Babala sa mga nakararamdam ng pagkahilo at pamamawis ng malamig!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 24, 2020

Dear Doc. Shane

Diabetic ang aking nanay sa edad na 60. Sinabihan siya ng kanyang doktor na i-monitor ang kanyang dugo kahit nasa bahay at pinabibili siya ng pang-test ng blood sugar para ma-check niya ito. Bakit ba kailangan pa ‘yun kung may maintenance naman siya at nagpapa-examine naman kada tatlong buwan? Noong huling check-up niya ay pinagamit siya ng insulin para mas madali raw mapababa ang kanyang sugar kaya naka-insulin siya ngayon kasabay ng mga tableta niya para sa diabetes. – Ambeth

Sagot

Ang glucometer o glucose meter ay maliit na makina na pangsukat ng asukal sa dugo. May kasama itong lancing device na parang ballpen ang hitsura na may karayom na pantusok sa daliri para makakuha ng isang patak ng dugo. Ang patak ng dugo ay inilalagay sa strip na nilalagay naman sa glucometer para basahin kung ano ang level ng asukal sa dugo. Ang glucometer ay ginagamit ng mga taong may diabetes para masubaybayan ang kanilang asukal sa dugo sa bahay.

Sino ang dapat gumamit ng glucometer? Ni-required na mag-self-monitor ng asukal sa dugo ang mga sumusunod:

May diabetes na gumagamit ng insulin.

May diabetes at umiinom ng tableta na puwedeng sumobrang baba ang asukal sa dugo (hypoglycemia).

Puwede ring mag-check ng asukal sa dugo kung may sintomas ng pagkahilo, pagsakit ng ulo, panghihina, pagpapawis nang malamig o iba pang senyales na bumabagsak ang asukal sa dugo. Kung bumabagsak ang asukal sa dugo sa madaling-araw, paminsan-minsan ay mag-check din nang alas-dos o alas-tres ng umaga. Kung magmamaneho ay dapat mag-check muna ng asukal sa dugo lalo na kung malimit bumabagsak ang asukal sa dugo.

Nag-insulin injection at umiinom din ng tableta para sa diabetes na may mataas na HbA1c (hindi kontrolado ang diabetes): Mag-check ng asukal sa dugo nang dalawang beses sa isang araw o higit pa. Ang puwedeng mga oras ng pag-check ay bago kumain at dalawang oras pagkatapos kumain.

Pasyenteng kontrolado ang diabetes, kailangan mag-check ng asukal sa dugo isa o dalawang beses sa isang linggo. Ang mainam na oras sa pag-check ay bago kumain, dalawang oras pagkatapos kumain at bago matulog.

Lahat ng may diabetes kung may sakit o mag-eehersisyo o habang naglalakbay: Mag-check ng asukal sa dugo tatlong beses sa isang araw.

Magtanong sa inyong doktor kung kailangan ba ninyong gumamit ng glucometer. Magtanong din kung ano ang mga numerong dapat makita sa glucometer. Depende ito sa target na ise-set ng doktor.

Ilang dahilan sa pagsakit ng ‘balls’ ng mga lalaki

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 23, 2020

Dear Doc. Shane,

Napansin ko na tila lumalaki ang aking bayag at sumasakit ito. Bakit kaya ganu’n? – Andrei

Sagot

Ang paglaki ng bayag ng lalaki ay maraming puwedeng dahilan at kinakailangang magpasuri sa surgeon o iba pang doktor upang matukoy kung ano ba ito.

Narito ang ilan sa mga posibilidad:

Una, maaaring dahil sa luslos. Ang luslos o hernia ay kondisyon kung saan hindi kumpleto ang pagkakahiwalay ng bayag sa loob ng tiyan, kaya maaaring lumuslos ang bahagi ng bituka sa bayag. Ito ay puwedeng magdulot ng paglaki ng bayag at pagkirot. Sa luslos, kalimitan ay hindi pantay ang paglaki ng bayag (halimbawa, mas malaki sa kanan kaysa sa kaliwa). Ang pagkakaroon ng luslos ay nakukuha sa pagkabata pa lang ngunit, ito ay maaaring sumumpong dahil sa pagbubuhat ng mabigat, pag-ubo nang malakas, pag-iri o bumibigat ang timbang. Ito ay puwedeng kusang mawala at muling bumalik.

Maaari ring imbes na sa bahagi ng bituka ay ang pagkakaroon ng labis na tubig. Ito naman ay tinatawag na hydrocoele at may iba’t ibang puwedeng maging sanhi nito tulad ng pagkakabundol ng bayag sa aksidente o impeksiyon. Bukod dito, ang pagkakaroon ng tumor sa bayag ay isa ring posibilidad ng kanser, ngunit luslos ang isa sa pinakaraniwang sanhi ng mga sintomas na iyong nabanggit.

Babala sa mga numinipis ang buhok!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | December 22, 2020

Dear Doc. Shane,

Bumababa ang aking timbang o namamayat ako pero malakas naman akong kumain at saka parang nagpa-palpitate pa ako. Ang sabi ng tiyahin ko ay baka raw sa goiter ko kasi malaki ito. Sana ay goiter lamang ito at hindi malubha. – Niña

Sagot

Sa hyperthyroidism, overactive ang thyroid at sobra ang produksiyon nito ng thyroid hormones.

Dahil dito, puwedeng magkaroon ng mga sintomas tulad ng mga sumusunod:

• Biglang pagpayat kahit hindi naman nababawasan ang kain o minsan pa ay mas malakas pang kumain

• Palaging kinakabahan o bugnutin o masungit

• Pakiramdam na ang lakas, hindi regular o ang bilis ng tibok ng puso (palpitations)

• Pawisin at madaling mainitan

• Panginginig ng mga kamay o minsan ng buong katawan

• Hindi regular ang regla

• Mas malimit na pagdumi, minsan kahit kakakain pa lamang

• Palaging pagod ang pakiramdam o madalas na nanghihina o pakiramdam na walang lakas sa pagkilos

• Hindi makatulog

• Pagnipis o paglagas ng buhok

• Puwede ring malaki ang thyroid o may goiter

Hindi lahat ng mga sintomas ay natatagpuan sa taong may hyperthyroidism. Sa matatanda, ang mga sintomas ay hindi gaanong nararamdaman kung minsan, maliban sa pagpayat o madaling mainitan at mapagod.

May klase ng hyperthyroidism kung saan lumuluwa ang mga mata at ang tawag dito ay Graves’ disease. Ito ang malimit na tinatawag ng matatanda na goiter sa loob sapagkat hindi masyadong malaki ang leeg o walang goiter pero nakaluwa ang mga mata. Kung titingnan ang mga taong mayroon nito, para silang gulat o galit dahil sa hitsura ng kanilang mga mata.

Hindi nangangahulugan na kung may mga sintomas sa listahan na ito ay may hyperthyroidism na. Mas makabubuti na magpatingin sa doktor kung may pag-aalinlangan.