12-anyos, paulit-ulit sumakit ang ulo at tiyan, nagka-Leukemia at 'di makalakad bago namatay

sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | April 22, 2022

Ang pagkakaroon ng mga anak ay maituturing na malaking biyaya. Para sa mag-asawang William at Sheila Regalado ng Pagsanjan, Laguna, ang kanilang anak na si Alexa Regalado ay biyaya na naghahatid sa kanila ng katuwaan at pag-asa na may dalang higit pang saya at kaunlaran sa kanilang pamilya. Kay ganda ng bukas na mababanaag kay Alexa. Ang sumusunod na paglalarawan ay mula sa kanyang mga magulang na buong giliw at pagmamalaking sinabi na,

“Si Alexa ay masayahin, masigla at malusog na bata. Bukod sa siya ay consistent honor student, mahilig at magaling din siyang tumugtog ng violin, maglaro ng chess at maggantsilyo.”

Gayunman, ang mga salitang binitiwan ng mag-asawa ay may nakalambong na matinding kalungkutan. Hapis itong hindi naiibsan ng pagdaan ng panahon, bagkus ay nagsisilbi pang pasakit ang pagdating ng bawat araw na nagpapaalala na wala na ang kanilang nag-iisang anak na binawi sa napakasakit na paraan, at mula sa mga kamay na tigmak ng kapabayaan.

Si Alexa, 12, namatay noong Disyembre 14, 2018, ang ika-106 sa mga naturukan ng Dengvaxia at nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) na sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Siya ay dalawang beses naturukan ng Dengvaxia; una noong Abril 11, 2016 at pangalawa noong Oktubre 17, 2016 sa kanilang paaralan. Ibinahagi ng kanyang mga magulang:

“Si Alexa ay hindi pa kailanman nagkaroon ng malubhang karamdaman, hindi siya nagka-dengue at hindi pa na-ospital, bukod lamang noong isang taon siya dahil sa hika at nitong kamakailan kung saan siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang biglaang pagpanaw.”

Noong Hunyo 2016, napansin ng kanyang mga magulang na siya ay nangayayat, palaging pagod, tulog nang tulog at walang ganang kumain. Pagdating ng 2017, nadagdagan pa ang mga nararamdaman ni Alexa:

• Hunyo 2017 - Masakit ang kanyang ulo, kasu-kasuan at tiyan.

• Unang linggo, Hulyo 2017 - Dinala siya ng kanyang mga magulang sa isang ospital sa Laguna dahil sa pabalik-balik na pananakit ng kanyang tiyan, balakang at mataas na lagnat. Dahil hindi malaman ang sanhi ng mga ito, isinailalim siya sa tuberculosis (TB) screening at typhoid fever test. Ayon sa doktor, negative siya sa TB at typhoid fever, subalit binigyan pa rin siya ng mga gamot para sa TB at typhoid fever dahil maaari umanong hindi lumabas sa eksaminasyon ‘yun. Isang linggo siyang na-admit sa nasabing ospital. Tatlong linggo rin siyang naggamot para sa TB at typhoid fever, subalit hindi bumuti ang kanyang kalagayan.

• Huling linggo, Agosto 2017 - Dinala si Alexa sa isang ospital sa Quezon City. Isinailalim siya sa blood test at napag-alamang may leukemia diumano siya. Agad siyang isinailalim sa chemotherapy nang isang beses sa isang buwan. Sa kabila nito, pabalik-balik pa rin ang pananakit ng kanyang ulo at tiyan, at nagpatuloy ito sa mga sumunod na buwan.

• Disyembre 2017 - Lumobo si Alexa, naglabasan din ang mga stretch marks niya.

Mula Agosto 2018 hanggang Disyembre 2018 ang mga huling sandali sa buhay ni Alexa. Narito ang kaugnay na mga detalye:

• Agosto - Nag-umpisa ang lingguhan niyang chemotherapy.

• Oktubre - Hindi na tumatalab ang mga gamot na pinaiinom kay Alexa. Lumala ang pananakit ng kanyang tiyan, ulo, balakang at iba pang bahagi ng kanyang katawan. Hanggang sa hirap na siyang makalakad at naka-wheelchair na lang. Mula Agosto hanggang Disyembre 2018, tatlong beses na nag-relapse ang leukemia ni Alexa.

• Disyembre 1 - Muli siyang dinala sa nasabing ospital sa Quezon City at nanatili na siya ru’n. Hindi na bumuti ang kanyang kalagayan.

• Disyembre 14, madaling-araw - Umabot sa 150 bpm ang pagtibok ng puso ni Alexa at kung anu-ano na ang kanyang sinasabi hanggang naninigas na ang kanyang bibig at dila, at hindi na makapagsalita nang maayos. Naging kritikal ang buhay niya sa sumunod na mga oras at pagsapit ng halos alas-3:00 ng hapon, tuluyan na siyang binawian ng buhay.

Anang kanyang mga magulang, “Napakasakit ng biglaang pagpanaw ni Alexa, lalo na’t siya ay nag-iisa naming anak. Siya ang tanging nagbibigay sa aming mag-asawa ng buhay at lakas. Isang masigla at malusog na bata ang aming anak, kaya nakapagtataka na matapos niyang maturukan ng Dengvaxia ay nagbago ang estado ng kanyang kalusugan.

“Naging pabaya ang mga gumawa ng pagbabakuna ng Dengvaxia sa kanya. Hindi nila ipinaliwanag kung ano ang maaaring maging epekto nito sa kanyang kalusugan, kaya naman kami ay napagkaitan ng oportunidad na malaman ang maaaring idulot nito sa kanya. Hindi rin doktor ang nagbakuna sa aming anak.”

Ang kasong ito ay kasama na sa mga kasong ipinagkatiwala sa amin ng mga magulang ng mga biktima ng Dengvaxia. Kabilang si Alexa sa aming ipinaglalaban para makamit ang katarungang tila mailap pa sa kasalukuyan. Si Alexa at tulad niyang mga biktima ay naisakripisyo dahil sa kapabayaan ng mga pinagkatiwalaang awtoridad. Napakahalaga ng buhay, kaya dapat maging mapagmasid ang lahat sa anumang panganib sa kalusugan ng mga mamamayan na maaaring maging sanhi ng maagang kamatayan.

‘Di alam ng magulang na nabakunahan... 12-anyos, paulit-ulit sumakit ang ulo, nagsuka

‘di makalakad bago namatay sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | April 8, 2022

Tila may mahika ang luto ng isang ina. Hindi lamang sustansiya at masarap na lasa ang taglay nito kundi pati pagmamahal. Kaya may mga pagkakataon na inilalambing ng mga anak na iluto ng kanilang ina ang mga paboritong pagkain, lalo na kung sila ay may nararamdamang hindi kaaya-aya. Isa sa mga nasabing anak si Mary Grace Ela Peña. Galing siya sa Kabikulan at umuwi sa Cubao nang maibigan niyang kumain ng luto ng kanyang ina na si Aling Gemma E. Marquez.

Aniya, “Pagdating namin sa bahay, gusto niyang kumain ng aking mga luto. Masaya pa kaming nagkuwentuhan at sinabihan ko siya na magpagaling. Sumang-ayon naman siya dahil sabik siyang pumasok sa eskuwelahan. Natapos ang aming usapan nang makatulog siya, alas-2:00 ng madaling-araw nang ika-13 ng Hunyo 2017.”

Masayang natulog ang mag-ina, ngunit pagdating ng umaga, binawian ng saya si Aling Gemma dahil hindi na nagising si Mary Grace— siya ay sumakabilang buhay na. Si Mary Grace, 12, namatay noong Hunyo 13, 2017, ang ika-105 sa mga naturukan ng Dengvaxia at nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) na sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya.

Siya ay isang beses naturukan ng Dengvaxia noong Hunyo 17, 2016 sa kanilang paaralan. Sinabi rin ni Aling Gemma na si Mary Grace ay masayahin, masigla at malusog na bata. Dagdag pa niya, “Kailanman ay hindi pa siya nagkaroon ng malubhang karamdaman at hindi pa naospital, bukod lamang nitong kamakailan kung saan siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang pagpanaw.”

Pagdating ng Agosto at sumunod na mga buwan noong 2016, nag-umpisang magkaroon ng pabalik-balik na lagnat, pananakit ng ulo at tiyan si Mary Grace. Taong 2017, nadagdagan ang kanyang mga nararamdaman, lumubha ang kanyang kalagayan at humantong sa maaga niyang kamatayan:

• Enero 16 at 19, 2017- Labis ang pananakit ng kanyang ulo, kasabay nito ay nanlalabo ang kanyang paningin. Dinala siya sa ospital noong Enero 19, 2017. Ayon sa doktor, kailangang magpasalamin sa mata si Mary Grace dahil maaaring may kaugnayan dito ang idinadaing niyang pananakit ng ulo.

• Marso 2017 - Masakit ang kanyang kasukasuan at hindi niya maigalaw ang kanyang paa.

• Abril 16, 2017 - Nagbakasyon siya sa Camarines Sur sa Bicol, kung saan nakatira ang kanyang ama. Ayon sa isa pang anak ni Aling Gemma na si Rosegem na nasa Bicol, nagsusuka si Mary Grace.

• Mayo 2017 - Pabalik-balik ang pananakit ng kanyang ulo at tiyan, at madalas siyang nagsusuka. Muli siyang pinatingnan sa doktor. Nabigyan ng salamin sa mata si Mary Grace, ngunit hindi pa rin nawala ang pananakit ng kanyang ulo. Pagkatapos ng isang linggo, isinugod siya sa isang ospital sa Camarines Sur. Dahil walang nakitang kakaiba sa resulta ng pagsusuri sa kanya, na-discharge siya pagkatapos ng limang araw.

• Pagkalipas ng ilang araw - Muli siyang nakaranas ng labis na pananakit ng ulo. Siya rin ay nagsusuka, ipina-admit siya sa nasabing ospital sa loob ng dalawa o tatlong araw. Hindi na siya makatayo nang mag-isa at palagi siyang nakahiga. Masakit pa rin ang ulo niya, siya ay nangayayat dahil sa kawalan ng ganang kumain. Malabo pa rin ang kanyang paningin.

• Huling linggo ng Mayo 2017 - Lagi siyang humihiyaw dahil sa pananakit ng ulo. Madalas din siyang magsuka, hindi makatayo at hirap makatulog.

• Hunyo 12, 2017 - Mula sa Bicol, pinauwi siya ng kanyang ina dahil sa labis nitong pag-aalala sa mga nangyayari sa kanya. Sinabi ni Aling Gemma sa ama ni Mary Grace na ipahatid na siya at patitingnan ito sa espesyalista, gayundin, magpapasukan na sa eskuwela. Muling nanakit nang labis ang ulo ni Mary Grace matapos siyang sunduin ng kanyang ina sa Cubao, Quezon City. Gayunman, naganap ang masayang tagpo sa bahay ni Aling Gemma na nabanggit sa itaas.

• Hunyo 13, 2017 (alas-5:45 ng madaling-araw) - Naramdaman ni Rosegem na malamig ang katawan ni Mary Grace at hindi na rin siya magising. Agad siyang isinugod sa ospital, subalit tuluyan siyang pumanaw nang araw na ‘yun. Ayon sa kanyang Certificate of Death, ang sanhi ng kanyang kamatayan ay “T/C Intracranial Pathology” (Immediate).

Ayon kay Aling Gemma, “Napakasakit ng pagpanaw ni Mary Grace. Hindi nila ipinaalam sa akin na tuturukan siya ng Dengvaxia, kaya malinaw na hindi ako nagbigay ng pahintulot sa pagbabakuna sa kanya. Nalaman ko lamang na siya ay nabakunahan nang sabihin ito ng kanyang kamag-aral at matalik na kaibigan.

“Nais ko ring linawin na hindi pa nagkakaroon ng dengue ang aking anak bago siya maturukan ng Dengvaxia. Gayundin, walang ibinigay na immunization record ang mga taong nagbakuna sa kanya.”

Baon ni Mary Grace ang pagmamahal ng kanyang pamilya sa kabilang buhay, ngunit ganundin ang sakit at lupit ng epekto ng bakunang pinaniniwalaang may kinalaman sa biglaan niyang pagpanaw. Isa na namang buhay ang nawala dahil sa kapabayaan ng ilang mga personalidad na sana’y nangangalaga sa kalusugan ng mga kabataang naturukan ng eksperimentong bakuna.

Lubhang nakapanghihinayang ang ganitong uri ng pagkamatay ng isang bata. Tinurukan ng bakuna para sa kanyang proteksiyon, subalit naging dahilan naman ng kanyang maagang paglisan. Ito ang patuloy na idinadaing ng pamilya ni Aling Gemma na inilapit nila sa inyong lingkod at sa PAO Forensic Team na aming tinutugunan, ayon sa mandato ng aming tanggapan.

Palpak na pagtuli sa medical mission, tinuturong dahilan ng pagkamatay ng 13-anyos

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | April 1, 2022

Ang circumcision o pagpapatuli ay itinuturing na mahalagang pangyayari sa buhay ng mga bata at kabataang lalaki sa bansa. Madalas itong isinasagawa tuwing summer vacation upang magkaroon ng mahaba-habang panahon sa pagpapahilom ng sugat na tinatamo sa nasabing surgical procedure. May mga medical mission na nagtataguyod nito. Maaaring mabuti ang intensyon ng mga nagsusulong nito, ngunit kasabay ng kanilang kagandahang loob, nararapat silang may sapat na kakayahan at kahandaang harapin ang lahat ng maaaring maging kahinatnan o kumplikasyon sa mga nagpasailalim dito. Kamakailan, naging laman ng mga balita ang itinuturing na simpleng surgical procedure dahil hindi umano ito naisagawa nang tama. At sa kasamaang-palad, isang binatilyo ang naging biktima at nakitlan ng buhay. Siya ay si Angelo Alvarez Tolentino, 13, namatay noong Marso 22, 2022.

Ang mga sumusunod na impormasyon na may kaugnayan sa mga nangyari kay Angelo bago at hanggang siya ay bawian ng buhay ay hango sa Judicial Affidavit na may petsang Marso 25, 2022 na isinagawa ni Aling Ana Alvarez Francisco ng Lucena City, ina ng yumao, noong Marso 19, 2022, nagpatuli si Angelo sa isang medical mission na naging sanhi ng kanyang pagkamatay. Pagkaraan ng isang oras, lumabas siya ng lugar kung saan siya tinuli at pagdating sa bahay ng kapatid ng kanyang nanay, pinaupo siya upang magpahinga. Pagtayo ni Angelo, tumatagos ang dugo sa shorts niya. Bandang alas-7:00 ng gabi, habang kumakain ng hapunan si Angelo at kanyang pamilya, hindi siya makakain at dumadaing siya na masakit ang ulo. Dahil dito, pinainom siya ng kanyang nanay ng Amoxicillin na ibinigay sa medical mission sa pag-aakala na normal lang ‘yun sa isang tinuli, ngunit nagsuka siya.

Bagama’t nakatulog si Angelo, kinabukasan (Marso 20, 2022), hinang-hina siya at hindi na makatayo, punumpuno ng dugo ang kanyang higaan mula sa kanyang ari. Nakahiga lang siya maghapon at sinusubuan lamang siya ni Aling Ana. Palaging idinadaing ni Angelo sa kanyang ina na masakit ang kanyang ulo at hindi niya kayang kumain o bumangon at buong araw ay suka siya nang suka. Sa mga pangyayaring ito, may ipinagtaka si Aling Ana, “Aking ipinagtataka na sakit ng ulo ang parati niyang idinadaing, ngunit kailanman ay hindi niya idinaing na masakit ang kanyang ari.”

Noong Marso 21, 2022, nagdesisyon ang pamilya ni Angelo na dalhin siya sa isang ospital sa Lucena City, alas-7:00 ng umaga dahil maputla na siya at hindi nakakakain ng kahit ano. Ayon kay Aling Ana, pagdating sa nasabing ospital, tiningnan sa emergency room ang kanyang ari at ang sabi ng nurse ay laktaw-laktaw ang tahi. Maaari rin umanong may nadaling ugat o litid nang makita nila ang pinanggagalingan ng pagdurugo. Dagdag pa ni Aling Ana, “Tuluy-tuloy pa rin ang pagdurugo at inayos nila ang pagkakatahi sa tinuling ari ng aking anak.” Kinagabihan sa nasabing ospital, hindi mapakali si Angelo at walang ginawa kundi bumalikwas nang bumalikwas sa higaan na para bang nawawala sa wisyo at parang hindi niya kilala ang kausap niya, at pati si Aling Ana ay hindi na rin niya makilala.

Bandang alas-3:40 ng madaling-araw ng Marso 22, 2022, tumambad kay Aling Ana ang pangyayaring hindi na mabubura sa kanyang alaala at mag-iiwan ng malalim na sugat sa kanyang puso. Aniya, “Natagpuan ko ang aking anak na nakadilat, ngunit hindi kumukurap at may bula ang bibig, kaya agad kong ipinaalam sa nurse upang humingi ng tulong. Agad namang dumating ang nurse at doktor at nag-pump sa dibdib niya at tinurukan ito ng pampatibok ng puso. Patuloy ang pagbomba ng para sa hininga, ngunit hindi na kinaya ng anak ko at iniwan niya na ako, alas-5:35 ng madaling-araw.”

Sa Death Certificate ni Angelo ay certified ni Dra. Karen Lyda Therese Tagle MD., Medical Officer III, Quezon Medical Center, Lucena City na ang dahilan ng kamatayan ni Angelo ay: Immediate Cause - Hypoxic Ischemic Encephalopathy; Underlying Cause - Severe Anemia Secondary to Post Circumcision Bleed R/O Aspiration.

Ang kasong ito ni Angelo ay idinulog ni Aling Ana sa Public Attorney’s Office (PAO), at sa PAO Forensic Laboratory Division (PAO FLD). Malinaw ang hiling ni Aling Ana, “Sana ay mabigyan ng hustisya ang pagkamatay ng anak ko at mapanagot ang taong may kagagawan nito. Masakit mawalan ng anak dahil lang sa isang maling pagtutuli.” Ang inyong lingkod, mga kasamang public attorneys at forensic doctors ay agad na tumalima sa inilapit sa amin nina Ate Annie Gabito, ang coordinator ng Volunteers Against Crime and Corruption (VACC) at ni Aling Ana. Naisagawa na ng PAO FLD ang forensic examination sa mga labi ni Angelo, at patuloy ang aming pag-iimbestiga sa kaso ng kapabayaan sa katawan at buhay ni Angelo.