13-anyos, pulit-ulit sumakit ang tuhod at nagwala sa ospital bago namatay sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | June 24, 2022

Batid natin ang magandang epekto ng pagsasayaw dahil ito ay maituturing na ehersisyo na nakabubuti sa kalusugan. Nakakatuwa rin itong gawin kasama ng mga kapamilya o kaibigan — tunay na nakakapagpatatag ito ng katawan at samahan. Bilang magaling na dancer sa kanilang lugar at paaralan, naranasan ni Jarmie Alim, anak nina G. Ruel at Gng. Lucila Alim ng Antipolo City, ang tuwa na hatid ng pag-indak. Marami pa sanang mga galaw sa pagsasayaw ang magbibigay-saya at maghuhubog sa kanya bilang dancer, ngunit maikling panahon lamang ang inilagi ni Jarmie sa dance floor ng buhay.

Si Jarmie, 13, namatay noong Enero 25, 2019, ang ika-115 sa mga naturukan ng Dengvaxia na under Clinical Trial Phase 3 (WHO, Peter Smith) at nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) na sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} - na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya. Si Jarmie ay isang beses naturukan ng Dengvaxia noong Abril 28, 2016 sa kanilang paaralan. Anila G. at Gng. Alim,“Si Jarmie ay masayahin, masigla, aktibo at malusog na bata. Siya ay mahilig sumayaw at madalas nakikilahok sa sayawan sa aming lugar at sa kanyang paaralan. Hindi siya nagka-dengue at kailanman ay hindi pa nagkaroon ng malubhang karamdaman na nangangailangang siya ay maospital, bukod nitong kamakailan kung saan siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang pagpanaw.”

Nagkaroon ng pagbabago kay Jarmie noong Mayo 2017. Naging matigas at mainitin ang kanyang ulo, at mahirap utusan bagama’t hindi naman siya dating ganu’n. Pagdating ng Enero 2019, nadagdagan pa ang mga nararamdaman niya at lumala ang kanyang kondisyon hanggang siya ay pumanaw. Narito ang kaugnay na mga detalye:

• Enero 20 - Nanakit ang kanyang kanang tuhod at nagkalagnat siya. Naninikip din ang kanyang dibdib at nahirapan siyang huminga.

• Enero 21 - Dinala siya sa isang ospital sa Antipolo City at sinuri ang kanyang tuhod. Binigyan siya ng mga gamot na Celecoxib at Prednisone matapos makitang namamaga ang kanyang kanang tuhod at pinauwi rin sila. Pinainom siya ng nasabing mga gamot at bahagyang nakatulong ang mga ito at nakatulog siya. Pagsapit ng gabi, nang mawala na ang epekto ng gamot, bumalik ang sakit ng kanyang tuhod at hindi na naman siya makatulog.

• Enero 22 - Dinala siya sa isa pang ospital sa Antipolo City at kinabitan siya ng dextrose at oxygen. Mataas ang lagnat niya at may lumabas na mga rashes sa kanyang mukha na kumalat sa kanyang katawan. Hindi na rin siya makagalaw dahil sa labis na pananakit ng kanyang tuhod at hirap sa paghinga. Ayon kina G. at Gng. Alim, “Dahil hindi inaasikaso nang maigi ng ospital ang aming anak, humiling siya na ilipat sa ibang ospital na siya naman naming ginawa.”

• Enero 23 - Si Jarmie ay inilipat sa isang ospital sa Quezon City. Nagwawala siya dahil siya ay gutom na gutom na. Tinatanggal din niya ang mga aparato sa kanyang katawan at dahil sa pagwawala ay itinali siya at isinailalim sa iba’t ibang pagsusuri gaya ng x-ray, CT scan atbp. Lumala ang paninikip ng kanyang dibdib at pananakit ng paa. Magdamag siyang hindi nakatulog.

• Enero 24 - Gutom na gutom siya at kung anu-ano na rin ang mga sinasabi. Humiling pa siya na itakas siya sa ospital. Ayon sa doktor, puti na ang baga ni Jarmie at kumalat na ang impeksiyon sa kanyang paa. Nabanggit ng kanyang mga magulang na baka dala ng Dengvaxia vaccine ang mga nararamdaman ni Jarmie, ngunit sabi ng doktor, walang kaugnayan ang bakuna sa mga ito. Pagsapit ng tanghali, in-intubate si Jarmie matapos turukan ng pampatulog. Kinabitan din siya ng hose sa ilong kung saan may lumalabas na dugo. Hindi na muling nagising si Jarmie. Subalit, ayon sa kanyang mga magulang, “Minsan ay kita ang pagluha ng kanyang mga mata.” Bandang alas-5:00 ng hapon, nawalan ng tibok ang kanyang puso. Na-revive siya at pagsapit ng alas-7:00 ng gabi, sinalinan siya ng dugo. Anang mga doktor, kumalat na ang impeksiyon sa kanyang kanang paa.

• Enero 25 - Pagsapit ng alas-5:30 ng madaling-araw, nag-agaw-buhay si Jarmie. Sinubukan siyang i-revive, ngunit pagsapit ng alas-6:00 ng umaga, tuluyan na siyang pumanaw.

Walang kasing sakit para sa mag-asawang Alim ang pagkamatay ni Jarmie. Sa kabila ng kanilang pighati, hindi mawala sa isip nila ang sinabi ng doktor hinggil sa posibilidad na magreklamo ang mga Alim.

Narito ang bahagi ng tugon ni G. Alim, “Karapatan naman namin ‘yun. Binanggit ng doktor na kung sakaling magreklamo kami ay mag-e-mail kami sa kanya para kung tanungin siya ay alam niya ang isinasagot. Naging pabaya ang mga taong nagbakuna kay Jarmie. Inabutan lamang ako ng aking anak ng papel upang magbigay ng pahintulot sa pagtuturok sa kanya ng Dengvaxia sa kanilang paaralan. Sa pag-aakalang ito ay tulad ng mga bakuna na itinuturok sa mga bata ay pinirmahan ko ang nasabing papel at pumayag naman ako.”

Tapos na ang pag-indak ni Jarmie sa dance floor ng buhay, ngunit walang wakas ang pananagutan ng mga pumutol ng kanyang pagsasayaw hangga’t hindi nabibigyang-katarungan ang trahedyang naganap sa kanya.

Mahirap man sa kanila ang pagkawala ng pinakamamahal ng anak, buo ang loob ng mag-asawang Alim na ipaglaban ang katarungan na nararapat para sa kanilang anak. Ang PAO at PAO Forensic Team na hiningan nila ng tulong ay kasama nila sa labang ito.

14-Anyos, lumaki ang puso at na-stroke bago namatay sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | June 17, 2022

Mula sa bibig ng mga bata, may mga pagkakataon na tayo ay nakakarinig ng mga bagay at ideya na hindi natin inaakalang malaman sa kanila dahil limitado ang kanilang kaalaman sa buhay dahil sa kanilang murang edad.

Mula sa bibig ng 10-anyos na anak ni Gng. Lovely Anne Laure ng Cardona, Rizal, may narinig si Gng. Laure na balita na nagmistulang hudyat ng mapait na kahihinatnan ng isa pa niyang anak na si Trixie Marie Laure. Ani Gng. Laure, “Nalaman ko sa aking anak na si Marian, na si Trixie Marie ay nabakunahan ng bakuna kontra dengue. Sumagot pa ako na maigi nang hindi siya ma-dengue.”

Si Trixie Marie, 14, namatay noong Nobyembre 24, 2017 ang ika-114 sa mga naturukan ng Dengvaxia na under Clinical Trial Phase 3 (WHO, Peter Smith) at nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) na sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} - na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya.

Siya ay dalawang beses naturukan ng Dengvaxia; una noong Hunyo 2016 at pangalawa noong Hunyo o Hulyo 2017. Sa iba’t ibang petsa ng Mayo 2017 hanggang Nobyembre 2017, narito ang ilan sa mga detalye ng nangyari kay Trixie Marie hanggang sa kanyang pagpanaw noong Nobyembre 24, 2017.

• Mayo - Hindi siya nireregla. Sumasakit din ang kanyang tagiliran, nilalagnat at giniginaw siya tuwing gabi. Pinainom siya ng paracetamol. Nag-umpisa siyang mangayayat kaya siya ay dinala sa isang health center sa Cardona, Rizal. Matapos resetahan ng paracetamol at antibiotics, bumuti naman ang kanyang kalagayan, subalit siya ay muling nilagnat. Hindi siya makahinga nang maayos; masakit din ang kanyang buto-buto. Pabalik-balik ang mga nararamdaman niyang ito sa mga sumunod na buwan. Bumubuti naman ang pakiramdam niya sa tuwing pinapainom siya ng paracetamol.

• Hulyo - Lubusan siyang pumayat; isinama na siya sa feeding program ng kanilang paaralan. Hindi pa rin siya nireregla at madalas lagnatin tuwing hapon.

• Agosto - Binigyan siya ng doktor ng vitamins dahil maputla siya. Binigyan din siya ng antibiotics at gamot para sa ubo dahil inuubo siya. Bumuti ang kalagayan niya pagkatapos uminom ng mga nabanggit na gamot. Subalit muli siyang nagkalagnat, hirap makahinga, masakit ang ulo, tiyan, kasu-kasuan at giniginaw. Kaya noong Agosto 10, 2017 ay dinala siya sa isang ospital sa Rizal. Ayon sa doktor, may problema siya sa pagdumi at kailangan din diumano siyang ipa-2D echo. Binigyan siya ng gamot para sa pagdumi at pinauwi rin matapos niyang makadumi.

• Setyembre 10 - Siya ay giniginaw at nilalagnat. Muli siyang dinala sa ospital sa Rizal. Base sa resulta ng x-ray, lumaki ang kanyang puso. Binigyan siya ng gamot at pinauwi rin, pero sinabihan sila na dapat nang ma-confine si Trixie Marie. Dahil hindi sila ma-admit sa nasabing ospital, ni-refer sila sa isang ospital sa Pasig at umuwi sila. Hindi bumuti ang kanyang kalagayan.

• Setyembre 13 - Dinala siya sa isang ospital sa Marikina City. Sinabihan sila na lumalaki ang kanyang puso. Ipinasok siya sa ICU, nanatili siya ru’n nang halos dalawang linggo, at halos isang linggo sa ward.

• Oktubre - Nag-agaw buhay siya at muling dinala sa ICU. Nanatili siya ru’n hanggang Oktubre 19.

• Oktubre 20 - Muli siyang nag-agaw buhay habang nasa ward, kaya ibinalik siya sa ICU. Anang doktor kay Gng. Laure, baka hindi na magtagal ang buhay ni Trixie Marie. Na-stroke na diumano ito at patay na ang kalahati ng kanyang katawan. Sobrang payat niya at nakatulala na lang. Hindi na rin siya makapagsalita at nakangiwi ang kanyang bibig. Base sa resulta ng magnetic resonance imaging (MRI) scan na isinagawa sa kanya, may hemorrhage sa kanyang utak. Kailangan diumano siyang maoperahan, pumayag naman si Gng. Laure sa kagustuhan nitong madugtungan pa ang buhay ng anak.

• Nobyembre 23 at 24 - Hirap sa paghinga si Trixie Marie. Sinabihan si Gng. Laure na kailangan itong i-intubate. Hindi na natuloy ang operasyon kay Trixie Marie, tuluyan na siyang binawian ng buhay noong Nobyembre 24, 2017.

Ani Gng. Laure, “Napakasakit ng biglaang pagpanaw ni Trixie Marie dahil siya ay masigla at malusog na bata, kaya nakakapagtaka na bigla siyang nagkasakit at ikinamatay pa niya ito.

“Naging pabaya ang mga taong gumawa ng pagbabakuna sa kanya. Nalaman ko lang ito nang sinabi ng kanyang kapatid ang tungkol dito. Gayundin, wala sa pamilya namin ang nagkaroon ng sakit ng puso na sinasabi nilang sakit ni Trixie Marie. Mas masakit pa ang naramdaman ko dahil sa awa sa kanya habang nakikita ko na paunti-unting nilalamon ng sakit ang kanyang murang katawan. Kaya kinakailangang may managot sa kapabayaan ng mga taong nagbakuna sa kanya.”

Bagama’t hindi nasabihan at napaliwanagan ng mga awtoridad si Gng. Laure tungkol sa naganap na pagbabakuna kay Trixie Marie, kung pagbabasehan ang kanyang pahayag sa ikalawang talata ng artikulong ito, masasabing binigyan niya ng pagkakataon ang pagkakaroon ng positibong pananaw. Nasambit niya nang malaman niyang nabakunahan si Trixie Marie ng Dengvaxia na “maigi at hindi na ma-dengue”. Ito ay tinuran niya sa pag-aakalang makabubuti ang bakunang naiturok sa kanya. Umasa siyang ito ay magbibigay-proteksyon sa kanya laban sa dengue, subalit kabaligtaran ang nangyari.

Sa pagkamatay ng kanyang anak, si Gng. Laure ay palabang ina na naniningil ng katarungan mula sa mga kinauukulan. Kasama niya ang hiningan niya ng tulong para sa labang ito – ang PAO, ang inyong lingkod at kasamang senior public attorneys at forensic doctors. Tunay kaming kaisa ni Gng. Laure, isang ina na naging mandirigma ng hustisya sa ngalan ng anak na pumanaw sa isang trahedya.

13-Anyos, nagkabutas sa puso, natuyuan ng utak, nabulag at namatay dahil sa Dengvaxia

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | June 10, 2022

Napakahalaga ng tama at sapat sa detalye sa pagbabalita. Ito ay nakatutulong sa mga mamamayan na magkaroon ng gabay tungo sa matalinong pagpapasya sa mahahalagang usapin sa buhay, lipunan at bayan.

Si Aling Jenalyn De Jose ng Antipolo City, ina ni Joyce Ann Brizuela, ay nagpasya hinggil sa napakahalagang bagay na may kaugnayan sa kalusugan at buhay ng kanyang mga anak. Subalit, sa kaso ng panganay niyang si Joyce Ann, hindi naganap ang kanyang kagustuhan kundi ang kabaligtaran nito.

Ani Aling Jenalyn, “Noong ika-23 ng Mayo 2018 nang magreklamo si Joyce Ann na siya ay nahihilo, nanlalabo ang paningin at sumasakit ang ulo at dibdib. Maugong ang mga balita noon hinggil sa mga batang namamatay dahil sa Dengvaxia vaccine, kaya sinabihan ko ang aking mga anak na huwag magpabakuna nito sa kanilang eskuwelahan. Subalit, sinabi ni Joyce Ann sa akin na siya ay tatlong beses nabakunahan ng Dengvaxia. Ipinag-alala ko ito nang labis, lalo na noong may mga kakaiba siyang nararamdaman.”

Si Joyce Ann, 13, namatay noong Enero 24, 2019, ang ika-113 sa mga naturukan ng Dengvaxia at nakaranas ng sintomas na kasama sa common pattern of four serious adverse effects (anaphylactic allergic reaction, viscerotropism (pamamaga, paglaki at pagdurugo ng laman-loob), neurotropism (pamamaga at pagdurugo ng utak), and increase in severity of dengue disease) na sumasang-ayon sa Sanofi Declaration of Four (4) Identified and Expected Risks in its Submission for Authorization sa Food and Drug Administration (FDA) {22 Disyembre 2015} — na sumailalim sa forensic examination ng PAO Forensic Team, pagkatapos hilingin ng kanilang mga pamilya.

Siya ay tatlong beses naturukan ng Dengvaxia; una noong Hunyo 17, 2016; pangalawa noong Enero 20, 2017, at pangatlo noong Setyembre 26, 2017. Ang nasabing pagtuturok ay nangyari sa kanilang paaralan. Ayon sa kanyang ina at lola (Pricilla Brizuela), si Joyce Ann ay masigla, aktibo at malusog na bata, gayundin, mahilig maglaro ng volleyball. Dagdag pa nila, kailanman ay hindi siya nagkaroon ng dengue at malubhang karamdaman na nangangailangang madala siya sa ospital, bukod nitong kamakailan kung saan siya ay malubhang nagkasakit na naging sanhi ng kanyang pagpanaw.

Pagdating ng 2018 at Enero 2019, ito ang mga nangyari kay Joyce Ann:

• Mayo 25 at 26, 2018 - Hindi pa rin nawawala ang mga hindi magandang nararamdaman niya at siya ay nagkalagnat kaya dinala siya sa isang ospital sa Pampanga. Siya ay isinailalim sa X-ray at ECG at ayon sa doktor, parang inaatake si Joyce Ann. Dahil hindi kaya ng ospital ang sitwasyon niya, inilipat siya sa ibang ospital sa Pampanga noong Mayo 26, 2018. Nalaman na lumaki ang butas ng puso niya at maaaring kumalat sa dibdib niya ang impeksyon sa kanyang tonsils. Nagreklamo siya ng pananakit ng dibdib, ulo at tiyan. Hindi bumuti ang kalagayan niya sa mga sumunod na linggo; siya ay nanatili sa ospital nang halos isang buwan.

• Hunyo 22, 2018 hanggang Enero 2019 - Lumabas siya sa ospital kahit hindi pa siya lubusang magaling. Patuloy siyang nagreklamo ng pananakit ng ulo.

Sa iba’t ibang petsa ng Enero 2019, narito ang mga detalye ng nangyari kay Joyce Ann:

• Enero 16 - Matindi ang sakit ng kanyang ulo, lumalabo ang kanyang paningin at siya ay nanghihina.

• Enero 17 - Muli siyang dinala sa ospital at isinailalim sa X-ray at CT scan; nalaman na mas lumaki ang butas sa puso niya at ang kalahati ng kanyang utak ay natuyuan.

• Enero 18 - May lumabas na dugo sa bibig niya. Namaga rin ang mga paa niya at siya ay nagkalagnat.

• Enero 19 - Inilipat siya sa ICU. Pinayuhan ng doktor ang kanyang pamilya na kailangan siyang tubuhan pero hindi sila pumayag. May lumalabas na dugo sa bibig niya na minsan ay nagkukulay itim at hirap na hirap siyang huminga. Nais siyang ilipat ng kanyang pamilya sa ibang ospital, subalit hindi sila pinayagan. Bumagsak na ang katawan niya.

• Enero 20 - Muling sinabihan ng mga doktor ang kanyang pamilya na kailangang matubuhan siya, ngunit hindi sila pumayag. Sabi ng doktor, maaaring hindi niya kayanin ito. Paralisado na ang kalahating parte ng kanyang katawan— hindi na siya nakakapagsalita at lumalabas ang dugo sa bibig at ari niya.

• Enero 23 - Nagsusuka siya ng dugo. Masakit ang kanyang dibdib, tiyan at ulo. Nag-agaw buhay siya.

• Enero 24 - Nagwala siya dahil sa pananakit ng kanyang ulo, dibdib at tiyan. Hindi na rin siya makakita at hirap sa paghinga. Muli siyang nag-agaw buhay at tinurukan siya ng pampatibok ng puso, subalit tuluyan siyang pumanaw. Pagkalipas ng ilang sandali, lumabas ang mga pantal sa katawan niya. May mga lumalabas ding itim na dugo sa kanyang bibig.

Anang kanyang ina at lola, “Kung hindi nabakunahan si Joyce Ann ay nabubuhay pa sana siya ngayon dahil wala naman kaming nalalaman na karamdaman niya na maaaring maging sanhi ng kanyang pagkamatay. Wala sa pamilya namin ang nagkaroon ng sakit ng puso na sinasabi nilang sakit ni Joyce Ann. Sobra rin siyang nahirapan dahil siya ay nabulag, naparalisa ang katawan at nagsusuka ng dugo at hindi na pinakakain. Dobleng sakit ang naramdaman namin dahil sa awa kanya, kaya kinakailangang may managot sa kapabayaan ng mga taong nagbakuna sa kanya.”

Upang makamit ang hustisya laban sa mga taong may kapabayaan sa nangyari kay Joyce Ann, kasama ng pamilya Brizuela ang PAO, ang inyong lingkod at PAO Forensic Team, ito ay bilang pagtalima sa kanilang kahilingan, pagsunod sa aming mandato at kautusan ng Department of Justice (DOJ).

Sa aming pagtalima at pagsunod sa mandato, maraming masasagasaang tao na nagsasabing sila ay kilala sa larangan ng kalusugan. Ang iba sa kanila ay personal na ang atake sa aming mga pribadong buhay, ngunit nangingibabaw ang aming pagtugon sa daing ni Joyce Ann at tulad niyang mga biktima na nagtiwala na maliligtas sa karamdaman, ngunit kamatayan ang kanilang kinahantungan.