Bato, niresbakan ng Palasyo

ni Mylene Alfonso @News | Apr. 4, 2025

File Photo: Atty. Claire Castro at Bato Dela Rosa - PCO / FB Sen. Bato

Bumuwelta ang Malacañang sa ginawang pagkuwestiyon ni Senador Ronald ‘Bato’ dela Rosa kaugnay sa hindi pagsipot ng mga cabinet officials sa pagdinig ng Senado kahapon tungkol sa pag-aresto kay dating Pangulong Rodrigo Duterte.

Sinabi ni Palace Press Officer Atty. Claire Castro na walang karapatan si Dela Rosa na kuwestyunin ang hindi pagdalo ng mga gabinete dahil siya mismo ay hindi naman humarap sa unang pagdinig noong Marso 20.

Matatandaang present sa unang pagdinig ang mga gabinete at anim na oras na nagsalita sa Senate hearing. 

May pagkakataon aniya sana ang senador na magtanong kung humarap lang din siya sa unang pagdinig.

Bunsod nito, pinayuhan ni Castro si Dela Rosa na basahin ang mga desisyon ng Korte Suprema para maliwanagan sa kapangyarihan ng Pangulo at iba pang matataas na opisyal na igiit ang kanilang “executive privilege” lalo kung ito ay may kinalaman sa mga proseso, presidential communication, at state security.

Hinamon din ni Castro ang senador na humarap din siya sa pagdinig kung itutuloy niya ang bantang pagpapa-subpoena sa mga opisyal na hindi dumalo sa pagdinig. 

"Nasa kanya po iyan kung magpapa-subpoena siya siguraduhin lamang din po niya na siya po ay magpapakita," wika ni Castro. 

Una rito, pinayuhan ni Dela Rosa na present sa ikalawang pagdinig ni Senate Committee on Foreign Relations Chair Senator Imee Marcos na mag-isyu ng karagdagang subpoena sa mga resource person na nabigong dumalo sa imbestigasyon.

Pag-aresto kay ex-PDu30, matagal nang plano — Sen. Imee

ni Mylene Alfonso @News | Apr. 4, 2025

File Photo: Sen. Imee Marcos / FB

Hindi biglaan ang pag-aresto kay dating Pangulong Rodrigo Duterte, ayon kay Sen. Imee Marcos. 

Sa pagdinig ng Senado, sinabi niyang inutos ni PNP Chief Gen. Rommel Francisco Marbil ang “Operation Pursuit” na pinlano pa noong Enero 2025, batay sa pahayag ni PMGen. Nicolas Torre III.

May hawak umanong 80-page na dokumento si Torre na naglalaman ng mapa ng mga ari-arian ni Duterte at mga rutang maaaring gamitin ng PNP. 

Samantala, isang malaking katanungan umano kung kasama sa protected person sa ilalim ng kautusan ni US President Donald Trump si dating Pangulong Duterte na nagpapataw ng parusa sa International Criminal Court (ICC).

"Ito naman ‘yung tungkol sa executive order ng US. Noong March 28, ang sinabi ng gobyerno, ICC has no jurisdiction. Itong taon na ito, this is just the latest in a series of statements na ang ICC walang jurisdiction dito sa ating bansa."

"Eh, gusto ko sanang tanungin ulit sa ating executive kung ang dating Pangulong Duterte ay nasa ilalim ng protected person under the executive order issued by the US President Trump, which imposed sanctions on the International Criminal Court," pahayag ni Imee. 

"Under Section 8D2 of the EO, any foreign person who's a citizen or ally of the US that has not consented to ICC jurisdiction, o parang Pilipinas, over that person or state party is a protected person sa ilalim nung kay Presidente Trump," dagdag pa niya.

"So ang Pilipinas hindi na state party at ‘yung executive sinasabi naman na hindi talaga ICC ang may jurisdiction sa atin. Kaya gusto ko sana tanungin, si Presidente Duterte ba ay isa sa protected person sa ilalim ng executive order ni Presidente Trump, non-NATO ally na former or current official?"

"So gusto ko malaman kung si PRRD nga ay protected person sa ilalim ng Executive Order, eh sino ang mako-cover sa asset freeze under Section 1 ng Executive Order ni Presidente Trump? Pwede bang parusahan ang mga sumapi sa pag-aresto katulad ni General Torre. Anong mangyayari kina Garma at kina Leonardo? Kasi ang pagkaalam natin, yung iba sa kanila at yung pamilya nila ay nasa Amerika na. Sakop ba sila nu’ng executive order ni Presidente Trump? So ‘yan ang mga katanungan natin kasi lumalawak na lumalawak itong pagsisiyasat natin. Umabot na sa US, kung saan alam natin, nagtatago sila," sabi pa niya. 

Sinabi rin ni Senador Ronald dela Rosa na ang may-ari ng eroplanong ginamit upang ihatid si Duterte sa The Hague ay maaaring saklawin ng mga parusa.

"Siguro naman, it is a moral obligation of this committee also to share our findings of this committee to President Donald Trump. Para kung sino mang may-ari itong Gulf Stream na ito, na eroplano, ay kung may mga ari-arian ito sa Amerika, i-covered siya sa executive order na pinirmahan ni President Trump. So kung sino mang may-ari ng eroplano na yan, mananagot siya kay President Trump," diin ni Dela Rosa sa kanyang unang pagharap mula nang maaresto ang dating Pangulo noong Marso 11. 

Gayunman, walang sinuman mula sa Executive Department na makasagot sa mga tanong nina Imee at Dela Rosa makaraang hindi siputin ang pagdinig at iginiit ang executive privilege.

Kinumpirma naman ni Senate President Chiz Escudero ang pagtanggap ng liham mula kay Executive Secretary Lucas Bersamin na nagpapaliwanag ng kanilang desisyon na hindi siputin ang imbestigasyon.

Mga grupo ng konsyumer, nais makasama sa talakayan ng WHO FCTC tobacco control

ni Chit Luna @News | Apr. 3, 2025

Photo File: 15 Year Anniversary ng Framework Convention on Tobacco Control ng World Health Organization celebration event sa Geneva Switzerland (5 March 2020.) Image Credit: Secretariat of the WHO FCTC

Hangad ng mga grupo ng mga konsyumer at eksperto sa harm reduction na makasama sa talakayan ng Framework Convention on Tobacco Control ng World Health Organization.

Sa ulat na “Rethinking Tobacco Control: 20 Harm-Reduction Lessons the FCTC Should Take Note Of,” sinabi ng World Vapers Alliance (WVA) na dapat isama ng WHO-FCTC ang civil society sa talakayan dahil makakapagbigay sila ng mahalagang karanasan at pananaw matapos ang 20 taon ng mabagal na pag-usad ng tobacco control.

Ang kanilang paglahok ay maaaring humantong sa mas epektibo at nakabatay sa ebidensya na mga estratehiya para mabawasan ang pinsalang nauugnay sa paninigarilyo at mapabuti ang pampublikong kalusugan, ayon sa WVA.

Sinabi ng WVA na dapat igalang ng WHO-FCTC ang karapatan ng nasa hustong gulang na pumili ng mas mainam na produkto para sa kanila.

Nais ng mga naninigarilyo at dating naninigarilyo na tratuhin bilang may kakayahang nasa hustong gulang na gumawa ng tamang pagpapasya, ayon sa WVA. Ang mga patakaran na gumagalang sa indibidwal na awtonomiya habang nagbibigay ng tumpak na impormasyon ay mas malamang na magtagumpay, dagdag nito.

Sinabi ng ulat na napakahalagang pagnilayan ang nagbabagong tanawin ng industriya ng tabako. Sinabi nito na dapat matanto ng WHO-FCTC na ang pagbabawal ay hindi epektibo. Binanggit nito ang kaso ng Australia, kung saan ang mahigpit na regulasyon sa vaping ay humantong sa isang malawak na black market at patuloy na pagtaas ng antas ng paninigarilyo.

Ayon sa WVA, ang pagtanggap sa harm reduction ay mas epektibo kaysa sa pagbabawal.

Sinuportahan ng Consumer Choice Philippines ang ulat, na nagsasabing may mga bagong teknolohiyang lumitaw para magbigay sa mga naninigarilyo ng mas mahusay na alternatibo sa mga sigarilyo.

Dapat dinggin ang mga mamimili at dapat igalang ng WHO-FCTC ang kanilang karapatan na magkaroon ng access sa mga produktong walang usok na nakakabawas sa kanilang pagkakalantad sa mga nakakapinsalang sangkap, ayon kay Adolph Ilas, chairman ng Consumer Choice Philippines.

Hindi nikotina ang problema, kundi ang usok mula sa mga produktong tabako na naglalaman ng mga nakakalason, sabi ni Ilas.

Binanggit din ng WVA ang tagumpay ng pagbabawas ng pinsala sa Sweden kung saan ang paggamit ng snus, nicotine pouch at vaping ay nagpababa sa antas ng paninigarilyo sa 5.6 porsiyento, kumpara sa average ng EU na 24 porsiyento.

Hiniling din ng WVA sa mga gumagawa ng patakaran na isaalang-alang ang buong spectrum ng mga devices sa pagbabawas ng pinsala, kabilang ang vaping na may iba't ibang lasa at nicotine pouch para mabigyan ang mga naninigarilyo ng posibleng pinakamahusay na pagkakataong huminto.

Maaaring mapabilis ang pagbaba ng antas ng paninigarilyo at makabuluhang bawasan ang pasanin ng mga sakit na nauugnay sa paninigarilyo, ayon dito.

Binanggit din ng WVA ang mga benepisyong pang-ekonomiya ng mga diskarte sa pagbabawas ng pinsala.

Ang mga alternatibong produkto ng nikotina ay maaaring gumanap ng isang kritikal na papel sa pagbabawas ng napakalaking pasanin sa kalusugan na dulot ng paninigarilyo.

Ang mga dating naninigarilyo na lumipat sa mga produktong pampabawas sa pinsala gaya ng e-cigarette, heated tobacco at nicotine pouch ay nakaranas ng mas magandang pakiramdam tulad ng paghinga, amoy, panlasa at pangkalahatang kalusugan, ayon sa ulat ng WVA.

Sinabi ng WVA na habang ang layunin na bawasan at tuluyang puksain ang paninigarilyo ay kapuri-puri, ang lipas at dogmatikong diskarte ng WHO FCTC sa pagkontrol sa tabako ay naging isang malaking balakid sa pag-unlad ng pampublikong kalusugan.

Hinimok ng WVA ang WHO-FCTC na isaalang-alang ang mga karanasang ito at isama ang harm reduction sa patakaran nito sa susunod na dekada.