Sintomas ng lung cancer, ‘wag dedmahin!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 17, 2021

Dear Doc. Shane,

Kapag ba malakas manigarilyo ang tao ay malaki ang chance na magkaroon ng lung cancer? Pero kapag ba na-detect ito nang maaga ay may pag-asa pa siyang gumaling? – Louie

Sagot

Ang sinasabing pangunahing dahilan kung bakit nagkakaroon ng lung cancer ay ang paninigarilyo. Ayon sa medical report, tinatayang nasa 85 porsiyento ng lung cancer ay nakuha sa paninigarilyo.

Ang mga naninigarilyo nang mahigit pa sa dalawang kaha isang araw ay malaki ang tsansa na mamatay sa lung cancer. Ang iba pang dahilan ng lung cancer ay ang air pollution, coal tar fumes, petroleum oil mists, asbestos, arsenic, chromium, nickel, iron, isopropyl oil at radioactive substance.

Ang mga sintomas ng lung cancer ay ang mga sumusunod:

• Madalas na pag-ubo

• Paninikip ng dibdib

• Paglura na may kasamang dugo

Kapag nasa late stages na ang lung cancer, ang sintomas ay:

• Mabilis na pagbaba ng timbang

• Matinding paninikip ng dibdib

• Garalgal sa lalamunan

• Nahihirapang makalunok

Karaniwang nade-detect ang lung cancer kapag malala na at hindi na maaaring operahan. Kapag ang cancer ay na-detect nang maaga at hindi pa kumakalat sa iba pang bahagi, maaari pa itong operahan. Ang radiation therapy at chemotherapy ay ginagawa depende sa type ng cancer. Ang radiation therapy ay ginagamit para matulungang ma-relieve ang pasyente sa kirot na dulot ng cancer.

Payo sa mga naninigarilyo, mainam na itigil na ang bisyong ito lalo na at hindi maganda ang kahihinatnan nito kapag hindi na makaiwas at nakararami ng kaha ng sigarilyo sa loob ng isang araw.

Sanhi, sintomas at lunas sa pamamanas

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 16, 2021

Dear Doc. Shane,

Ano ang dahilan ng pamamaga o pamamanas ng paa ng tao? Gayundin, ano ang dapat gawin upang ito’y mawala? – Girlie

Sagot

Kapag ang fluid ay tumagas o nag-leak mula sa dinadaluyan ng dugo patungo sa mga nakapaligid na tissues, nagkakamanas tayo. Ang pamamanas ay abnormal kaya hindi dapat balewalain. Maaaring ito ay sintomas ng sakit—karaniwan itong sintomas ng sakit sa puso.

Natural na paraan at gamot sa pamamanas ng paa:

• Bawasan ang sodium intake

• Dagdagan ang potassium intake

• Bawasan ang caffeine intake

• Uminom ng mas maraming tubig

• I-elevate o itaas ang paa sa tuwing nagpapahinga

• Magsuot ng maluluwag at komportableng kasuotan pang-ibaba

• Panatilihing cool ang pakiramdam o katawan

• Magsuot ng high-waist compression socks o stockings

• Maglakad-lakad

• Magsuot ng komportableng sapatos

• Magpamasahe

Mga sintomas ng colon cancer, alamin!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 13, 2021

Dear Doc. Shane,

Last year ay namatay ang aking nanay sa edad na 61 dahil sa colon cancer. Maaari ba naming mamana ang sakit na ito? Ano ba ang sanhi ng colon cancer at ano ang mga sintomas na dapat bantayan? – Ramil

Sagot

Ang colon cancer ay isang uri ng sakit sa large intestine o colon, ang ibabang bahagi ng sistemang panunaw. Ang rectal cancer naman ay kung matatagpuan ang cancer sa huling apat na pulgada ng bituka. Ang sakit na ito ay kadalasang tinatawag na colorectal cancer.

Sa maraming pagkakataon, ang cancer sa bituka ay nagsisimula bilang maliit, hindi cancerous na bukol na tinatawag na adenomatous polyp. Pagdaan ng panahon, ang iba sa mga polyp na ito ay nagiging colon cancer.

Ang polyp ay maaaring maliit at nagpapalabas ng kaunting mga sintomas. Sa dahilang ito, maaaring magrekomenda ang doktor ng regular na pagsusuri para maiwasan ang cancer sa bituka sa pamamagitan ng pagkilala at pagtanggal sa polyp bago pa ito maging cancer sa bituka.

Sintomas ng colon cancer:

• Pagkakaroon ng pagbabago sa pagdumi, pagtatae o kahirapan sa pagdumi

• Pagdurugo ng puwit, pagkakaroon ng dugo sa dumi

• Madalas na pagsakit ng tiyan, paghilab, kabag at iba pa

• Panghihina o pagkahapo

• Hindi maipaliwanag na pagbagsak ng timbang

Maraming pasyenteng may colon cancer ang hindi nakararanas ng mga sintomas sa unang yugto ng kanilang karamdaman. Kapag ang sintomas ay lumitaw, kadalasan ay malala na ang sakit. Subalit, ito ay depende naman sa laki at lokasyon ng cancer.

Mga sanhi ng colon cancer:

Hindi malinaw kung ano ang sanhi ng cancer sa bituka. Subalit, alam ng mga doktor na ang colon cancer ay nangyayari kung ang malusog na mga selyula sa bituka ay nagkaroon ng pagkakamali sa DNA nito.

Ang malusog na mga selyula ay lumalaki at nahahati sa maayos na paraan para mapanatiling malusog ang katawan ng tao. Kapag ang DNA ay nasira at ang selyula ay naging cancerous, ito ay patuloy pa rin sa pagpaparami kahit pa hindi naman kailangan ng bagong mga selyula. Habang dumarami ang depektibong cells, nabubuo naman ang tumor. Sa paglipas ng panahon, ang cancer cells ay lalong dumarami habang sinisira ang malusog na tissues na malapit sa kanila. Ang cancerous cells ay may kakayahang maglakbay sa iba pang bahagi ng katawan.

Ang pagkakaroon ng namanang sakit sa genes ay maaaring magpalaki ng posibilidad na magkaroon ng colon cancer. Ito ay maaaring maipasa sa pamilya, subalit, kakaunting porsiyento lamang nito ang nauuwi sa cancer sa bituka. Ang minanang gene defects ay hindi naman ginagawang hindi maiiwasan ang cancer, pinatataas lamang nito ang posibilidad na magka-cancer.

Narito ang ilang mga sitwasyon na nagpapataas ng posibilidad na magka-colon cancer ang tao:

• Matandang edad

• Pagkakaroon ng colorectal cancer o polyp

• Kamag-anak na nagkaroon ng cancer sa bituka

• Pagkain ng matataba

• Kakulangan sa ehersisyo

• Labis na katabaan

• Paninigarilyo

• Pag-inom ng alak