Babala sa madalas mag-take ng painkillers!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | November 12, 2020

Dear Doc. Shane,

Mayroon akong ulcer pero hindi na ako nakabalik sa doktor dahil wala na akong pera. Kapag sinusumpong ako nito ay umiinom na lang ako ng pain reliever. Ano ba ang puwede kong gawin para mawala ito? – Ferdie

Sagot

Ang ulcer ay pagkaraniwang tawag sa pagsusugat ng ilang bahagi ng katawan. Ito ay nangyayari kapag ang mucus membrane na nakabalot sa lining ng sikmura ay unti-unting maubos. Ang resulta, ang iyong sikmura o large intestine ay kakainin ng mga asido at enzymes na tumutunaw ng pagkain, kaya nasusugatan ang sikmura na nagdadala ng ulcer.

Ang totoo, ang ulcer sa tiyan ay nagagamot kung ito maaagapan at pagtutuunan ng tamang pansin. Subalit tandaan na ang ulcer sa tiyan ay nakamamatay kung ito ay ipagsasawalambahala.

Ano ang sanhi ng ulcer?

• Impeksiyon dulot ng bakterya na Helicobacter pylori (H. pylori)

• Pangmatagalang paggamit ng mga painkillers tulad ng ibuprofen, naproxen at aspirin

• Sobrang asido sa sikmura o hyperacidity. Ang kondisyong ito ay maaaring namamana dahil sa stress, paninigarilyo at pag-inom ng alak

May ilang salik na maaaring maghantad sa atin sa sakit na ulcer tulad ng:

• Paninigarilyo

• Sobrang pag-inom ng alak

• May kapamilya na nagkasakit nang ulcer

• Edad 50 pataas

Sintomas:

• Hindi maalis-alis na sakit

• Pagbawas ng timbang

• Ayaw nang kumain dahil sa sakit

• Pagkahilo at pagsusuka

• Hangin sa tiyan

• Acid reflux

• Heartburn

• Ang sakit ay lumalala kapag kumakain, umiinom ng tubig o gamot sa acid

Magpakonsulta agad sa doktor kung nararanasan ang alin man sa mga sintomas na ito. Ang mga sintomas ng ulcer ay maaaring hindi gaanong malala subalit ito ay maaaring maging seryoso kung ito ay pababayaan.

Sanhi, lunas at iba pang dapat malaman ‘pag may kuliti

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | November 11, 2020

Dear Doc. Shane,

Sobrang hirap ako kapag namamaga ang aking mata dahil sa kuliti. Saan ba ito nakukuha at ano ang dapat gawin upang ito ay maiwasan? – Jing

Sagot

Ang kuliti ay sakit na hindi gaanong nakakatakot o seryoso. Ngunit ang pagkakaroon nito ay maaaring makaabala sa mga pang-araw-araw na gawain.

Ang kuliti o stye ay namumulang pantal, kahawig ng tagyawat na maaaring tumubo sa labas o sa gilid ng talukap ng mata. May ilang pagkakataong ito ay maaaring tumubo sa mismong loob ng talukap ng mga mata.

Ang talukap ng mata ay napakaraming oil glands, na maaaring matakpan ng dumi sa katagalan. Kung ito ay mabarahan ng dumi, ang mga mikrobyo tulad ng bakterya ay maaaring dumami sa loob nito. Ito ang pangunahing sanhi ng pagkakaroon ng kuliti.

Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa maaaring gawin:

• Maghugas ng mga kamay bago humawak sa mga mata

• Huwag tirisin ang butlig o hayaan lamang ito na kusang matiris

• Iwasan ang paglalagay at gumamit ng lumang make-up

• Kung gumagamit ng contact lens, mainam na gumamit muna ng normal na salamin

• Gumamit ng baby shampoo sa paglinis ng talukap-mata

Tandaan na kung ang kuliti ay mas lalo pang lumalaki at sumasakit, hindi mawala-wala sa loob ng ilang araw, mainam na sumangguni agad sa doktor. Kung minsan, ang kuliti ay kinakailangang tanggalin ng propesyunal. Gayundin, maaari namang magreseta ang doktor ng epektibong anti-biotic para sa kuliti.

Mga sanhi ng kanser sa utak!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | November 10, 2020

Dear Doc. Shane,

Na-diagnose na may kanser sa utak ang pinsan ko at dahil sa kawalan ng pera ay hindi siya naoperahan hanggang sa mamatay na lamang. Ano ba ang sanhi nito? – Makoy

Sagot

Ang kanser sa utak o brain cancer ay ang pagkakaroon ng mga bukol sa nasabing bahagi ng nervous system. Isa itong nakapangangambang kondisyon sapagkat malaki ang posibilidad na maapektuhan ang pang-araw-araw na pamumuhay ng tao.

Kapag ang utak ay magkakaroon ng problema, hindi makapag-iisip nang maayos ang pasyente at hindi rin magiging maayos ang kanyang pagsasalita at pagkilos.

Bagama’t ang kondisyong ito ay lubhang mapanganib, napakadalang lamang nito. Ayon sa datos, mas mababa pa sa 1% ang posibilidad na magkaroon ng mga cancerous o kumakalat na bukol sa utak ang tao.

Ilan lamang sa mga pangkaraniwang uri ng bukol sa utak ay ang mga sumusunod:

• Astrocytoma. Ito ang pinakalaganap na uri ng tumor sa central nervous system. Sa uring ito, ang mga hugis bituing selulang tinatawag na astrocyte ang siyang unang naaapektuhan ng mga bukol. Karaniwang tumutubo ang mga ito sa cerebrum, ang pinakamalaking bahagi ng utak. Bukod dito, maaari ring magkaroon ng astrocytoma ang gulugod (spinal cord) at brain stem.

• Glioblastoma multiforme. Ito ay ang pinakalaganap na uri ng grade IV brain cancer. Ang bukol na ito ay maaaring tumubo sa alinmang bahagi ng utak, subalit mas karaniwan itong tumutubo sa mga frontal at temporal lobe.

• Meningioma. Ang bukol na ito ay kadalasang tumutubo sa mga lining na pumapaligid sa utak at spinal cord o gulugod. Karaniwang benign lamang ito at mabagal ang pagtubo. Sa katunayan, maaaring hindi agad malaman ng tao na may meningioma pala siya sapagkat minsan ay wala itong sintomas.

• Oligodendroglioma. Sa uring ito, nagkakaroon ng mga bukol ang mga taba na pumoprotekta sa mga nerve ng utak at gulugod. Kumpara sa astrocytoma, mas madaling malunasan ang uring ito.

Mga sanhi:

• Genes. Kung ang magulang o sinumang malalapit na mga kamag-anak ay may kasaysayan ng kanser sa utak, maaari itong maipasa sa kanilang mga anak. Dahil dito, maaaring magkaroon ng bukol sa utak ang tao, lalo na kung hindi siya nag-iingat sa kanyang kalusugan.

• Pagkakalantad sa radiation. Ang pagkalantad sa radiation ay maaari ring magdulot ng kanser sa utak. Karaniwang may malalakas na radiation ang mga X-ray at nuclear power plant. Kapag ang katawan ay madalas na nalalantad sa mga ito, maaaring tubuan ng bukol ang utak at iba pang bahagi ng katawan.

• Pagkakalantad sa mga nakalalasong kemikal. Ang pagkakalantad sa mga nakalalasong kemikal tulad ng mga pamatay-peste at pampataba sa mga halaman ay maaaring magsanhi ng kanser sa utak. Dagdag dito, maaari ring magkaroon ng kanser kung madalas nalalantad ang katawan sa paggawa ng mga produktong may kinalaman sa tingga (lead), petrolyo, goma, at plastik.

• Paninigarilyo. Bukod sa kanser sa baga, maaari ring magdulot ng kanser sa utak ang paninigarilyo. Ayon sa mga pag-aaral, pinaninipis ng mga sangkap na nakukuha sa sigarilyo ang mga protective lining ng utak. Dahil dito, napipinsala ang utak at nagiging mas madali itong tubuan ng mga bukol.

Mga sintomas:

• Madalas na pananakit ng ulo

• Hindi maipaliwanag na pagduduwal o pagsusuka

• Panlalabo ng paningin

• Pamamanhid ng braso o binti

• Hirap sa pagbabalanse

• Hirap sa pagsasalita nang maayos

• Madalas na pagkalito

• Pagbabago ng ikinikilos at ugali

• Pag-atake ng kombulsyon o pangingisay

• Panghina ng pandinig

• Pagkawala ng kakayahang makakilos nang maayos

• Madalas na pagkalimot

• Hindi normal na paggalaw ng mga mata

• Pagkibot ng mga kalamnan

• Hindi maipaliwanag na pagkawala ng malay

• Madalas na pagkahilo

Samantala, upang matanggal ang mga bukol sa utak, ang pasyente ay maaaring sumailalim sa operasyon, chemotherapy, radiation therapy at iba pang mga lunas.