Paano lulunasan ang luga o impeksiyon sa tainga?

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 8, 2020

Dear Doc. Shane,

Madalas iniinda ng anak ko ang kanyang kanang tainga. Sinilip ko ito at may nakita ako na parang something na solid sa loob nito. Nais ko sana siyang ipakonsulta pero natatakot pa akong isama siya sa opistal. Ano kaya ito gayung madalas ko namang linisan ang kanyang tainga? – Marife

Sagot

Ang luga o impeksiyon sa tainga (Otitis media) ay siyang pangunahing sanhi ng pananakit ng tainga. Bagaman ang luga ay siyang karaniwang sanhi ng pagiging iritado ng mga sanggol o mga bata, ito ay puwede ring makaapekto sa mga matatanda.

Ano ang luga?

Ang impeksiyon sa gitnang bahagi ng tainga o ang patlang o espasyo sa likod ng eardrum kung saan ang maliliit na mga buto ay sumasagap sa mga vibration at ihinahatid ito sa loob ng tainga, ay kadalasang kasama ng sipon, trangkaso at iba pang impeksiyon sa respiratory system.

Ito ay dahil ang gitnang bahagi ng tainga o ang middle ear ay konektado sa itaas na bahagi ng respiratory tract sa pamamagitan ng maliit na daanan na kung tawagin ay Eustachian tube. Ang mga mikrobyong nabubuhay sa ilong at sinus ay maaaring umakyat sa tubong ito at makapasok sa middle ear at lalo pang dumami.

Mainam na dalhin sa doktor ang anak n’yo upang makita kung ano ang tiyak na sakit nito. Kung ‘yan ay impeksiyon sa tainga, magrereseta ang doktor ng mabisang gamot na angkop para sa kanyang kalagayan.

Titingnan din kung may bara o luga ang tainga gamit ang isang uri ng otoscope na may kakayahang umihip ng kaunting hangin sa eardrum. Ang hanging ito ay magpapabalik-balik sa loob ng tainga. Kung may luga ang pasyente, ang hangin ay hindi gaanong kikilos.

Kadalasan, virus ang sanhi ng pagkakaroon ng impeksiyon sa tenga o luga. Sa kasong ito, hindi makakatulong ang pagbibigay ng antibiotic sa pasyente. Kung sa tingin ng doktor, base na rin sa history ng pasyente ay bakterya ang sanhi nito, magrereseta siya ng antibiotic.

Dahilan kung bakit ihi nang ihi sa gabi ang mga diabetic

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 7, 2020

Dear Doc. Shane,

Bakit kapag may diabetes ang tao ay nagiging palaihi ito lalo na sa gabi? Minsan ay tatlo hanggang apat na beses ako kung umihi kaya napupuyat ako. Sadya bang ganu’n kapag diabetic? – Bong

Sagot

Sa sakit na diabetes ay parang tubo lang ang katawan ng tao — ang tubig na iniinom ay inilalabas din agad sa katawan sa pamamagitan ng ihi.

Tinatapon ng katawan ang sobrang asukal sa dugo sa ihi kaya ang pasyente ay ihi nang ihi. Sa kakaihi ay nauuhaw, kaya inom din nang inom ng tubig.

Paikut-ikot lang, iinom tapos iihi rin. Ganyan ang nangyayari kapag hindi kontrolado ang diabetes at mataas ang asukal sa dugo. Kaya ang madalas na pag-ihi (polyuria) at palaging nauuhaw (polydipsia) ay mga sintomas ng diabetes. Kadalasan ay nawawala ito o naiibsan kapag umiinom ng gamot o nagda-diet at exercise na kasi bumababa na ang asukal sa dugo.

Ang salitang “mellitus” naman ang ibig sabihin ay “honey” o “sweetened” sapagkat ang ihi ng may diabetes ay matamis.

Ang tawag sa pagkakaroon ng asukal (glucose) sa ihi ay “glucosuria” o “glycosuria.” Sinasala ng mga bato (kidneys) ang dugo. Ang asukal ay kailangan ng katawan kaya ina-absorb ito ng bato, at ang mga basura sa dugo ay tinatapon na sa ihi. Pero may limit lang ang kayang i-absorb ng kidneys. Kapag ang asukal sa dugo ay lumagpas na sa 180 mg/dL ay hindi na ito maa-absorb ng kidneys kaya lumalabas na ang asukal sa ihi. May sumasamang tubig sa asukal kaya dumadami ang ihi.

Kadalasan mas napapansin kung ihi nang ihi ay sa gabi. Nakakaistorbo ito sa pagtulog kung kailangang bumangon nang dalawang beses o higit pa sa gabi para lang umihi. Kaya tinatanong din ito ng doktor dahil puwede itong sintomas ng diabetes o mataas na asukal sa dugo. Ang tawag sa malimit na pag-ihi sa gabi ay “nocturia.”

Hindi lahat ng madalas umihi o ihi nang ihi sa gabi ay dahil sa diabetes. Maraming ibang puwedeng dahilan, halimbawa ay buntis, may impeksyon sa ihi o kung may problema sa prostate sa kalalakihan. Ang mahalaga, kung nakararamdam nito ay kumunsulta sa doktor para malaman kung ano ang sanhi ng madàlas na pag-ihi at kung kinakailangan ng gamot para rito.

Sanhi at lunas sa an-an

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 06, 2020

Dear Doc. Shane,

Nagkaroon ako ng an-an sa leeg na bukod sa makati kapag pinagpapawisan ako ay hindi rin ito magandang tingnan. Ano ba ang puwedeng ipahid para mawala ito? – Marion

Sagot

Ang an-an o versicolor ay sakit sa balat na sanhi ng fungal infection. Ito ay nangyayari kapag ang isang uri ng fungus na natural na umiiral sa balat ng tao ay biglang dumami. Ang fungus na ito ay sumisira sa ibabaw ng balat at nag-iiwan ng mga puting patse sa balat.

Ang organismo na sanhi ng an-an ay pangkaraniwan sa balat ng tao. Kaya hindi tulad ng iniisip ng karamihan, ito ay hindi nakahahawa. Ang mga puting patse sa balat ay maaaring mawala kapag malamig ang panahon, ngunit ito ay bumababalik at lumalala kapag napakainit ng panahon.

Ano ang gamot sa an-an?

Makabubuti kung magpapakonsulta sa dermatologist upang mabigyan ng rekomendasyon ng cream, lotion o shampoo na maaaring ilagay sa apektadong bahagi ng iyong katawan. Sa mga malalang kaso na hindi na kaya ng papahid-pahid, maaaring magreseta ang doktor ng iniinom na gamot o injection.

Ang salicylic acid ay isa sa mga pinakamura at mabisang paraan ng paggamot sa an-an. Pagkatapos maligo, patuyuin ang buong katawan lalo na ang bahaging may an-an. Kumuha ng bulak, basain ito ng salicylic acid at ipahid sa apektadong mga bahagi.

Tandaan: Ang salicylic acid ay nakasusunog ng balat kaya dapat mag-ingat sa paglalagay nito. Ito ay maaaring ulitin pagkaraan ng dalawa o tatlong araw hanggang sa maalis na ang kakaibang mga patse sa balat.

Ang pag-iwas na magkaroon ng an-an ay mas mainam kaysa sa paggamot nito. Ang pagligo ng isang beses o higit pa araw-araw ay makatutulong. Ang paggamit ng sabon na may sulfur ay papatay sa karamihang mikrobyo na sanhi ng mga kati-kati sa balat. Iwasan din ang hindi kinakailangang pagbibilad sa araw. Iwasan ang paghiram o pagpapahiram ng personal na mga gamit tulad ng damit o makeup kit.

Karamihan sa mga sakit sa balat ay maiiwasan kung tayo ay magiging malinis sa pangangatawan.