Hindi lang pampagising, iwas-limot din… Positibong epekto ng kape sa memorya

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | January 29, 2022

Dear Doc Erwin,

Ako ay regular coffee drinker at sa edad ko na 52 ay napansin ko na maayos pa rin ang aking memorya. Nais kong malaman kung may makabagong pag-aaral ba tungkol sa epekto ng coffee sa pagtanda at sa pagiging ulyanin? - Lycea N.

Sagot

Maraming salamat Lycea sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at sa pagsubabay sa ating health column.

Kung pag-aaralan ang mga scientific literature sa larangan ng coffee science at brain aging ay makikita ang dahilan kung bakit may “coffee craze”.

Ang kape ay naglalaman ng iba’t ibang bioactive compounds, tulad ng caffeine, chlorogenic acid, polyphenols at ilang vitamins at minerals. Sa isinagawang epidemiological studies, nakitaan ng beneficial effects ang pag-inom ng kape sa iba’t ibang health conditions, tulad ng stroke, heart failure, cancers, diabetes at Parkinson’s Disease. May mga pag-aaral din na nakitaan ng protective effect ang coffee laban sa dementia, Alzheimer’s Disease at mild cognitive impairment.

Sa meta-analysis study na isinagawa noong 2016, nakita na ang pag-inom ng isa hanggang dalawang tasang kape araw-araw ay nakababawas ng pagkakaroon cognitive disorders, kasama na ang dementia.

Ang pinakabagong pag-aaral tungkol sa epekto ng pag-inom ng coffee ay isinagawa ng mga scientists sa Center of Excellence for Alzheimer’s Disease Research and Care sa Edith Cowan University School of Medical and Health Sciences sa Western Australia.

Inilathala ang resulta ng kanilang research sa scientific journal Frontiers in Aging Neuroscience noong November 19, 2021, ilang buwan lamang ang nakararaan. Tinawag ang pag-aaral na ito ng Australian Imaging, Biomarkers, and Lifestyle (AIBL) Study.

Sa nabanggit na AIBL study, pinag-aralan ang relasyon ng pag-inom ng kape ng 227 na normal na matatandang indibidwal, 60 years old pataas, sa pagkakaroon ng cognitive decline. Ito ay prospective longitudinal study kung saan inobserbahan ang epekto ng pag-inom ng kape sa loob ng sampu at kalahating taon (10 years at 6 months). Gumamit ng cognitive assessments, positron emission tomography (PET) scan at magnetic resonance imaging (MRI) scan ang mga researchers upang makita ang epekto ito sa cognitive function at brain ng participants.

Ayon sa resulta ng research, ang regular na pag-inom ng coffee ay nagpabagal ng paghina ng cognitive function ng participants. Nagpabagal din ito ng paglabas ng mga senyales ng paghina ng cognitive function, ayon sa cognitive function tests. Nagpabagal din ang pagkakaroon ng amyloid deposits sa brain ng participants. Ang amyloid deposits sa utak ay associated sa pag-develop ng cognitive decline, Alzheimer’s Disease at dementia dahil sa pinaniniwalaang neurotoxic effect nito sa brain.

Ayon kay Dr. Samantha Gardner, lead investigator sa research, ang pag-inom ng kape ay may positive effects sa ating cognitive executive functions, tulad ng planning, self-control at attention. Dagdag pa nito, ang pag-inom ng dalawang tasang kape ay makakapagpababa ng cognitive decline by 8 percent sa loob lamang ng 18-buwan. Ang lahat ng ito ay nangangahulugang sa pamamagitan ng regular pag-inom ng dalawang tasang kape ay maaari nating ma-delay ang pagkakaroon ng Alzheimer’s Disease, dementia at cognitive decline.

Sana ay nasagot ng ating mga ipinahayag sa itaas ang iyong mga katanungan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Nakakapayat na, nakakapagpahaba pa ng buhay…kaalaman tungkol sa olive oil at avocado oil

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | January 27, 2022

Dear Doc Erwin,

Nabasa ko sa magazine ang pinakabagong pag-aaral tungkol sa olive oil at avocado oil. Pero dahil sa mga medical terms na ginamit sa nasabing artikulo ay hindi ko naintindihan kung paano nakatutulong ang mga ito upang humaba ang buhay ng tao.

Sana ay maipaliwanag n’yo ito upang maintindihan naming mga tagasubaybay ng Sabi ni Doc. - Chris Allan

Sagot

Maraming salamat Allan sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at sa pagsubabay sa ating health column.

Hindi mo nabanggit sa iyong sulat kung ano’ng artikulo at magazine ang iyong tinutukoy, ngunit tama ang iyong sinabi na may makabagong pag-aaral na lumabas kung saan nadiskubre ng mga scientists kung paano nagpapahaba ng buhay ang olive oil at ang iba pang oil na may monounsaturated fatty acid o MUFA, tulad ng avocado oil.

Kamakailan, inilathala sa Molecular Cell, isang bantog na scientific journal, ang research study na isinagawa ni Dr. Douglas Mashek, isang professor sa Departments of Medicine at Biochemistry, Molecular Biology and Biophysics ng University of Minnesota at Dr. Charles Najt. Ayon sa research, pinag-aralan nina Dr. Mashek ang oleic acid, isang sangkap na makikita sa olive oil at avocado oil.

Ayon sa research ni Dr. Mashek, ang oleic acid ay nag-a-activate ng SIRT1 enzyme.

Matatandaang sa ating mga naunang artikulo tungkol sa longevity na ang SIRT1 enzyme, isa sa mga anti-ageing proteins na ginagawa ng mga longevity genes, na may kinalaman sa pagpapahaba ng ating buhay.

Ina-activate ng oleic acid na nasa olive oil ang SIRT1 sa pamamagitan ng protina na tinatawag na Perilipin 5 o PLIN5. Ang SIRT1 enzymes ay tumutulong sa ating mga cells upang makagawa ng mga compounds na tumutulong na maka-adapt sa stress at humaba ang buhay ng cells.

Tumutulong din ang mga SIRT1-activated compounds na magparami ng macrophagees na tumutulong naman sa ating immune system na labanan ang mga toxins.

Ayon sa systematic review ng 28 clinical trials sa oleic acid na inilathala sa journal na Advances in Nutrition noong July 2020, ang diet na mayaman sa oleic acid, tulad ng olive oil ay nakababawas ng timbang (weight loss) at abdominal fat.

Sa artikulong isinulat nina Dr. Genevieve Buckland at Dr. Carlos Gonzales sa British Journal of Nutrition noong July 7, 2015, sinabi nilang base sa mga epidemiological evidence, ang regular na pagkonsumo ng mga pagkaing may olive oil ay nakapagpapahaba ng buhay. Sinabi rin nina Buckland at Gonzales na may converging evidence na ang olive oil ay makatutulong na maiwasan ang diabetes, metabolic syndrome at obesity.

Nakitaan din sa mga case-control studies ng anti-cancer properties ang olive oil laban sa breast cancer at digestive tract cancers. Dagdag pa nito, may strong mechanistic evidence galing sa mga experimental studies na tumutulong ang olive oil upang bumaba ang blood pressure (anti-hypertensive), makaiwas sa pagbuo ng dugo (blood clot), anti-oxidant, anti-inflammatory at anticancer action ang olive oil.

Sana ay nasagot ng ating mga ipinahayag sa itaas ang iyong mga katanungan.

Sa mga susunod na artikulo sa Sabi ni Doc ay pag-uusapan natin ang iba pang makabagong research studies tungkol sa longevity at ageing at sa ating kalusugan.

Maraming salamat sa inyong pagsubaybay.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com

Bukod sa panggamot sa trangkaso, arthritis, migraine at iba pa.... Aspirin, panlaban sa Cancer

ni Dr. / Atty. Erwin P. Erfe, M.D. - @Sabi ni Doc | January 25, 2022

Dear Doc Erwin,

Ako ay 55 years old, may hypertension. Noong nakaraang taon, na-mild stroke ako at dahil dito ay iminungkahi ng aking doktor na magbawas ako ng timbang at uminom ng aspirin araw-araw.

Samantala, may kaibigan ako na halos kasing edad ko na ay umiinom din nito, ngunit every other day naman siya kung uminom, hindi katulad sa akin na araw-araw.

Iniinom niya raw ito sa dalawang dahilan – upang maiwasan ang stroke at makaiwas sa cancer.

Totoo ba na nakatutulong ito upang makaiwas sa cancer? - Edwin

Sagot

Maraming salamat Edwin sa iyong pagliham sa Sabi ni Doc at sa pagsubaybay sa ating health column.

Aspirin ang unang non-steroidal anti-inflammatory drug o NSAID na nadiskubre ng mga siyentipiko. Ito ay may laman na acetylsalicylic acid o salicylate na nanggagaling sa halamang willow tree at myrtle. Ang bark ng willow tree ay matagal nang ginagamit sa panggagamot ng sakit ng ulo (headache) at kirot.

Bukod sa paggamit nito ng mga doktor sa panggagamot ng sakit ng ulo at kirot, ginagamit din ito sa sipon at trangkaso, menstrual cramps, arthritis, sprains at migraine.

Gayundin, ginagamit ito upang makaiwas sa pagbuo ng blood clots sa mga pasyenteng mataas ang risk na magkaroon ng cardiovascular events, tulad ng atake sa puso at stroke. Ang kadalasang pinaiinom ng low-dose aspirin (80 o 100 milligrams) ay ang mga nagkaroon na ng stroke at atake sa puso at mataas ang risk na ito ay maulit muli. Maaari rin imungkahi ng doktor na uminom ng low-dose aspirin ang mga may angina o pagsakit ng dibdib (chest pain) dahil sa sakit sa puso.

Sa mga kondisyong nabanggit ay karaniwang pinaiinom ng doktor ang low-dose Aspirin araw-araw. Sa pag-aaral na inilathala sa Journal of Cardiovascular Risk noong April 1996, epektibo rin ang pag-inom ng low-dose Aspirin (100 milligrams) every other day. Sa clinical trial na inilathala noong 2001 ang resulta sa Clinical and Applied Thrombosis and Hemostasis journal ay epektibo rin ang pag-inom ng low-dose Aspirin every three days.

Tungkol naman sa iyong katanungan kung maaari ba itong gamitin upang maiwasan ang cancer, ito ay sinagot ng National Cancer Institute at ng U.S. Preventive Services Task Force (USPSTF) sa Amerika. Sa rekomendasyong inilabas noong 2016, iminungkahi ng U.S.

Preventive Services Task Force na uminom ng low-dose Aspirin ang mga indibidwal na may edad 50 hanggang 59 para sa primary prevention ng cardiovascular disease (CVD) at colorectal cancer (CRC).

Sa isang analysis ng dalawang cohort studies na pinangunahan ni Dr. Andrew Chan ng Harvard Medical School, na inilathala noong June 2016 sa scientific journal na JAMA Oncology, ang pag-inom nito ay nakapagpababa ng risk for colorectal cancer at iba pang uri ng gastrointestinal cancer.

Sa mga observational studies na isinagawa ay maaaring may anticancer properties at nakapagpapababa ng risk ang aspirin laban sa melanoma, ovarian cancer at pancreatic cancer.

Tandaan, ang pag-inom nito para sa pag-iwas sa cardiovascular disease (CVD), colorectal cancer (CRC) at iba pang uri ng cancer na ating nabanggit ay kinakailangan ng pagsubaybay ng inyong doktor dahil mayroong risks ang regular na pag-inom nito, tulad ng stomach irritation, indigestion, nausea, pagsusuka, pagdugo ng bituka at pagpasa (bruising). Bagama’t rare ang side-effect, maaari itong maging dahilan ng hemorrhagic stroke.

Sana ay nasagot ng ating mga ipinahayag sa itaas ang iyong mga katanungan.

---

Maraming Salamat sa inyong pagliham sa Sabi ni Doc at nawa’y magpatuloy sa pagbuti ang inyong kalusugan. Kung may mga katanungan pa, mag-email lamang sa Sabi ni Doc sa e-mail address na erwin.erfe@gmail.com o sa doc.bulgar@gmail.com