagkakaroon ng impeksiyon sa daanan ng ihi. Kapag lumubha ang mga impeksiyong ito, maaaring magkaroon ng pag-agos ng red blood cell sa urinary tract at humalo sa ihi.

• Pagkakaroon ng bato sa pantog o kidney. Ang pagkakaroon ng sobrang dami ng mga mineral sa mga pantog o sa kidney ay maaaring magdulot ng pamumuo ng mga bato sa mga bahaging ito ng katawan.

• Impeksyon sa mga kidney. Ang mga impeksiyong dulot ng mga bakterya sa kidney ay maaari ring magbunga ng pagdurugo sa mga bahaging ito ng katawan. Dahil dito, ang mga red blood cell sa mga apektadong bahagi ay maaaring lumabas sa mga daluyan ng ihi.

• Kanser. Ang pantog, prostate, bayag, maging ang mga kidney ay maaaring magkaroon ng kanser. Ito ay nagdudulot ng pagdurugo sa mga nabanggit na mga bahagi. At ang dugo mula sa mga bahaging ito ay maaaring dumaloy papunta sa daanan ng ihi at humalo rito.

• Side-effect ng gamot. May iba’t ibang uri ng mga gamot na nagdudulot ng pagdurugo na humahalo sa ihi. Ang ilan sa mga ito ay ang mga anticoagulant o mga gamot na pumipigil sa paglapot ng dugo, mga gamot na panlaban sa kanser, aspirin, at maging ang ilang uri ng antibiotic.

• Paglaki ng prostate. Ang prostate ay isang uri ng gland na matatagpuan sa ilalim ng pantog ng kalalakihan. Karaniwan itong lumalaki sa kanilang pagtanda. Dahil sa paglaki, napipisil nito ang urethra at bahagyang nahaharangan ang pagdaloy ng ihi. Ang bahaging ito ng katawan ay maaari ring magkaroon ng impeksiyon.

Tandaan: Dahil magkakaiba ang posibleng dahilan ng pagkakaroon ng dugo sa ihi o hematuria, mainam na magpakonsulta sa iyong doktor upang personal itong masuri at mabigyan ng tiyak o angkop na lunas.

Sintomas, pag-iwas at iba pang kaalaman tungkol sa thyroid cancer

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | July 17, 2020

Dear Doc. Shane,

Ako ay isang ginang na may problema sa aking thyroid. Lumalaki ito at pati ang mga kuĺani ko sa leeg. Natatakot akong baka may cancer na ako sa thyroid dahil isa sa aking pinsan ay nagkaroon nito at ito rin ang kinamatay niya. Maaari ba ninyong talakayin ang tungkol sa thyroid cancer? – Andrea

Sagot

Ang thyroid ay ang maliit na organ na hugis paruparo sa gitnang bahagi ng leeg. Ito ay tinatawag ding “master controller”, dahil ito ang responsable sa paggawa, pag-imbak at paglalabas ng thyroid hormones sa dugo. Ang thyroid hormones ay may importanteng ginagampanan sa ating katawan na nakakaapekto sa utak at iba pa nating organs.

Ang thyroid cancer ay hindi tulad ng ibang cancer — ito ay malimit na mabuo sa isang tao ngunit may mas mataas na tsansa ng paggaling.

Ito ay uri ng cancer na malimit matagpuan sa murang edad, ngunit kadalasan, hindi tataas sa edad 55 ang nagkakaroon nito. Ang thyroid gland ay lumilikha ng thyroid hormones at kapag ang mga cells ay nagsimulang maghiwa-hiwalay nang walang tigil ay nagdudulot ito ng thyroid cancer. Ito ay sakit kung saan ang mga cells ay lumalaki ng hindi pangkaraniwan at nagkaka-potensiyal na kumalat sa iba pang parte ng katawan.

Sintomas ng thyroid cancer:

• Paglaki ng leeg o pagkakaroon ng bukol sa leeg at sa dakong lalagukan (Adam’s apple)

• Pagbabago ng boses at malimit na pamamaos o pamamalat

• Hirap sa paghinga at paglunok

• May nararamdamang sakit sa leeg at lalamunan

• Pagkakaroon ng namamagang mga kulani sa leeg

Tandaan:

Kapag nakaranas ang anuman sa nabanggit na sintomas, mainam na magpakonsulta agad sa doktor.

Samantala, bukod sa cancer, mayroon pang ibang kondisyon ang maaaring tumama sa thyroid gland:

• Ang goiter ay ang kadalasang halimbawa ng thyroid disease sa thyroid gland. Ito ay sanhi ng kakulangan ng mineral na iodine at nagdudulot ng paglaki sa bandang leeg o dakong lalagukan (Adam’s apple) ng tao. Kapag may kakulangan ng iodine ang iyong diet, sinisikap ng thyroid na punan ito sa pamamagitan ng paglaki. Ang abnormal na paglaki ng thyroid gland ay maaaring mangyari kapag kulang ang thyroid hormones (hypothyroidism) o kapag sobra ang thyroid hormones (hyperthyroidism).

• Kadalasang nadaragdagan ang timbang ng mga taong may hypothyroidism at nangangayayat naman kapag may hyperthyroidism. Nagiging maginawin ang mga may hypothyroidism at mainitin o pawisin naman ang mga may hyperthyroidism.

• Nagkakaroon naman ng thyroid nodules o maliit na bukol sa thyroid kapag may abnormal na paglaki ng thyroid tissue. Maaaring mayroong isa o higit pang nodules, na kung minsan ay malignant (thyroid cancer). May mga nodules namang nagdudulot ng thyroid cancer, madalas ang thyroid nodules ay benign.

Narito ang ilan sa mga bagay na maaaring makatulong sa paglaban sa sakit na ito:

• Alamin ang mga detalye tungkol dito tulad ng uri ng cancer, stage at treatment options. Maaari ring tanungin ang iyong doktor ng ibang paraan upang maging mas maalam sa sakit.

• Hindi man makokontrol ang pagkakaroon ng thyroid cancer, makakatulong kung kokontrolin at aalagaan nang husto ang sarili. Maging matalino sa pagpili ng diet para sa health condition na ito. Ugaliing kumain ng prutas at gulay, matulog nang sapat na oras at sumubok ng mga physical activities.

• Importante ang wastong lifestyle para makaiwas sa anumang uri ng thyroid disease. Mahalagang alam natin ang kondisyon ng ating thyroid gland dahil malaki ang bahaging ginagampanan nito sa kabuuan ng nating pangangatawan.

• Ang pagiging iritable, problemado o pagkawala ng konsentrasyon ay maaaring maging dahilan ng pagkakaron ng thyroid dysfunction. Makabubuti rin ang pag-iwas sa paninigarilyo.

Sanhi at lunas sa tonsillitis ng mga bata, alamin!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | July 16, 2020

Dear Doc. Shane,

Palaging sumasakit ang lalamunan ng 7 years old kong anak. Ano ba ang puwede kong gawin upang masolusyunan ito? – Mrs. de Lara

Sagot

Ang pagkakaroon ng tonsillitis ay madali lamang natutukoy sa pamamagitan ng simpleng obserbasyon sa lalamunan. Ang pamumula at pamamaga ng tonsils at minsan ay nagkakaroon ng nana ay indikasyon ng pagkakaroon ng tonsillitis. Tinitignan din ang kulani sa leeg at panga kung nagkakaroon ng pamamaga. Minsan ay nagsasagawa din ng throat swab upang matukoy kung anong bakterya o virus ang sanhi ng impeksiyon.

Ang tonsils ay ang dalawang tupi na matatagpuan sa gilid ng lalamunan na nagsisilbing pansala o filters. Sinasala nito ang hangin na pumapasok sa daluyan at pinipigilan ang pagpasok ng mga bakterya at virus na maaaring magdulot ng impeksiyon sa baga. Subalit may mga pagkakataong ang mismong tonsils ang naiimpeksiyon dahil sa sobrang bakterya at virus. Dahil dito’y nagkakaroon ng pamamaga, pamumula at pananakit sa lalamunan. Ang kondisyon na ito ay tinatawag na tonsillitis.

Solusyon:

Pamumugin ang pasyente ng warm saline o 1 kutsarang asin na inilagay sa warm water. Gawin ito nang tatlong beses kada araw, pero kung nilalagnat siya dahil sa namamagang tonsils, makabubuti kung ipakokonsulta na siya sa doktor nang sa gayun ay maresetahan siya ng antibiotic kung kinakailangan.