Iba’t ibang sintomas ng postpartum depression

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | February 18, 2021

Dear Doc. Shane,

Hindi ko alam kung baby blues ba o postpartum depression ang nararanasan ngayon ng kapatid ko matapos siyang mabuntis at iwan ng kanyang BF. Maaari ba ninyong talakayin ang tungkol dito? – Jing

Sagot

Postpartum depression. Ito ay ang labis na pagkalungkot matapos manganak. Mayroong tinatawag na ‘baby blues’ na nagtatagal lamang ng ilang araw hanggang dalawang linggo. Ang pasyente ay malungkot, balisa at hirap matulog. Ang postpartum depression ay maaaring mapagkamalang baby blues, ngunit ang depression na nararanas ng ina ay mas matagal at intense.

Sintomas ng postpartum depression:

• Umiiwas sa pamilya at kaibigan

• Hindi naalagaan ang sarili at anak

• Nahihirapang makipag-bonding sa anak

• Nakararanas ng malalang mood swings, pagkabalisa at panic attack

• Sobra o kulang palagi ang tulog

• Nawalan ng interes sa pang-araw-araw na gawain

• Naiisip na saktan ang anak

• Naiisip na magpakamatay

• Labis na pag-iyak

• Madaling mairita at magalit

Kapag hindi naagapan at naikonsulta sa doktor, ang postpartum depression ay maaaring magtagal ng ilang buwan. Tandaan na ang postpartum depression ay medical condition at hindi lamang basta damdamin ng mga bagong panganak.

Postpartum Hemorrhage. Ito ay ang labis na pagdurugo pagkatapos manganak. Ito ang pangatlong sanhi ng pagkamatay ng mga nanay dahil sa panganganak. Nangyayari ito kapag ang uterus ay hindi nag-contract pagkatapos manganak. Nagsisimula ang hemorrhage, isang linggo o higit pa.

Impeksiyon ng matris. Ang placenta o inunan ng babae ay humihiwalay sa gilid ng matris habang nanganganak at lumabas sa katawan 20 minuto pagkatapos manganak. Maaaring magkaroon ng impeksiyon kapag may natirang bahagi ng inunan sa matris.

Narito ang mga sintomas ng impeksiyon ng matris:

• Mataas na lagnat

• Mabilis na tibok ng puso

• Abnormal na bilang ng white blood cells

• Namamagang matris

• Mabahong discharge

Pananakit ng kaluban. Ang kaluban ay ang butas kung saan lumalabas ang bata. Normal lamang na sumakit ang bahaging ito dahil nahihila ito at minsan pa ay napupunit sa panganganak. Maghihilom din ito ilang linggo pagkatapos manganak. Makatutulong ang paglalagay ng malamig o mainit na tubig sa bahaging ito para maiwasan ang impeksiyon at pamamaga. Importante maghugas nang maayos kung dudumi para makaiwas sa mga germs na nasa may puwitan. Kung nahihirapan sa pag-upo, maaaring gumamit ng unan para mabawasan ang pressure sa may kaluban.

Pamamaga ng suso. Dalawa hanggang apat na araw pagkatapos manganak, ang suso ng ina ay lalaki, titigas at mamamaga dahil sa gatas na mayroon ito. Para maging komportable, mahalagang magsuot ng bra na tama ang sukat at maglagay ng yelo sa apektadong bahagi. Mawawala ng bahagya ang pamamaga kapag mayroon ng breast-feeding patters o kapag tumigil na ang katawan sa paggawa ng gatas.

Impeksiyon sa tahi ng C-section. Importanteng huwag kamutin ang sugat kapag ito ay nangangati. Maaaring maglagay ng lotion para mawala o mabawasan ang kati. Kapag naman namula at namaga ang balat kung nasaan ang tahi, agad magpakonsulta sa doktor.

Stress at anxiety, dahilan kung bakit lumalaki ang tiyan pagkatapos kumain

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | February 16, 2021

Dear Doc. Shane,

Madalas akong bloated o malaki ang tiyan pagkatapos kumain, ano ba ang karaniwang sanhi at maaaring gawin para ito ay maiwasan? – Felix

Sagot

Karamihan sa bloated ay nakararamdam din ng pamamaga at pagsikip sa bahagi ng tiyan bukod pa sa pakiramdam na parang palaging busog o walang gana kumain.

Sa ilang pagkakataon, tila mas marami silang nailalabas na hindi magandang hangin. Samantalang may ilang tao rin na nakararanas ng tila namamagang sikmura at parang inaantok sa tuwing kakain ng pagkaing maalat o mayaman sa carbohydrates.

Sanhi:

• Stress at anxiety. Malaki ang epekto ng stress at anxiety sa digestive system dahil maaari nitong pabagalin ang pagtakbo ng bituka.

• Constipation. Maraming sanhi ang constipation kabilang na ang dehydration, pagdadalangtao, kakulangan ng fiber sa katawan, pag-inom ng gamot na constipation ang side-effect at biglaang pagpapalit ng lifestyle at diet.

• Gastroparesis. Ang gastroparesis o stomach paralysis ay nagaganap kapag ang sikmura ay hindi matunawan ng pagkain sa normal na paraan. Ito ay nagdudulot ng pagkagambala sa natural na proseso kaya nauuwi sa pamamaga ng tiyan, pagkahilo’t pagduduwal, paninikip at pananakit ng dibdib, at pagususuka.

• Irritable bowel syndrome (IBS). Ito ay grupo ng mga sintomas na nakakaapekto sa gastrointestinal tract at kabilang ang pananakit at pamumulikat ng tiyan na may kasamang constipation at diarrhea, pamumuo ng white mucus sa dumi, at pamamaga ng sikmura.

• Small intestinal bacterial overgrowth (SIBO). Kung nakararanas ng bloated at gassy stomach, pagtatae o paninigas ng dumi, pananakit ng tiyan, pagduwal, at pagkahapo, posibleng mayroong SIBO. Nagdudulot ito ng mabagal na paggalaw sa maliit na bituka kaya hindi maitulak nang tama ang pagkain sa digestive tract.

Home remedies:

• Pagbabawas sa konsumo ng processed foods na kadalasan ay mataba at maalat

• Pag-iwas sa stress o anxiety

• Pagtigil sa paninigarilyo at madalas na pag-inom ng alak

• Pagkonsumo ng mas kakaunting dami ng pagkain sa tanghalian at hapunan

• Mabagal at pagnguya nang maigi ng pagkain

• Regular na pag-inom ng sapat na dami ng tubig sa buong araw

Paano masasabi kung dapat nang magpatingin sa doktor?

• Hindi maipaliwanag na pagbaba ng timbang

• Abnormal na kulay at kadalasan ng pagdumi

• Kawalan ng gana kumain at mabilis makaramdam ng pagkabusog

• Madalas at malalang pananakit ng tiyan

• Pagdurugo sa ihi o dumi

Babala sa mga namumula ang anumang bahagi ng boobs!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | February 12, 2021

Dear Doc. Shane,

Lately, napansin ko na may puting likido o nana na lumalabas sa aking utong. Single ako at wala pang asawa’t anak kaya parang imposible namang mabuntis ako. Natatakot pa akong magpa-checkup dahil baka cancer ito dahil nasa lahi namin ang magkaroon ng breast cancer. Ano ang ibang sintomas ng breast cancer? – Monique

Sagot

Ang mga sintomas ng breast cancer ay konektado sa epekto ng kanser sa suso. Kabilang dito ang mga sumusunod:

• Pagkakaroon ng bukol sa anumang bahagi ng suso

• Pamamaga o paninigas ng anumang bahagi ng suso

• Bukol o pamamaga sa may bandang kilikili

• Pagbabago sa hugis o anyo ng suso

• Hindi pantay ang magkabilang suso

• Pagbabago sa hugis ng utong; paglubog ng utong

• Pamumula sa anumang bahagi ng suso

• ‘Tulo’ na parang nana na lumalabas sa utong

Bukod dito, bilang cancer, may mga sintomas ang breast cancer na nakaaapekto sa buong katawan kabilang na ang mga sumusunod:

• Pagbabawas ng timbang

• Sinat o lagnat

• Pakiramdam na palaging pagod

Kalimitan, alinman sa mga sintomas na ito ay hindi nangangahulugan ng pagkakaroon ng kanser. Subalit, mabuti na ang sigurado kaya makabubuting ipatingin agad siya sa doktor lalo na at nasa lahi kamo ang breast cancer.