Akala mo, oks lang... Alamin: Mga ginagastusan na walang kabuluhan

ni Justine Daguno - @Life and Style | August 29, 2020

Bakit nga ba kahit anong pagsisikap ang gawin ay wala pa ring asenso?

Ito ang madalas na linya ng mga taong kahit pa may trabaho o may pinagkakakitaan ay tila ramdam na ramdam pa rin ang kakapusan ng pera.

Sa totoo lang, ang pag-asenso ay hindi lamang tungkol sa kita o pera na ipinapasok natin, bagkus ay malaking epekto rin ang pera o halaga na ating inilalabas. ‘Ika nga, depende kung gaano ka-wais ang ating ‘spending habits’.

Anu-ano nga ba ang mga gastusin na dapat nating iwasan nang sa gayun ay hindi palaging maging ‘feeling broken’ ang ating wallet?

1. PAGGASTOS DAHIL SA EMOSYON. Karamihan sa atin ay biktima ng emosyunal na paggastos. Ito ‘yung tipong kapag galit o naiinis ay gagastos, kapag sobrang saya o tuwang-tuwa ay gagastos at iba pa. Kumbaga, nagiging batayan ang ating emosyon para gumastos. At ang ending, dahil masyado tayong nadala ng emosyon, nauubos agad ang ating pera.

2. PAGGASTOS NANG WALA SA BUDGET. Kapag wala tayong matinong budget o hindi natin alam kung paano gagastusin nang maayos ang ating pera, sobrang bilis nitong mauubos. Isang malaking trap ang kawalan ng budget dahil once na hindi natin ito magawa nang tama, magkakagulo ang ating gastusin at ang masaklap na resulta, kakailanganin na nating mangutang—na panibago na namang pinansiyal na problema.

3. PAGGASTOS NANG WALANG EMERGENCY FUND. Huwag tayong gumastos nang gumastos kung wala naman tayong emergency fund. Siguraduhing maglaan muna ng sapat na halaga para rito bago magwaldas. Oks lang magtipid sa ngayon at least, hindi tayo mauubusan ng pera sa mga susunod na pagkakataon.

4. PAGGASTOS PARA SA BISYO. ‘Ika nga nila, ang paggatos para sa bisyo ay pagtatapon ng pera. Walang magandang maidudulot ang bisyo kundi pansamantalang ‘saya’. Maging matalino sa bagay na pinaggagastusan, oks lang mag-chill minsan, pero ‘wag sanang dumating sa punto na may budget na para rito.

Sa panahon ngayon, sobrang mahalaga na maging matalino tayo sa paggatos, iwasan ang mga bagay na magdadahilan sa atin para maglabas nang maglabas ng pera. Sa pag-iwas sa mga nabanggit, posibleng sa umpisa ay parang wala lang o hindi agad dama pero kalauna’y mapapansin natin ang maganda at malaking epekto nito sa ating pinansiyal na aspeto. Okay?

Kaka-suweldo lang pero wa’ na pera?... dahilan kaya mabilis maubos ang suweldo, alamin!

ni Justine Daguno - @Life and Style | August 22, 2020

Ang bilis talaga lumipas ng oras... imagine, ‘yung suweldo mo ngayon, resibo na agad bukas?

Karamihan sa atin, kailangang magtiyaga muna ng nasa dalawang linggo bago pa matanggap ang pinakahihintay na suweldo. Sa kabila nito, hindi pa nag-iinit sa mga kamay mo ang pera ay halos maubos na ito.

Pero, bakit nga ba ang bilis maubos ng suweldo mo, eh, kakasahod mo pa lang? Well, narito ang ilan sa mga dahilan niyan:

1. HINDI NAGBA-BUDGET. Saan nga ba dapat mapunta ang pinaghirapan nating pera? Sabi nga nila, ang pagba-budget ng pera ang isa sa mga bagay na dapat nating matutunan nang sa gayun ay masulit natin ang bawat sentimo na ating pinaghirapan. Kung hindi o wala tayong ideya rito, malamang ay hindi talaga natin makokontrol ang paglabas sa ating kaperahan.

2. HINDI NAGPAPLANO. Ito ‘yung tipong, ‘pag tanggap o ‘pag-withdraw ng pera, diretso agad sa mall para i-enjoy ang suweldo—shopping galore, isa-satisfy ang cravings at kung anu-ano pa. Katwiran nga natin, karapatan natin ‘yun dahil pinagpaguran ‘yun. Well, true naman, ‘yun nga lang ay baka ang panandaliang ‘enjoyment’ ay magresulta ng mas mahaba-habang stress. Kaya next time, bago gumasta ay magplano muna.

3. HINDI NAG-IIPON. Sobrang bilis talaga maubos ng suweldo, lalo na kung hindi prayoridad ang pag-iipon, bagkus ay ang paggastos. Kapag wala tayong ipon, walang emergency fund at suweldo lamang ang inaasahan sa lahat—malabong tumagal ang pera sa atin. Nakakasira ng diskarte sa pera kapag walang ipon kaya kung sisimulan natin ito kahit paunti-unti lamang ay paniguradong sa huli, hindi madaling mauubos ang ating kita sapagkat may perang nakalaan sa bawat bagay-bagay.

4. WALANG ALAM. ‘Ika nga, maraming tao ang marunong kumita ng pera, pero hindi alam kung paano ito ima-manage. Sa totoo lang, isa sa mga dahilan kung bakit maraming naghihirap ay hindi dahil sa wala silang income o kulang ito kundi dahil kulang sila sa ‘financial education’, hindi nila alam o wala silang ideya sa tamang paghawak ng pera. Meron silang mindset na kapag may pera, dapat gumastos. Tandaan, hindi lamang basta ginagastos ang suweldo, maaari rin itong mapalago at ito ang dapat nating pag-aralan kung paano.

Ang pagiging ‘one day millionaire’ ay hindi magandang kaugalian nating mga Pinoy, walang problema sa YOLO, pero isipin nating hindi lahat ay natatapos lang sa “ngayon”. Meron pang bukas, susunod na araw, linggo, buwan, at mga taon. Muli, ang suweldo ay hindi madaling mauubos, kung marunong tayo ng tamang paggastos. Good luck!

Tamang paraan para harapin ang toxic na kamag-anak

ni Justine Daguno - @Life and Style | August 20, 2020

Araw-araw ay magkakaibang tao ang ating nakakasalamuha, sa personal man o sa internet lang. Bawat isa ay may kani-kanyang personalidad kung saan may mga makikilala tayong magki-click sa ating ugali o ‘ika nga ay “same vibe”, at siyempre, meron din namang hindi.

Well, panigurado ay marami na rin sa atin ang naka-encounter na ng “rude people”—kamag-anak man ito, workmate, schoolmate, stranger lang at iba pa.

Dahil hindi maiiwasan ‘yan, narito ang ilan sa mga bagay na puwede nating gawin kapag may mga ganyang tao tayong nakasalamuha.

1. MAG-“THANK YOU”. Ayon sa psychology, ang pagsasabi ng “thank you” sa kabila ng insulto na ibinato sa ‘yo ay hindi nangangahulugang tinatanggap mo ito. Isa lamang itong matalino at simpleng “response” na epektibong pangtapos ng usapan nang hindi nakikibahagi sa bastos niyang pag-uugali.

2. TAPUSIN AGAD ANG USAPAN. Ang mga taong bastos ay hindi nagpapatalo sa argumento. Hindi ito nakikinig sa paliwanag, rason o punto ng iba, nakapokus lamang ito sa pambabara na sa palagay niya ay tama o ikinataas ng tingin niya sa kanyang sarili. Kaya kung sa palagay mo ay walang magandang dulot ang sa ‘yo ang usapan, ‘wag na itong patagalin pa.

3. MAGTANONG. Minsan, nasasabihan tayo ng mga bagay na nakaka-offend pero hindi aware ang ating kausap o nagsabi nito. Kaya, isang paraan para mag-voice out nang hindi nang-aaway ay idaan ito sa katanungan. Ito ay upang maiwasan ang misunderstanding o hindi pagkakaunawaan.

4. TAWANAN ITO. Ang pagtawa sa isang bastos na puna ay nagpapakita na walang “negativity” ang makasisira sa iyong inner peace. Ang maganda rito ay kung gagawin mo ito “in a sarcastic way” nang sa gayun ay mag-iwan ito ng inis o pagkadismaya sa nambastos sa ‘yo.

5. DIREKTANG SABIHIN ANG PAMBABASTOS. Hindi ka magrarason sa sinabi o nagawa niya, kundi ipamumukha mo na hindi ka komportable o na-offend ka. Minsan ay hindi alam ng iba, offensive na ang kanilang nasasabi dahil sa tingin nila ay “biro lang” ito o “wala lang” o natural sa kanila na gawin ‘yun. Tandaan, ‘wag mang-tolerate ng tao, lalo na kapag hindi maganda ang ginagawa nito.

Ang mga “response” na ating nasabi ay depende sa bigat ng sitwasyon o pangyayari. Gayunman, kailanman ay hindi katanggap-tanggap ang pambabastos—madalas hindi lamang ito basta salita o aksiyon na kapag nasabi o nagawa na sa ‘yo ay tapos na. ‘Wag hayaan ang ganitong bagay dahil hindi lamang ito kasasanayan ng iba sa ‘yo kundi magiging habit mo rin ang tumanggap nito. Gets mo?!