18-anyos na namatay sa Dengvaxia, grabe ang dinanas bago pumanaw, bumulwak pa ang dugo sa bibig

at nagkapantal pagkamatay

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | October 1, 2021

Taong 2017, bumulaga sa sambayanang Pilipino ang Senate Blue Ribbon Hearing sa pangunguna ng Chairman nito na si Senator Richard “Dick” Gordon, kung saan tumambad ang mga ebidensiya na nagkaroon ng mass indiscriminate inoculation without screening and blood test sa mga batang edad 9-12 mula noong taong 2016. Naganap ang trahedyang ito sa Gitnang Luzon (Regions 3), Calabarzon (Region 4-A), Metro Manila at Cebu (Region 7).

Noong Nobyembre 2017, lalong bumigat ang ebidensiya ng nag-presscon ang Sanofi Pasteur na gumawa ng bagong bakuna na hindi pala ito inirerekomenda sa mga hindi pa nagkaka-dengue o ‘seronegatives’. Ang screening ay mahalaga para hindi malagay sa panganib ang buhay ng mga biktima.

Walang informed consent dahil hindi rin ipinaalam sa mga magulang at tinurukan na may apat na identified and expected risk ang naturang pagtuturok ayon sa deklarasyon ng Sanofi sa Food and Drugs Administration.

Dahil sa nasabing pag-iimbestiga ng Senate Blue Ribbon hearing, lumipas ang ilang buwan at ipinatigil ang pagtuturok na naging dahilan ng pagsasampa ng mga kaso na may kinalaman sa Dengvaxia na aming hinahawakan sa Public Attorney’s Office (PAO) alinsunod sa Department of Justice Order noong Disyembre 14, 2017.

May mga magulang ng mga biktima na nakararamdam na sa halip na maliwanagan sa sinapit ng kanilang anak, tila naliligaw o nadaragdagan pa ng kaguluhan ang kanilang isipan sa ibinibigay na paliwanag sa ospital kung saan dinala ang kanilang anak upang malunasan ang iniindang karamdaman. Kabilang sa nasabing mga magulang sina G. Reynante at Gng. Virginia Eustaquio ng Parañaque City. Anila, “Ilang sandali lamang matapos pumanaw ang aming anak, sinabihan kami ng doktor na leptospirosis ang sanhi ng kanyang pagpanaw. Hindi kami makapaniwala sa sinabing sakit ng aming anak dahil sa kabuuan ng inilagi namin sa nasabing ospital ay hindi nabanggit ng mga doktor ang nasabing sakit ng aming anak. Wala rin kaming napansing sugat at hindi siya lumusong sa baha na maaaring maging sanhi ng nasabing sakit.”

Ang nabanggit na anak nina G. at Gng. Eustaquio ay si Maribel Eustaquio, 18, na binawian ng buhay noong Agosto 30, 2018. Siya ang ika-83 sa mga naturukan ng Dengvaxia na nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease), sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Maribel ay dalawang beses naturukan ng Dengvaxia; una, noong Agosto 2016 sa kanyang dating paaralan sa Parañaque City at pangalawa noong Nobyembre 16, 2017 sa kanilang barangay health center. Ibinahagi ni Gng. Eustaquio ang insidente ng pagkakabakuna sa kanilang anak:

“Noong una ay ayaw kong pumayag na mabakunahan siya ng Dengvaxia, subalit sinabi niya na kailangan siyang mabakunahan, base na rin sa direktiba ng mga guro sa kanyang paaralan. Hinggil sa nasabing pangalawang bakuna niya kontra dengue, bilang miyembro ng 4Ps ay inobliga akong pabakunahan ng Dengvaxia ang aming anak.”

Noong Disyembre 16 o 17, 2017, unang nagreklamo ng pananakit ng ulo at puson si Maribel. Kinagabihan ay nagtae rin siya ng dugo, pero bumuti ang kanyang kalagayan sa mga sumunod na buwan ngunit siya ay nagkapasa. Madalas din siyang naduduwal at nag-umpisang mawalan ng ganang kumain na naging sanhi ng kanyang pangangayayat. Pagdating ng 2018, nadagdagan ang kanyang mga nararamdaman, naging kritikal ang kanyang kalagayan at humantong sa kanyang kamatayan. Narito ang ilan sa mga detalye sa nangyari kay Maribel:

• Mayo 2018 - Muling sumakit ang kanyang puson at hirap siyang umihi. Pabalik-balik na rin ang pananakit ng kanyang ulo.

• Hunyo 25, 2018 - Mas kapansin-pansin ang kanyang kawalan ng ganang kumain. Lalo siyang pumayat at tumamlay, madali rin siyang mapagod at nagpatuloy ang mga ito sa mga sumunod na buwan.

• Agosto 26, 2018 - Mataas ang kanyang lagnat. Nagreklamo rin siya ng pananakit ng ulo at tiyan, pagsusuka, pagtatae at hirap sa paghinga.

• Agosto 27, 2018 - Dinala siya sa isang ospital sa Manila. Ayon sa mga doktor, siya ay may UTI, niresetahan siya ng mga gamot at sinabihan sila na maaari na siyang iuwi. Nagpumilit ang mag-asawang Eustaquio na i-admit si Maribel, ngunit wala silang nagawa kaya siya ay inuwi na. Napakataas pa rin ng lagnat ni Maribel. Pagkainom niya ng niresetang gamot, mas hirap na siyang huminga at siya ay hinihingal.

• Agosto 29, 2018 - Isinugod siyang muli sa isang ospital sa Las Piñas. Mataas ang lagnat niya, nahihilo at ayon sa kanya ay parang kinakain ang kanyang laman. Madilaw din ang kanyang mga mata, namamanas ang mga paa at nangingitim ang kanyang labi. Sa pagdaan ng siyam na oras, hindi pa rin siya nakakaihi at ayon sa kanyang tiyahin, nang magpatulong si Maribel upang umihi ay hindi na siya makalakad at makatayo nang maayos hanggang siya ay natumba. Hindi rin diumano inaksiyunan ng mga nars ang hiling ng kanyang tiyahin noong magpasaklolo ito hinggil sa pangingitim ng mga labi ni Maribel.

• Agosto 30, 2018 - Dahil nasa emergency room pa at hirap na hirap na si Maribel, nakiusap ang kanyang mga magulang na ilipat siya sa isang kuwarto, ngunit sinabihan sila ng doktor na ilipat na lang siya sa ibang ospital kung gugustuhin nila. Alas-6:00 ng hapon, inilipat siya sa ICU at nagreklamo siya ng labis na hirap sa paghinga. Kinabitan din siya ng catheter upang matulungan sa kanyang pag-ihi, subalit wala pa ring lumalabas na ihi sa kanya. Pagsapit ng alas-8:30 ng gabi, hindi na niya maigalaw ang itaas na bahagi ng kanyang katawan. Nang mag-agaw buhay na siya, kinabitan siya ng ambu-bag at sinubukang i-revive. Habang ginagawa ang mga ‘yun, bumulwak ang dugo sa bibig niya hanggang sa tuluyan na siyang pumanaw. Napansin ng kanyang mga magulang ang mga pantal na nagsilabasan sa kanyang buong katawan.

Sa pagkamatay ni Maribel, ang nakapagpabigat pa sa pinagdadaanan ng kanyang pamilya ay ang naging karanasan nila sa ospital. Anila, “Marami silang trabaho subalit kinakailangan lamang bigyan nila ng pansin ang mga pasyente nang maayos. Hindi ‘yung kapag humihingi kami ng tulong sa kanila ay sinasabihan pa nila kami na sila raw ang doktor at hindi kami.”

Ang mga nabanggit ang nagdala sa kanila sa aming Tanggapan upang mabigyan ng katarungan ang pagkamatay ni Maribel. Sa abot ng aming makakaya, ipaglalaban namin ang hustisya na nararapat sa kanila. Hustisya na hanggang ngayon ay patuloy na ipinaglalaban ng inyong lingkod kasama ang mga piling abogado ng aming tanggapan upang makamit ng mga biktima at kanilang pamilya. Makakaasa ang mga pamilyang ito na hindi kami titigil hanggang hindi napapanagot sa batas ng tao ang mga may kagagawan ng krimeng ito.

Ang panalangin ng nakararaming Pilipino, Samahan ng Mga Magulang Anak ay Biktima ng Dengvaxia (SMBAD) at kami sa PAO ay huwag na sanang maulit ang health disaster na ito.

Pagkahilo at pagkalula kada bakuna, pamamaga ng utak, pangangalay at bulutong, dinanas ng

12-anyos na namatay sa Dengvaxia.

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | September 24, 2021

Labis nating hinahangaan ang mga frontliners sa medical profession sa kanilang mga sakripisyo para maitaguyod ang kalusugan at kaligtasan ng mamamayan, lalo na ngayong panahon ng pandemya. Gayunman, may mga kabilang sa kanilang hanay na nagbibigay-batik sa busilak na puti nilang kasuotan at propesyon mismo. Sa kaso ng Dengvaxia, may mga doktor at nars na hindi makakalimutan ng mga magulang ng mga biktima dahil sa hindi mabuting karanasan nila sa mga nabanggit na medical professionals. Kabilang sa nasabing mga magulang sina G. Mark at Gng. Angelica Dioquino ng Bulacan. Ani Gng. Dioquino,

“Nang sinabihan ko ang doktor na nakaharap ko na bakit ayaw nilang i-confine ang aking anak, samantalang siya ay nabakunahan ng Dengvaxia at marapat nilang bigyan ng atensiyon, sinagot niya ako nang pagalit na, ‘Bakit ka naniniwala sa mga pulitika? Nakainam pa nga ang pagturok ng Dengvaxia. Wala pa namang namamatay sa Bulacan, samantalang marami ang naturukan ng Dengvaxia rito.’ Hindi pulitika ang aking pinaniniwalaan, ang tanging nasa isip ko ay mabigyan ng lunas ang sakit na nararamdaman ng aming anak dahil nalalaman kong naghihirap siya at bumabagsak ang kanyang kalusugan, kaya hindi niya masasabi na nakainam sa kalusugan ni Psalm ang nasabing bakuna. Ang mga nars naman, kapag tinatawag namin ay nagagalit at sinasabi nilang nag-iinarte lamang ang aming anak kapag nagrereklamo siya ng pananakit. Sa hitsura raw niya ay hindi naman siya “in-pain.” Sabi pa nga nila, ‘Yan ba ang hitsura ng in-pain?’”

Ang nabanggit ni Gng. Dioquino na “Psalm” ay ang kanilang anak ni G. Dioquino na si Psalm Dioquino, 12-anyos na binawian ng buhay noong Setyembre 2, 2018. Siya ang ika-82 sa mga naturukan ng Dengvaxia na nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Psalm ay naturukan ng Dengvaxia nang tatlong beses sa kanilang paaralan; una noong Abril 5, 2016; pangalawa noong Oktubre 7, 2016; at pangatlo noong Hunyo 22, 2017. Inireklamo niya ang pagkahilo at pagkalula pagkatapos ng bawat bakuna niya. Sa iba’t ibang petsa ng Agosto 2017, Abril, Agosto at Setyembre 2018, narito ang ilan sa mga pinagdaanan ni Psalm bago siya binawian ng buhay:

• Agosto 2017 (at mga sumunod na buwan) - Sumakit ang kanyang tagiliran at tiyan, at nangalay ang kanyang mga paa. Madalas siyang antukin kaya napapadalas ang kanyang pagtulog.

• Abril 2018 - Nahimatay siya. Nang magkamalay, nagreklamo siya ng pagkahilo at muling pangangalay ng kanyang mga paa at kamay. Pabalik-balik ang mga nararamdaman niyang ito.

• Agosto 22 at 23, 2018 - Nilagnat siya, nanginginig, sumasakit ang tiyan at nagsusuka. Bigla siyang nahirapang makalakad at isinugod siya sa isang ospital sa Bulacan. Napag-alamang positibo siya sa NS1 test. Sinabihan sila ng doktor na iuwi na muna si Psalm. Dahil hindi mapakali ang kanyang mga magulang, ipinilit nilang ma-admit siya sa ospital, subalit sabi ng doktor, hindi muna siya ia-admit dahil mataas pa ang kanyang platelet count at mapupuno lamang diumano ang nasabing ospital kung siya ay ia-admit. Dahil walang nagawa ang mga magulang ni Psalm, inuwi siya nang araw na ‘yun. Noong Agosto 23, nagpatuloy ang mataas niyang lagnat, pagkahilo, pananakit ng tiyan, pangangalay at pagsusuka, kaya ibinalik siya sa ospital. Hirap siyang kumain, hirap siyang lunukin ang kanyang pagkain at isinusuka niya ito. Patuloy ang mataas niyang lagnat at hindi nawala ang pananakit ng kanyang tiyan. Madalas din siyang nakatulala. Hindi na siya makapagsalita at makapaglakad nang maayos. Lumala ang kanyang kalagayan sa mga sumunod na araw kaya siya ay inilipat sa ibang ospital.

• Agosto 30 at 31, 2018 - Nag-seizure siya at naduling. Siya rin ay dumumi at nagsuka na may kasamang dugo. Pagkatapos nito, hindi na niya maisara ang kanyang mga mata at hindi na siya makausap. Sa nilipatang ospital kay Psalm, nalaman sa isinagawang CT Scan na namamaga ang kanyang utak. Noong Agosto 31, in-intubate si Psalm dahil hindi maayos ang kanyang paghinga.

• Setyembre 1 at 2, 2018 - Hirap na hirap na siyang huminga. May lumalabas na dugo sa tubong nakakabit sa bibig niya. Nagkaroon din siya ng bulutong. Noong Setyembre 2, maraming dugo ang lumabas sa bibig niya sa tuwing siya ay sina-suction. Dahil dito, sinalinan siya ng dugo at kritikal na ang kanyang kalagayan. Pagsapit ng tanghali nang araw na ‘yun, tuluyan nang pumanaw si Psalm.

Narito ang damdamin ng mga magulang ni Psalm sa kanyang pagkamatay. Sa medical professionals na tumingin sa kanya, “Hindi sila marunong umintindi sa kalagayan ng mga pasyente. Naiintindihan naming marami silang trabaho, subalit kinakailangan lamang na bigyan nila ng pansin ang mga pasyente nang maayos.” Sa mga responsable sa pagkakabakuna kay Psalm, narito naman ang sinabi nina G. at Gng. Dioquino, “Hindi nila ipinaliwanag kung ano ang maaaring maging epekto ng nasabing bakuna sa kalusugan ng aming anak, kaya naman kami ay napagkaitan ng oportunidad na malaman kung ano ang maaaring idulot nito sa kanya. Hindi rin inasistihan ng isang doktor ang pagtuturok sa kanya ng nasabing bakuna. Kung hindi nabakunahan si Psalm ay nabubuhay pa sana siya ngayon dahil wala naman kaming nalalaman na karamdaman niya na maaaring maging sanhi ng agaran niyang pagkamatay.”

Nais ng pamilya Dioquino na may managot sa naging kapabayaan ng mga taong nagbakuna kay Psalm habang clinical trial Phase 3, Peter Smith (WHO ppt.), kaya lumapit sila sa PAO, sa inyong lingkod at PAO Forensic Team. Kasama nila kami ngayon sa kanilang laban — sa legal na paraan.

Todo-tiwalang proteksiyon vs. dengue kaya pinabakunahan... 15-ANYOS, NAKARANAS NG PANANAKIT NG ULO

AT PABALIK-BALIK NA LAGNAT SAKA NA-COMATOSE AT NAMATAY SA DENGVAXIA

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | September 17, 2021

Lingid sa kaalaman ng mga magulang na isa palang “clinical trial phase 3” ang nagaganap hanggang Nobyembre 2017. Isang pangyayari na nagdulot ng trahedya sa buhay nila at kamatayan ng mga biktima na hanggang ngayon ay dumadaing at humihingi ng katarungan mula sa kanilang mapanglaw na hukay. Nakabilang ang humigit-kumulang 830,000 kabataan na walang alam sa kanilang magiging kapalaran na matinding paghihirap at sakit ng katawan.

May kung ano’ng puwersa ang pangarap na kayang magbigay ng tapang at lakas ng loob sa isang tao upang maabot ang kanyang hangarin, siya man ay nasa gitna ng maraming pagsubok sa buhay. Ngunit may mga pagkakataon na ang pag-abot sa pangarap ay isinasantabi upang maituon ang panahon at atensiyon sa mga mahal sa buhay. Sa edad na 15 ay ganap nang naunawaan ni Mary Rose Ibadlit ang kahalagahan ng pagsasakripisyo para sa kanyang pamilya. Ayon sa kanyang mga magulang na sina G. Eric at Gng. Mary Jane Ibadlit ng Quezon City,

“Ang aming anak ay masayahin, masigla at malusog na bata. Mahilig siyang kumanta at may mataas na pangarap sa buhay. Maganda ang boses ng nag-iisa naming anak na babae. Sa katunayan ay pangarap din niyang maging artista at sumali sa “Pinoy Big Brother”, isang sikat na programa sa telebisyon. Kaya lang, siya ang inaasahan naming tumulong sa mga gawaing bahay at pag-aalaga sa bunso niyang kapatid.”

Gayunman, bagama’t may pag-asa pang maabot niya ang kanyang mithiin sa buhay, may trahedyang naganap bago siya nagkaroon ng pagkakataon. Si Mary Rose ay binawian ng buhay noong Agosto 10, 2018. Siya ang ika-81 sa mga naturukan ng Dengvaxia na nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Siya ay isang beses naturukan ng Dengvaxia sa barangay health center sa Quezon City noong Setyembre 15, 2017. Sabi nina G. at Gng. Ibadlit, si Mary Rose ay hindi pa naospital, bukod lamang noong siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang biglaang pagpanaw. Ayon pa sa mag-asawa, matapos maturukan si Mary Rose ay biglang nagbago ang kalagayan ng kanyang kalusugan. Noong Abril 2018, nag-umpisang sumakit ang kanyang ulo at nawawala naman ito sa tuwing umiinom siya ng gamot. Naging pabalik-balik ang pananakit ng kanyang ulo noong Mayo, Hunyo, Hulyo at Agosto 2018. Narito ang ilan sa mga detalye hinggil sa naging karamdaman ni Mary Rose noong Hulyo at Agosto 2018 bago siya binawian ng buhay noong Agosto 10, 2018:

• Hulyo - Siya ay may lagnat, sipon at pasa sa kamay.

• Agosto 9 - Alas-10:30 ng umaga, pumunta ang mga kaklase ni Mary Rose sa kanilang bahay at sinabi sa kanyang mga magulang na nakaranas siya ng matinding pananakit ng ulo at nawalan ng paningin matapos siyang kumuha ng pagsusulit. Dahil dito, nagtungo si Mang Eric sa eskuwelahan ni Mary Rose upang alamin ang kalagayan nito. Ani Mang Eric, “Ako ay nagtungo sa klinika kung saan siya dinala at nakita kong tulog at naghihilik si Mary Rose. Hindi pangkaraniwan sa amin ang paghihilik niya sa araw na ‘yun dahil hindi naman siya naghihilik tuwing siya ay tulog.”

Nabahala si Mang Eric sa kalagayan ni Mary Rose kaya dinala niya ito sa isang ospital sa Quezon City. Aniya, “Siya ay pilit kong ginigising habang lulan kami ng tricycle papuntang ospital, subalit hindi na siya magising at naghihilik na lamang siya.” Pagdating sa ospital, sinabihan ng doktor si Mang Eric na kailangang i-intubate si Mary Rose. Ayon pa kay Mang Eric, “Dahil sa pagkatuliro, hindi ako agad nakapagdesisyon hinggil sa pag-intubate sa kanya, pero in-intubate pa rin siya ng mga doktor.” Si Mary Rose ay agad ding isinailalim sa iba’t ibang pagsusuri at pagkatapos makuha ang inisyal na resulta ng mga ito ay sinabihan ng mga doktor ang kanyang mga magulang na siya ay comatose na dahil sa brain hemorrhage. Kinagabihan, tinapat ng mga doktor ang mag-asawa na wala nang pag-asa para maisalba pa ang buhay ni Mary Rose. Kritikal na ang kalagayan ng kalusugan ni Mary Rose sa magdamag.

• Agosto 10 - Muling sinabi kina Mang Eric at Aling Mary Jane ng mga doktor na wala nang pag-asang maisalba ang buhay ng kanilang anak at tanging mga gamot at aparato na lamang ang bumubuhay sa kanya. Pagsapit ng alas-12:50 ng hapon ay tuluyan nang pumanaw si Mary Rose. Narito ang bahagi ng Salaysay nila Mang Eric at Aling Mary Jane sa pagkamatay ng kanilang anak,

“Napaniwala nila kaming ang bakunang itinurok nila sa aming anak ay makabubuti sa kanya at ipagpasalamat pa namin dahil libre itong ibibigay sa kanya. Subalit hindi pala dahil ito ang kikitil sa kanyang buhay dahil ito lamang ang kakaibang gamot na naiturok sa kanya. Hindi nila ipinaliwanag kung ano ang maaaring maging epekto ng nasabing bakuna kontra dengue sa kalusugan ng aming anak.”

Ayon pa kay Aling Mary Jane, “Ang tanging sinabi lang sa akin bago siya turukan at ilagay ang pangalan niya sa logbook ng health center ay kapag kinagat ng lamok na may dalang dengue si Mary Rose ay protektado na siya at habang ito ay libre ay dapat na siyang mabakunahan dahil mahal daw ito kapag binili.”

Ang kaso ni Mary Rose ay maaaring ibilang sa mga kaso ng mga katulad niyang biktima na hindi lamang ang pagsisikap sa pagtupad ng mga pangarap ang natuldukan kundi ang pagpapatuloy ng kanilang mga buhay. Ang mga kaso nila na inilapit sa PAO, sa inyong lingkod at PAO Forensic Team ay may pagkakataon din na tila may nais tumuldok sa aming laban para sa kanila upang makamit ang katarungan. Gayunman, hindi nila kami mapipigilan — tuloy ang laban hanggang sa Kataas-Taasang Hukuman kung kinakailangan.