Hindi gumagaling ang sugat mula sa pagkakapako

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | April 15, 2021

Dear Doc. Shane,

Nasugatan ang aking kaliwang paa nang napako ito habang gumagawa ako ng mesa. Nililinis ko ito gamit ang hydrogen peroxide pero tila hindi gumagaling. Nagkakaroon na ito ngayon ng nana na pinipisil ko kapag nililinisan. Ano ba ang dapat kong gawin para gumaling ito agad? – Bangs

Sagot

Masasabing naimpeksiyon ang sugat kapag ito ay namula, namaga at kumikirot o may nana at nagsisimulang bumaho. Masasabing kumakalat na sa ibang bahagi ng katawan ang impeksiyon kapag nagsanhi na ito ng lagnat, mapulang guhit sa ibabaw ng sugat o namamaga o kumikirot ang mga kulani.

Paggamot ng sugat:

• Lagyan ng mainit na pantapal ang sugat sa loob ng 20 minuto nang apat na beses sa isang araw

• Ilubog ang naimpeksiyong bahagi ng katawan sa balde ng mainit na tubig na may sabon o potassium permanganate (isang kutsarita sa isang balde)

• Hayaang nakapahinga at nakataas ang naimpeksiyong bahagi

• Kapag malala ang impeksiyon o kapag hindi nabakunahan ng gamot laban sa tetano, gumamit ng antibiotic tulad ng penicillin

Agad humingi ng tulong sa doktor kapag ang sugat ay bumaho, may lumalabas na kulay kape o abuhing katas, ang balat sa paligid nito ay umiitim at bumubula o nagkakapaltos dahil maaaring ito ay gangrena.

Pangangalaga sa ganitong uri ng napakalubhang sugat:

• Hugasang mabuti ang sugat sa pinakuluang tubig sa sabon

• Alisin ang lahat ng pira-pirasong dumi, namuong dugo at bulok o laman na grabe ang pinsala

• Tanggalin ang dumi sa pamamagitan ng heringgilya o suction bulb

• Banyusan ang sugat ng tubig na may potassium permanganate (1 kutsarita sa isang balde). Pagkaraan ay pahiran ang sugat ng gentian violet o lagyan ng kaunting antibiotic at balutan ng malinis na benda

• Kung masyadong malalim ang sugat dahil sa kagat o kung malamang na may dumi pa ito, gumamit ng antibiotic. Ang pinakamahusay ay ang ampicillin. Kung hindi kayang bumili ng ampicillin, gumamit ng penicillin, tetracycline o sulfa

• Huwag sasarhan ang ganitong uri ng sugat sa pamamagitan ng tahi o hugis paruparong benda. Hayaang nakabuka ang sugat

Napakalaki ng panganib na magkaroon ng tetano ang mga taong hindi nabakunahan laban sa nakamamatay na sakit na ito. Upang mabawasan ang panganib, ang taong hindi nabakunahan laban sa tetano ay dapat gumamit agad ng penicillin o ampicillin o pagkaraang magkaroon ng sugat na may ganitong uri, kahit na maliit lamang ang kapinsalaan.

Kung ang sugat na may ganitong uri ay malalang-malala, ang taong hindi pa nabakunahan laban sa tetano ay dapat gumamit ng mataas na dosis ng penicillin o ampicillin sa loob ng isang linggo o higit pa. Ang antitoxin sa tetano ay dapat ding isaalang-alang ngunit, tiyaking susundin ang mga kinakailangang pag-iingat sa paggamit nito.

Alamin: sanhi at solusyon sa pagkabulol

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | April 12, 2021

Dear Doc. Shane,

Hanggang ngayon ay bulol pa rin magsalita ang aking anak na 5 years old. Ang ipinagtataka ko ay maayos na magsalita ang mas nakababata nitong kapatid na 4 years old. Bakit kaya ganu’n? Meron ba akong dapat gawin para maayos ang kanyang pagsasalita? – Gerald

Sagot

Ang pagkabulol o lisping o functional speech disorder sa terminolohiyang medikal ay ang hirap sa pagbigkas ng ilang tunog na bahagi ng pananalita tulad ng ‘s’, ‘z’, ‘r’, ‘l’ o ‘th’. Halimbawa, ang salitang ‘sikap’, ito ay maaaring mabigkas na ‘thikap’.

Ano ang dahilan ng pagkabulol?

Hindi madaling matukoy ang dahilan kung bakit ang isang tao ay nabubulol ngunit karaniwan, ito ay kombinasyon ng mga problema sa hugis at anyo ng mga bahagi ng lalamunan, problema sa pagkakatuto ng pananalita noong bata at iba pa. Maaari ring konektado ito sa diperensiya sa pakikinig o problema sa mga tainga.

Normal lang ba ang pagkabulol sa mga bata?

Posible dahil hindi pa gaanong kabisado ng mga bata ang pagbigkas ng iba’t ibang kataga kaya ang kanilang pananalita ay bulol. Subalit, sa edad na apat hanggang lima ay kalimitan nawawala na ang pagkabulol ng mga bata.

Kanino puwedeng magpatingin kung may problema sa pagsasalita?

Ang mga speech pathologist o Speech-Language Pathologist (SLP) ang mga espesyalista para sa mga ganitong problema. Kalimitan, nag-aral din sila ng Speech-Language Therapy (SLT), ang lunas sa ganitong mga problema.

Speech Therapy: Lunas sa pagkabulol

Ang SLP ay mag-i-interview sa pasyente o sa mga magulang tungkol sa history ng pasyente. Halimbawa, lumipat ba siya mula sa lugar na iba ang salita? Nagkaroon ba siya ng mga sakit noon?

Kailangang maobserbahan at maeksamin ng SLP ang bibig at mga bahagi nito kung paano ito gumalaw habang nagsasalita ang pasyente. Susuriin din ang paraan ng pagsasalita ng pasyente.

Ang paraan para mawala ang pagkabulol ay ang pagsasagawa ng speech therapy o speech and language therapy (SLT). Maraming iba’t ibang uri ng therapy, layunin nitong matutunan ng pasyente ang tamang pagbigkas sa pamamagitan ng pagtukoy ng tamang pagbigkas, pagkukumpara nito sa maling bigkas, pagsubok na pagbigkas sa iba’t ibang mga tunog at kataga, at tuluy-tuloy na pagpapraktis.

Gaano katagal ginagawa ang speech therapy?

Depende sa problema at kung gaano kabilis matuto ang pasyente. Maaaring tumagal ang therapy nang wala pang isang buwan at maaari rin itong umabot nang ilang taon.

Para mapabilis, mahalaga ang tuluy-tuloy na therapy at practice ng mga speech exercises na ibibilin ng inyong speech therapist.

Babala sa nanginginig ang mga kamay, madalas pawisan at bumababa ang timbang!

ni Dr. Shane Ludovice - @Sabi ni Dok | April 11, 2021

Dear Doc Shane,

Madalas manginig ang aking mga kamay na para bang ito ay pasmado. Nahihirapan kasi ako lalo na kapag nasa harap ng computer. Minsan, kapag nasa bahay ako ay ibinababad ko ito sa maligamgam na tubig na may asin na nawawala naman pero bumabalik din. Ano kaya ito? – Narya

Sagot

Ayon sa pagkakalarawan mo na panginging ng mga kamay ay posibleng medical condition na hyperthyroidism na ang problema ay sa metabolismo ng thyroid gland. Ang secretion ng thyroid hormone ay nagiging hyper kaya ang iba’t ibang bahagi ng katawan ay nagiging hyper din tulad ng mga sumusunod:

• Nanginginig ang mga kamay

• Labis na pamamawis at pakiramdam na palaging init na init

• Palpitation o malakas na pagtibok ng puso

• Hindi mapakali o restless

• Pagbaba ng timbang

• Mabilis kung kumilos

• Madalas na pagbisita sa toilet na parang nadudumi

Kinakailangang ipasuri ang iyong dugo sa laboratoryo para sa T4 at TSH dahil kung mataas ito, malamang na may hyperthyroidism. Ipakita ang resulta sa doktor para malaman kung ano talaga ang problema at ng mabigyan ng tamang gamot.