Worried na dinurugo kapag nakikipag-sex sa mister

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | April 06, 2021

Dear Doc. Shane,

Nakapagtataka dahil dinurugo ako kapag nagse-sex kami ng aking mister. Ano kaya ang sanhi nito? – Jenina Marie

Sagot Ang pagdurugo habang nakikipag-sex ay kondisyon na maraming kababaihan ang nakararanas at hindi lang kung ito ay unang beses makipag-sex. Ibang usapan ito — pagdurugo ay dahil sa pagkapunit ng ‘hymen’. Maraming posibleng sanhi ang pagdurugo habang nakikipag-sex. Isa-isahin natin ang mga karaniwang sanhi:

Isang posibilidad ay ang pagdurugo dahil nasusugatan ang mga haligi ng puwerta sa pakikipagtalik. Ito ay maaaring mangyari kung hindi sapat ang lubrikasyon habang nagse-sex; masyadong magaspang ang pasok ng ari ng lalaki. Ito ay mas madalas mangyari kung may pagbabago sa antas ng ‘estrogen’ sa iyong katawan na naoobserbahan kung nasa menopausal stage na. Ang madaling solusyon ay ang paggamit ng ‘lubricant’ o pampadulas habang nakikipagtalik; ang mga ito ay nabibili sa mga botika. Ang pagkakaroon ng mas mahabang panahon ng ‘foreplay’ ay nakapagbibigay ng dagdag-dulas sa puwerta ng babae at maaari ring makatulong.

May mga pagbabago rin sa ‘cervix’ o kuwelyo ng matris ng babae na maaaring magdulot ng pagdurugo habang nagse-sex. Ang pag-inom ng pills, kahit injectable ay posibleng magpataas ng posibilidad na ito ang sanhi. Ito ay puwedeng kusang mawala o maaaring kailanganing gamutin.

May impeksiyon din, kasama na ang ilan sa mga STD na puwedeng makaapekto sa ari ng babae at magdulot sa pagdurugo habang nakikipagtalik. Ikaw ba ay nagkaroon ng ibang partner sa sex sa nakaraang linggo at buwan? Ang partner mo ba ang ekslusibong sa iyo lamang nakikipagtalik? Ang mga tanong na ito ay dapat ikonsidera upang matukoy kung posible bang ikaw ay may STD o iba pang impeksiyon? Ang mga ito ay maaari ring magkaroon ng ibang kaakibat na sintomas tulad ng nana sa ari, pagkirot sa puwerta, lagnat at iba pa.

Mayroon ding mga kondisyon tulad ng ‘endometriosis’ at ‘uterine polyps’ na puwedeng magsanhi ng pagdurugo habang nakikipagtalik. Bukod dito, may mga kondisyon din sa katawan na ginagawang mas ‘duguin’ ang tao, tulad ng hemophilia. Bukod sa sex, may iba pang karaniwang sitwasyon na dinurugo ka rin tulad ng pagsesepilyo?

Karamihan sa mga sanhi ng pagdurugo habang nagse-sex ay hindi seryoso at marami ang kusang mawawala. Subalit, kung ito ay patuloy na nakasasagabal, mas maganda kung magpatingin sa OB-Gyne upang ma-examine nang maayos at mabigyan ng kaukulang solusyon.

Mga taong expose sa iba’t ibang alikabok, delikado sa malubhang sakit sa baga

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 31, 2021

Dear Doc. Shane,

Mayroong sakit sa baga ang tatay ko na edad 67. Ang sabi ng doktor pulmonary fibrosis ito. Maaari ba ninyong talakayin ang tungkol dito?

Sagot

Ang pulmonary fibrosis ay isang uri ng malubhang sakit na nakaaapekto sa mga baga. Nagkakaroon nito ang tao kapag ang mga tissues ng mga baga ay napinsala at nagkaroon peklat. Bunga nito, kumakapal ang mga baga kung kaya’t nahihirapang huminga ang pasyente.

Ang pagkakaroon ng peklat sa mga baga ay dulot ng iba’t ibang salik. Subalit, may mga kaso ng sakit nito na hindi matukoy kung ano ang sanhi.

Ang mga salik at sanhi ng pagkakaroon ng sakit na ito ay ang pangmatagalang pagkakalanghap ng mga sumusunod:

• Alikabok na galing sa tela

• Hibla ng asbestos

• Alikabok na galing sa bakal

• Alikabok na galing sa uling

• Alikabok ng bigas

• Maliliit na dumi ng ibon at hayop

• Maaari ring mapinsala ng radiation therapy ang mga baga at humantong sa pagkakaroon ng pulmonary fibrosis

Samantala, may mga uri rin ng gamot, tulad ng mga sumusunod, na maaaring puminsala sa mga baga at puwedeng maging sanhi ng pulmonary fibrosis:

• Gamot na ginagamit sa chemotherapy

• Gamot na ginagamit para sa sakit sa puso

• Ilang uri ng mga antibiotic

• Ilang uri ng anti-inflammatory na mga gamut

Ang ilan pa sa mga salik na maaaring magdulot ng sakit na ito ay ang mga sumusunod:

• Paninigarilyo

• Impeksiyong dulot ng virus

• Pangangasim ng sikmura

Narito ang ilan sa mga palatandaan ng pagkakaroon ng pulmonary fibrosis:

• Hirap o kakapusan sa paghinga

• Sobrang kapaguran

• Labis na pag-ubo o pagkakaroon ng tuyong ubo (dry cough)

• Hindi maipaliwanag na pagbagsak ng timbang ng katawan

• Pananakit ng mga kalamnan at mga kasu-kasuan

• Paglapad at pagbilog ng mga dulo ng mga daliri sa mga kamay at mga paa

Ang ilan sa mga komplikasyon na maaaring idulot ng pulmonary fibrosis ay ang mga sumusunod:

• Alta-presyon sa mga baga (pulmonary hypertension)

• Paghina sa kanang bahagi ng puso

• Paghina ng mga baga

• Kanser sa baga

Paano ito maiiwasan?

• Bawasan o iwasan ang paninigarilyo

• Iwasan ang mga naninigarilyo o ‘wag maging secondhand smoker

• Ugaliing magsuot ng facemask lalo na kapag nasa pagawaan ng mga nakalalasong sangkap sa paligid

Samantala, kapag madalas makaranas ng paninikip ng dibdib o hirap sa paghinga, mainam na gawin ang agarang pagppakonsulta sa doktor upang huwag lumala ang pagkakaroon ng pulmonary fibrosis.

Stress, kakulangan sa sex at madalas na pag-upo, dahilan kaya bloated

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | March 29, 2021

Dear Doc. Shane,

Ako ay 35 years old may dalawang anak, worried ako ngayon dahil napansin ko ang paglaki ang aking tiyan gayung hindi naman ako buntis at hindi rin ako malakas kumain. Ano kaya ang dahilan nito? – Mariz

Sagot

Narito ang ilan sa posibleng dahilan ng paglaki ng tiyan kung hindi naman buntis:

• Stress. Kapag nakararanas ng sobrang stress, ang katawan ay naglalabas ng cortisol. Ang cortisol ang dahilan para maipon ang taba sa tiyan.

• Pagkain ng maalat. Kapag sobra sa asin ang katawan, humihina ang kakayahan nitong tumunaw ng fats na kadalasan ay naiipon sa tiyan.

• Kulang sa sex. Ayon sa American Psychological Association, nagkakaroon ng hormonal imbalance ang tao kapag kulang o wala siyang sexual activity. Belly fat ang resulta ng imbalance.

• Mabilis kumain. Mas mabilis, mas maraming calories ang nakokonsumo na nagpaparami ng fat cells.

• Kulang sa protina ang kinakain. Nagiging magutumin kapag kulang sa protina kaya ang tendency ay kumain nang kumain.

• Kulang sa tulog. Kapag kulang sa tulog, tumatakaw ang tao sa matatamis na mabilis magpataba.

• Kulang sa fibers. Ang fibers ang nagtatanggal ng fat cells sa stomach linings, at saka ito lalabas sa katawan sa pamamagitan ng pagdumi.

• Palaging nakaupo. Kahit pa healthy ang iyong kinakain, marami pa rin fat cells ang maiipon sa iyong tiyan kung palaging nakaupo.

• Kakaunting uminom ng tubig. Ang resulta ay hindi regular na pagdumi.