Tips kung paano malalaman kapag malapit nang manganak

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 2, 2021

Dear Doc. Shane,

Ako ay walong buwan nang buntis sa aking first baby. Gusto kong malaman kung ano ang mga palatandaan kapag malapit ng manganak? – Jesh

Sagot

Sa pagitan ng isa hanggang apat na linggo bago manganak, maaaring maranasan ang pagbaba ng lagay ng baby sa balakang at parang nakaungos ang kanyang ulo sa kuwelyo ng matris. Kaya puwedeng iba na ang lakad o parang alimango o gumegewang-gewang dahil dito. Dahil iniipit nito ang pantog na parang binabalisawsaw at ihi nang ihi. Puwede ring lumala ang mga senyales ng pagbubuntis tulad ng pananakit ng likod, pagtitibi (maaari ring pagtatae ang maranasan sa puntong ito) at pagod.

Kung ineksamin ng doktor ang iyong cervix o kuwelyo ng matris, maaari niyang mapuna na bumubuka na ito. Ang paglabas ng ‘mucus plug’ na parang mens o buu-buo sa puwerta ay isa ring senyales na ilang araw na lamang ay manganganak na.

Ilang araw o oras na lamang bago manganak:

Kapag malapit na malapit na talaga ang panganganak, tuluy-tuloy at palakas nang palakas ang regular na paghilab ng tiyan. Kapag pumutok na ang tinatawag na ‘bag of waters’ o tubig na nasa bahay-bata, ibig sabihin ay malapit na malapit na talaga ang panganganak kaya agad nang magpunta sa ospital o lying-in clinic.

Mga sakit na maaaring matukoy sa pagtingin sa mga kuko

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 1, 2021

Dear Doc. Shane,

Napapansin kong ang aking mga kuko ay nag-iiba ang kulay at hugis. Totoo ba na makikita raw sa hitsura ng mga kuko kung may sakit? Ang aking mga kuko ay parang pabilog at parang nakataob. Ano kaya ang ibig sabihin nito? – Yen

Sagot

Maraming paraan para matukoy ang mga kondisyon at karamdaman na nararanasan sa katawan ng tao. Halimbawa, kung may lagnat, nalalaman agad ito kung mainit ang temperatura ng katawan; ang pagkakaroon ng karamdaman naman sa atay ay maaaring matukoy kung naninilaw ang kutis ng balat at may pamamaga sa bandang tiyan na bahagi ng katawan.

Ngunit, may ilang karamdaman at kondisyon na nararanasan ng katawan na maaaring matukoy sa simpleng pagtingin at pagsuri sa mga kuko sa mga daliri.

Narito ang ilan sa mga karamdamang maaaring matukoy sa tulong ng pagtingin sa mga kuko:

• Maputla o mala-asul na kuko. Indikasyon ito ng pagkakaroon ng anemia o sakit sa dugo.

• Mabagal na panunumbalik ng kulay ng kuko kapag pinisil. Mabagal o may problema sa sirkulasyon ng dugo.

• Mapuputing tuldok. Kaiba sa paniniwala ng marami na ang mga puting tuldok ay indikasyon ng kakulangan sa calcium o zinc, ang mga tuldok na ito ay pawang senyales ng nakalipas na pinsala sa kuko.

• Pamimilog ng kuko. Ang pamimilog ng kuko na nagmimistulang nakataob na kutsara ay maaaring indikasyon ng pagkaroon ng hika o sakit sa puso.

• Malakutsarang kuko. Kung ang mga kuko ay tumutubo nang palabas na malakutsara na nakaharap, maaaring indikasyon ito ng anemia, karamdaman sa atay o matinding pinsala sa mga daliri.

• Lubug-lubog na tuldok sa kuko. Ang pagkakaroon ng mga tuldok na nakalubog sa kuko na tila tinusok ng karayom ay senyales naman ng karamdaman na psoriasis o implamasyon ng balat.

• Maitim na tuldok. Ang pagkakaroon ng maitim na tuldok sa mga kuko ay maaaring indikasyon ng seryosong sakit na melanoma o malalang kanser sa balat.

• Guhit na pahalang (beau’s lines). Ang mga guhit sa kuko ay senyales naman ng kaganapan sa buhay na maaaring nakaapekto sa pangkabuuang kalusugan tulad ng malubhang lagnat. Maaari rin itong indikasyon ng diabetes o kakulangan ng zinc.

Kaalaman tungkol sa paggamit ng IUD

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | February 28, 2021

Dear Doc. Shane,

Ako ay house wife at may tatlong anak. Napagdesisyunan namin ng mister ko na tama na ang tatlong mga anak dahil sa hirap ng buhay ngayon. Kaya’t naisip ko na magpalagay ng IUD dahil hindi ako hiyang sa contraceptive pills. Okay lang ba kung ito ang gamitin ko? – Margie

Sagot

Ang IUD o intrauterine device ay maliit na bagay na inilalagay sa matris upang pigilin ang pagbubuntis. Naaapektuhan nito ang galaw ng mga sperms at ang mga itlog galing sa ovary upang hindi matuloy ang fertilization. Ang IUD ay 99% na epektibo bilang birth control device.

Ang IUD ay kailangang sa clinic ilagay, subalit bago ito ilagay kailangan ang masusing check-up tulad ng pelvic at breast exam, pap smear, sexually transmitted infection check-up at pregnancy test at kung may problema kailangang ayusin muna ang mga ito.

Ikinakabit ang IUD habang may regla dahil mas tiyak na hindi buntis ang babae sa panahon na ‘yun. Ang procedure ay tumatagal ng 5 hanggang 15 minuto lamang. Ang IUD ay maaaring tumagal at maiwan sa matris ng hangang 10 taon.

Ang IUD ay may maliit na tali na nakalawit sa ari ng babae. Rito tsine-check kung ayos ang lagay nito. Maaaring alisin ang IUD kahit anong oras. Mas madali ang pagtanggal nito kaysa pagkabit.

Ang IUD ay hindi para sa lahat. Ang sumusunod ay hindi dapat kabitan ng IUD: Ang mga madalas magkaroon ng pelvic at cervical infection, ang mga buntis, ang may cancer sa genital area, ang may unexplained vaginal bleeding, ang may HIV/AIDS at ang may history ng ectopic pregnancy.

Ang kabutihan ng IUD ay hindi ito hadlang sa pagtatalik, hindi kailangan ng atensiyon araw-araw, epektibo ito agad at pangmatagalan.

Ang hindi kasiya-siya sa IUD ay kailangang magpunta sa doktor upang ikabit at tanggalin ito, mayroon ding pagkakataon na biglang matanggal ng kusa ang IUD.

Magtungo sa iyong Ob-Gyne at magtanong tungkol sa IUD na nais mong magpalagay nito.