Bulaklak na Dahlia, epektib na gamot sa Diabetes

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 24, 2023

Dear Doc Erwin,

Ako ay isang 35-anyos at kasalukuyang nakatira sa Nueva Ecija. Umiinom ako ng gamot sa aking Type 2 diabetes na halos dalawang taon na. Dahil sa pagnanais ko na maging malusog ang aking katawan at mapababa ang aking blood sugar, pinili ko na lang na maging vegan at ngayon ay gulay at prutas na lamang ang aking kinakain.

Nais ko sanang makahanap ng alternatibong gamot na galing sa halaman para sa aking diabetes. Mayroon bang makabagong halamang gamot na maaari kong inumin?

Sana ay matugunan n'yo aking katanungan. — Maria Elena

Maraming salamat Maria Elena sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Tamang-tama ang iyong pagliham dahil kamakailan lamang, Hunyo 18, 2023, ay nailathala sa scientific journal na Life Metabolism ng Oxford Academic publishing ng University of Oxford ang resulta ng pag-aaral ng mga scientists mula sa Centre for Neuroendocrinology ng University of Otago sa bansang New Zealand.

Isang randomized controlled cross-over clinical trial ang kanilang isinagawa kung saan sinubukan nila na painumin ang mga indibidwal na may prediabetes at Type 2 diabetes ng extract mula sa bulaklak ng halamang Dahlia (scientific name Dahlia pinnata).

Nauna nang nadiskubre ng mga scientist mula sa laboratory studies na ang extract galing sa bulaklak ng halamang Dahlia ay nakapagpapababa ng blood sugar sa pamamagitan ng mga sangkap na nasa Dahlia extract katulad ng butein, sulfuretin, at isoliquiritigenin. Napag-alaman ng mga scientist na pinapalakas ng mga ito ang response ng ating katawan at utak sa insulin. Dahil dito ay bumababa ang blood sugar level.

Sa pamamagitan ng randomized controlled cross-over clinical trial na ito, pinag-aralan ng mga New Zealand scientist kung epektibo at ligtas ang paggamit ng extract mula sa bulaklak na Dahlia sa mga taong mataas ang blood sugar. At lumabas nga sa kanilang pag-aaral na ligtas at epektibo ang extract mula sa Dahlia flower petals laban sa diabetes.

Dahil sa ang resulta ng pag-aaral na ito ay makabago, wala pang available na pharmaceutical preparation ng Dahlia flower petal extracts sa merkado, ngunit ang ang halamang Dahlia ay available dito sa ating bansa at ginagamit ang dahon at bulaklak nito bilang tsaa.

Sumangguni sa iyong herbalist at sa iyong doktor kung paano ang mabisang preparasyon ng Dahlia flower tea upang masiguro na epektibo ang paggamit nito laban sa iyong sakit na diabetes.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Kulang sa tulog at obesity

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 11, 2023

Doc Erwin,

Ako ay isang ina na may anak na 13 taong gulang na kasalukuyang nasa Grade School.

Mula nang pumasok sa eskuwela ang aking anak ay nag-umpisa na ang kanyang pagtaba. Ayon sa school clinic ay overweight ang aking anak sa nakaraang tatlong taon.

Ayon sa doktor ng school clinic ay maaaring kulang sa sapat na oras ng pagtulog ang aking anak kaya’t patuloy na tumataas ang timbang ng aking anak ng higit pa sa normal. Ang aking anak ay karaniwang natutulog ng 6 na oras gabi-gabi. May koneksyon ba ang haba ng tulog ng aking anak sa kanyang patuloy na pagtaba? - Katrina

Maraming salamat Katrina sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Batay sa Harvard School of Public Health, ang pagtulog nang sapat gabi-gabi ay isa sa mga susi sa kalusugan at tamang timbang o healthy weight. Ayon sa kanila, malakas ang ebidensya na galing sa mga research studies na ang kakulangan sa sapat na oras ng pagtulog, ang maaaring dahilan ng obesity epidemic o ang paglaganap ng pagtaba nang abnormal.

Sa isang study sa Great Britain na inilathala sa British Journal of Medicine noong 2005, kung saan pinag-aralan ang mahigit sa 8,000 kabataan, ang mga bata na may kakulangan sa oras ng pagtulog ay 45% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese.

Sa isang pinakamalaki at pinakamahabang pag-aaral naman sa Amerika na tinaguriang Nurses’ Health Study, ang mga kababaihan na natutulog ng 5 oras o mas mababa pa ay 15% na mas mataas ang risk na tumaba at maging obese kaysa sa mga indibidwal na natutulog ng 7 oras. Lumabas ang resulta ng pag-aaral na ito sa American Journal of Epidemiology noong 2006.

Sa isang critical analysis ng epidemiological evidence sa Europa, kung saan 71 original studies ang sinuri ng mga siyentipiko sa pangunguna ni Dr. Nielsen ng Copenhagen University Hospitals sa Denmark, ay nakita na ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay “consistently associated with development of obesity” sa mga kabataan at young adults.

Nailathala sa scientific journal na Obesity Review ang resulta ng meta analysis na ito noong February 2011.

Sa isang prospective cohort study sa bansang New Zealand na pinangunahan ni Dr. Carl Erik Landhuis ng Dunedin School of Medicine ng University of Otago, nakita na ang bawat isang oras na kakulangan sa tamang oras sa pagtulog ng mga kabataan ay may kaakibat ng 50% na pagtaas ng risk of obesity sa edad na 32. Inihayag ang resulta ng pag-aaral na ito sa medical journal na Pediatrics noong November 2008.

Maraming pang mga pag-aaral ang nagpapakita ng epekto ng kakulangan ng oras sa pagtulog sa pagtaba o obesity. Ngunit ano nga ba ang dahilan kung bakit tumataba ang mga indibidwal na mahilig magpuyat o kulang ang oras ng tulog?

Ayon sa isang study sa Howard Hughes Medical Institute sa Stanford University sa California, USA, ang kakulangan sa oras ng pagtulog ay nagreresulta sa hormonal imbalance kung saan bumababa ang level ng hormone na leptin at tumataas naman ang hormone na tinatawag na ghrelin.

Ang leptin ay ang hormone na nagbibigay sa atin ng pakiramdam na kabusugan. Dahil sa pagbaba ng level nito, kinakailangang kumain pa tayo ng mas marami upang makaramdam ng kabusugan. Ang hormone na ghrelin naman ay nagpapagana sa atin na kumain kaya’t kung may kakulangan ang oras ng ating pagtulog ay tumataas ang level ng ating ghrelin sa katawan kaya’t mas magana tayong kumain.

Sa madaling salita dahil kulang sa oras ng pagtulog ay mas lalo tayong ginaganahan sa pagkain dahil sa pagbaba ng level ng leptin at pagtaas ng level ng ghrelin.

Ilang oras ba ang sapat na haba ng tulog para sa iyong anak na 13 taong gulang? Ayon sa Center for Disease Control o CDC ng Amerika, kinakailangan ng 8 hanggang 10 oras na tulog ang mga kabataan na may edad na 13 hanggang 18 taong gulang.

Mas makabubuti sa iyong anak ang madagdagan ang oras ng kanyang tulog, kumain ng masustansyang pagkain at tamang exercise regimen upang makaiwas sa abnormal na pagtaba o obesity.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan po kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Benefits ng sesame oil

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. @Sabi ni Doc | July 3, 2023

Doc Erwin,

Nabasa ko ang inyong nakaraang artikulo tungkol sa mga benepisyo ng pagkain ng low carbohydrate or ketogenic diet sa blood pressure, blood sugar level at lipid profile.

Dahil dito ay naisipan ko na gamitin ito upang maiwasan ang high blood pressure at gayon din upang mapanatiling nasa tama ang aking timbang.

Sa isang magasin ay nabasa ko na mas makakabuti sa kalusugan ang paggamit ng sesame oil sa pagluluto o pagprepara ng pagkain. Nais kong malaman kung papaano makakabuti sa aking kalusugan ang paggamit ng sesame oil sa aking pagkain. Ano po ang mga benepisyo ng paggamit ng sesame oil? Maaari ba itong makasama sa aking kalusugan? - Jennie Dela Cruz

Maraming salamat Jennie sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at pagbabasa ng Bulgar newspaper.

Ang sesame oil ay nagmula sa mga buto ng sesame plant (sesame indicum). Sa ibang bansa ang tawag dito ay “Benne”. Nasa 44% hanggang 60% ng buto ng sesame ay langis.

Dahil sa stability ng langis na ito, ang langis ng sesame ay popular na ginagamit sa mga Japanese at Chinese cuisines, ganoon din sa mga pagkain mula sa Pilipinas at Middle East countries.

Ayon sa mga history books, maaaring nagmula ang sesame plant sa Asia o sa East Africa. Batay sa mga archaeological evidence, ginagamit ng mga ancient Egyptians ang sesame bilang grain flour. Ginamit din ito ng mga Chinese mahigit 5,000 taon na ang nakararaan sa paggawa ng Chinese ink blocks. Inihahalo din ng mga ancient Romans ang sesame sa luyang dilaw (cumin) upang gawing palaman sa tinapay. Pinaniniwalaan naman na may mystical powers ang sesame - ang katunayan nito ay ang katagang “open sesame” na galing sa Arabian Nights stories.

Bagama’t ang mga sesame seeds ay mayaman sa protina at iba’t ibang uri ng Vitamin B, nawawala ang mga ito matapos maproseso ang mga sesame seeds upang maging sesame oil. Nawala man ang mga nutrients na nabanggit, nananatiling maraming health benefits ang sesame oil dahil sa mayaman ang ito sa antioxidants katulad ng omega-3 at omega-6 fatty acids, Vitamin E at phytosterols, na maaaring makatulong sa pag-iwas sa sakit sa puso, kanser at pagkasira ng ating balat dahil sa ultraviolet light.

Ayon sa isang pag-aaral na isinagawa sa Harokopio University sa Athens, Greece nina Dr. Kalliopi Karatzi at iba pang mga siyentipiko, kung saan sinuri nila ang epekto ng sesame oil sa mga study participants na may high blood pressure. Dalawang oras matapos kumain ng pagkain na may sesame oil, bumaba ang blood pressure ng mga study participants. Napanatili ring mababa ang blood pressure ng mga study participants na nagpatuloy na kumain ng pagkain na may sesame oil hanggang dalawang buwan.

Ayon kay Dr. Karatzi, ang epekto ng sesame oil ay kaagad nararamdaman matapos ang dalawang oras na kumain ng pagkain na may sesame oil, at ito ay mapapanatiling mababa ang blood pressure hanggang dalawang buwan kung ipagpapatuloy ang paggamit ng sesame oil. Inilathala ang resulta ng scientific study na ito sa European Journal of Preventive Cardiology noong April 1, 2013.

Ang nabanggit na study ay consistent sa resulta ng pag-aaral na isinagawa ng grupo ng mga siyentipiko na pinangunahan ni Dr. Sankar na inilathala sa Journal of Medicinal Food noong September 27, 2006.

Sa pag-aaral na ito, bumaba ang blood pressure ng mga indibidwal na hypertensive diabetics o mga diabetiko na may high blood pressure na gumamit ng sesame oil sa kanilang pagkain. Bumaba rin ang blood sugar at lipid profile (total cholesterol, bad cholesterol at triglyceride) nila. Nang itinigil ang paggamit ng sesame oil ay muling tumaas ang blood pressure, blood sugar at lipid profile ng mga study participants.

Sa naunang research study ng grupo ni Dr. Sankar na nailathala sa Clinica Chimica Acta noong 2005, kumpara sa sunflower oil at sa ground nut oil ay mas mabisa ang sesame oil na magpababa ng blood pressure, blood sugar at lipid profile.

Malinaw sa mga naturang pag-aaral ang epekto ng sesame oil na pagpapababa ng blood pressure.

Ganoon din sa pagbaba ng blood sugar at lipid profile.

Maaari bang makasama sa kalusugan ang sesame oil? Isa ang sesame oil sa pinakamadalas na puwedeng maging dahilan ng allergic reaction, kaya’t kailangang ingatan ang paggamit nito. Maaaring magsagawa ng skin testing bago gamitin ito.

Puwede ring maging dahilan ng pagtaba o pagbigat ng timbang kung sobra ang paggamit ng sesame oil sa ating pagkain. Kailangang limitahan ang paggamit o pag-inom ng sesame oil sa isang kutsara (15ml) o dalawang kutsara (30 ml) araw-araw upang makaiwas sa pagdagdag ng timbang.

Maraming salamat sa inyong patuloy na pagsubaybay sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan po kayo ay mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com