Kaalaman tungkol sa uric acid

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 9, 2021

Dear Doc. Shane,

Napagagalitan ng nanay ko ang aking tatay dahil mahilig itong kumain ng karne kahit alam niyang bawal ito sa kanya dahil marami na itong iniindang sakit sa katawan tulad ng pagsakit ng mga kasu-kasuan at mataas din ang uric acid niya. Ang mataas ba na uric acid ay nagdudulot ng arthritis? Ano ang mga pagkaing nagdudulot ng pagtaas nito at ano ang mabuting gawin para bumaba ito? – Ramona

Sagot

Ang uric acid ay compound tulad ng asukal o kolesterol na natatagpuan sa katawan. Ito ay binabantayan natin dahil ang mataas na antas ng uric acid ay maaaring magdulot ng uri ng rayuma o arthritis na tinatawag na “gouty arthritis”. Ang mataas na antas ng uric acid ay maaari ring magsanhi ng bato sa bato. Tandaan, na hindi lahat ng rayuma ay dahil sa uric acid; hindi rin lahat ng bato sa bato ay dahil sa uric acid. Mahalagang magpasuri muna sa doktor kung uric acid ang sanhi ng inyong nararamdaman.

Sa totoo lang, ang mga pagkain na binabansagang mataas sa uric acid ay ang mga pagkain na mataas sa purine o purine-rich foods. Ang purine ay compound na bahagi sa mga amino acid na bumubuo ng mga protina sa katawan.

Narito ang mga pagkain na nagdudulot ng pagtaas ng uric acid:

• Mga laman-loob sa karne tulad ng atay, lapay at iba pa

• Iba pang bahagi ng karneng pula (red meat) tulad ng baboy, baka etc.

• Mga isdang galing sa dagat (saltwater fish)

• Sardinas, bagoong at alamang

• Kabute o mushroom

• Sitaw, bataw, patani (anumang uri ng beans)

• Beer at alak

• Tinapay

Ang magandang balita ay ang ating paboritong kanin o plain rice ay hindi mataas sa purines.

Kung makikita ninyo sa ating listahan, kapag ang isang tao ay nakipag-inuman, may alak at beer, may pulutan na maaaring karne, isdang-dagat, tinapay at iba pa: Naghahalo ang mga pagkaing nagpapataas ng uric acid at mas lumalaki ang probabilidad na magdulot ito ng problema sa inyong katawan.

Mga dapat gawin kapag mataas ang uric acid:

• Kumain ng maraming prutas at gulay

• Maghinay-hinay sa karne

• Iwas sa pagkaing matataba

• Iwas sa beer at alak

• Uminom ng maraming tubig (8 baso kada araw)

Paano malaman kung mataas ang uric acid?

Ang uric acid ay maaaring sukatin sa pamamagitan ng blood test. Kumukuha ng dugo mula sa braso at ito ay sinusuri sa laboratoryo. Ang normal na antas ng uric acid ay:

• Sa mga lalaki: 3.4-7.0 mg/dL (0.2 hanggang 0.41 mmol/L)

• Sa mga babae: 2.4-6.0 mg/dL (0.14 hanggang 0.35 mmol/L)

Mahalagang banggitin na ang bawat tao ay iba’t ibang antas ng uric acid na normal para sa kanya; ang nabanggit nating mga numero ay mga pangkaraniwan lamang. Hayaan na ang inyong doktor ang magbasa ng resulta ng inyong blood test para maiugnay niya ito sa iba pang mga blood test at sa kanyang pagsusuri sa inyong katawan ngunit, para sa nakararami, magandang target ay uric acid na mas mababa sa 6 mg/dl o 0.35 mmol/L.

Worried dahil mas mababa sa normal ang presyon ng dugo

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 8, 2021

Dear Doc. Shane,

Nagtataka ako dahil mas mababa ang presyon ng aking dugo kaysa sa normal. Minsan ay 90/70 o 90/60. Normal ba ‘yun para sa aking edad na 53? – Robin

Sagot

Ang presyon ng dugo ay ang puwersa ng dugo na tumutulak sa mga pangunahing ugat ng katawan habang ibinubuga ito ng puso at ang puwersang ito ay nananatiling pareho sa buong magdamag. Ito ay maaaring magbago para makamtan ang pangangailangan ng katawan at apektado ng iba’t ibang aspeto tulad ng posisyon ng katawan, paghinga, estadong emosyunal, ehersisyo at pagtulog.

Sinusukat ito bilang systolic pressure at diastolic pressure gamit ang sphygmanometer at stethoscope. Ang systolic pressure ay ang presyon ng dugo kapag ang puso ay tumitibok habang nagbubuga ng dugo. Ang diastolic pressure ay ang presyon ng dugo habang ang puso ay nagpapahinga sa pagitan ng mga tibok nito.

Ang normal na presyon ng dugo sa mga taong edad 18 pataas ay 120/80 mmHg. Mas madalas na nabibigyan ng atensiyon ang numero na nasa itaas o ang systolic pressure bilang malaking aspeto sa mga karamdamang may kinalaman sa sistemang sirkulatoryo sa mga taong lampas na sa edad 50.

Ang hypotension ay tinatawag na mababang presyon ng dugo. Ito ang kondisyon kung saan ang presyon ng dugo na umiikot sa buong katawan ay mas mahina kumpara sa normal. Masasabing may low blood pressure kapag ang nakuhang sukat na presyon ng dugo ay umaabot na ng 90/60 mmHg. Kadalasan, ang mga kaso ng low blood pressure ay nakapagdudulot lamang ng mga simpleng sintomas tulad ng pagkahilo at pagkahimatay.

Ang low blood pressure kung walang kasamang mga sintomas ay maaaring isang tanda ng malusog na puso at katawan. Natural ang low blood pressure sa mga taong atleta o mahilig mag-exercise. Ngunit, ang lahat ng tao ay maaaring makaranas ng mababang presyon ng dugo. Maaaring mas mapadalas sa mga taong may edad 65 pataas. Ang pagbagsak ng presyon ng dugo ay maaaring dulot ng kondisyon o mga sakit. Tulad ng pagbubuntis, kondisyon o sakit sa puso, mahinang pagbomba ng puso, dilated o lumawak na mga ugat, mga sirang balbula ng puso, Parkinson’s disease, kondisyon o sakit sa mga glandula ng katawan tulad ng thyroid at adrenal glands, hypoglycemia, diabetes, dehydration, sobrang mainit na tubig o sauna, sunstroke, biglaang emotional shock, pagkawala o pagkabawas ng dugo, matinding impeksiyon sa katawan, matinding allergy o anaphylaxis, kakulangan ng sustansiya sa katawan tulad ng Vitamin B-12 at Folate at pag-inom ng mga gamot tulad ng diuretics, alpha blockers, beta blockers at antidepressants.

Ang biglang pagbagsak ng presyon ng dugo ay maaaring nakamamatay dahil maaaring ito ay sanhi ng hemorrhage o internal bleeding, severe allergic reaction, mababa o sobrang taas na body temperature, heart attack o impeksiyon sa dugo o sepsis. Magpatingin na agad sa doktor sakaling ganito ang sitwasyon.

Madaling mapagod, pagkahilo at pamumutla, sintomas ng anemia

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 7, 2021

Dear Doc. Shane,

Kapag ba mababa ang presyon, ibig sabihin nito ay may anemia? Nang minsang nagpakuha ng dugo ang asawa ko, ang presyon niya ay mababa sapagkat ito ay 95/80 lang. Nag-aalala kaming baka bigla na lang siyang mahilo dahil mababa ang kanyang presyon. Ano ba ang ibig sabihin nito, may gamot ba para rito? – Ranah

Sagot:

Ang anemia ay ang pagkaunti ng red blood cells o ang pagbaba ng hemoglobin sa katawan. Ang dugo natin ay may likido, ito ang tinatawag na serum. Sa serum lumalangoy ang mga red blood cells habang dumadaloy ang dugo sa ating mga ugat. Sa loob ng red blood cells natatagpuan ang hemoglobin, isang protina na nagbibigay ng kulay pula sa red blood cells. Kung halimbawa ay dinurugo ka, nababawasan ang red blood cells sa katawan. Kapag nagpagawa ang doktor ng blood test na ang tawag ay complete blood count, makikitang mas mababa sa normal ang red blood cell count at ang hemoglobin — ito ang tinatawag na anemia.

Maraming puwedeng dahilan ang anemia tulad ng pagdurugo, hindi gumagana ang bone marrow, kaya hindi gumagawa ng bagong dugo, kakulangan ng iron o bitamina sa katawan o red blood cell na pumuputok o sinisira ng sariling immune system ng katawan. Ang karaniwang mga sintomas ng anemia ay madaling mapagod, nahihilo, hinihingal, namumutla, pagsisikip ng dibdib at mabilis na pagtibok ng puso. Ang red blood cells ang nagdadala ng oxygen sa iba’t ibang bahagi ng katawan. Kaya kung kaunti ang red blood cells ay nagkukulang din sa oxygen kaya madaling mapagod, hingalin o madaling mahilo. Ang normal hemoglobin sa mga lalaki ay 13.5 mg/dL at 12 mg/dL para sa mga babae.

Ano naman ang blood pressure?

Ang blood pressure ay sukat ng presyon sa mga ugat sa pagtibok at pagpuno ng dugo ng puso. Kapag tumibok ang puso, ito ang systole kung saan aktibong inilalabas ng puso ang dugo (parang pump) papunta sa ibang parte ng katawan. Pagkatapos nito, ang diastole kung saan kailangang mapuno muna ulit ng dugo ang puso. Kung ang blood pressure ay 120/80, ‘yung unang numero na 120 ang systolic at ang 80 ‘yung ikalawang numero ang diastolic pressure. Ayon sa American Heart Association, ang normal na blood pressure ay mas mababa sa 120/80 mm Hg. Pre-hypertensive o malapit nang maging hypertensive kung 120-139 over 90-99. Hypertension Stage 1 kung 140-159 over 90-99. Hypertension Stage 2 kung 160 over 100 at mataas pa.

Hindi ibig sabihing dahil 95/80 ang blood pressure ay kulang na sa red blood cell count o mababa ang hemoglobin. Puwedeng mababa ang hemoglobin o red blood cell count pero normal pa ang blood pressure, lalo na kung mild pa lang ang anemia. Bumabagsak lang ang blood pressure kung sobrang kaunti na talaga ang dugo sa katawan. Maipapayo ang magpa-check-up siya sa kanyang doktor.