Mga magulang, hustisya ang sigaw sa pagkamatay ng 3 kalalakihan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 8, 2024

ISSUE #331

Bilang isang magulang, nakakapanikip ng dibdib ang mga kaso na merong kaugnayan sa pamamaslang. Kaya naman, hindi maiwasang kuwestiyunin ang Maykapal kung kailan ba matatapos ang mga krimen?

Bilang isang Punong Manananggol Pambayan at katuwang ng lahat ng mga Manananggol Pambayan sa buong bansa, tungkulin namin na maghatid ng hustisya sa mga inakusahang wala namang kasalanan. Ang kaso na aming ibabahagi sa araw na ito ay ang People of the Philippines vs. Nicole John Mendoza Din et al. (CA-G.R. CR No. 03922, May 21, 2024) na hinawakan ni Atty. Beverly J. Largosa ng PAO-Regional Special and Appealed Cases Unit-Cebu City.

Sabay-sabay nating tunghayan kung paanong dinesisyunan ng hukuman ng mga apela ng kasong ito. Sina Marione, Chamel at Nicole John ay naharap sa mga kasong homicide na inihain laban sa kanila sa Regional Trial Court (RTC) ng Catarman, Northern Samar. Sa tatlong magkakahiwalay na paratang, na nai-docket bilang Criminal Case No. C-4408, Criminal Case No. C-4409 at Criminal Case No. C-4410, pinagbintangan sina Marione, Chamel at Nicole John na pumaslang sa tatlong biktima na sina Amber, Mark Anthony at Pedro.

Naganap diumano ang krimen noong Pebrero 2007 sa isang lawa sa Scout City, University of Eastern Philippines, Catarman, Northern Samar. Batay sa mga paratang laban sa kanila, magkakasabwat na sinalakay ng tatlong inakusahan ang bawat biktima gamit ang palu-palo at initsa ang mga nasabing biktima sa tubig na naging sanhi ng pagpanaw ng mga ito.

Si Nicole John ay nanatiling at large, habang sina Chamel at Marione ay binasahan ng sakdal noong Enero 28, 2011, not guilty ang naging pagsamo ng dalawa sa hukuman.

Batay sa bersyon ng panig ng tagausig, hapon noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay kumukuha diumano ng mga kahoy sina Elito at Raffy, nang mapansin nila ang limang kalalakihan na sakay ng isang bangka sa gitna ng nabanggit na lawa. Binalaan diumano ni Elito ang mga ito na mag-ingat at baka sila ay malunod.

Makalipas ang ilang saglit ay nakarinig umano si Elito ng paggilas ng tubig. Naisip diumano ni Elito na maaaring merong tumalon sa lawa. Nang marinig ni Elito ang kumosyon, sumilip ito mula sa mga baging at nagulat diumano na tatlo na lamang ang nakita niyang lalaki na sakay ng bangka.

Nakita rin ni Elito na ang isa sa tatlong lalaki ay merong hinahampas sa tubig gamit ang isang palu-palo. Hindi umano ito pinansin ni Elito at ipinagpatuloy lamang ang pagkuha ng mga kahoy. Matapos makalikom ng mga kahoy sina Elito at Raffy ay nagtungo sila sa bahay ng isang nagngangalang Kaloy upang magpahinga. Makalipas ang ilang saglit ay meron diumanong humingi ng saklolo. Meron diumanong nalulunod sa lawa. Agad na nagtungo si Elito sa pinangyarihan ng insidente.

Meron na umanong mga tao na sumubok na sagipin ang mga nalunod. Si Ruben diumano ang sumisid sa lawa at kumuha ng katawan ng mga biktima. Sa kasamaang palad, wala na umanong buhay ang kinilalang sina Amber, Mark Anthony at Pedro, habang nakaligtas naman umano sina Marione, Chamel at Nicole John at dinala sila sa istasyon ng pulis upang magbigay ng kanilang mga salaysay. Matapos nu’n ay agad na pinauwi rin ang tatlo.

Sinuri ni Dr. David ng National Bureau of Investigation (NBI) ang katawan ng mga biktima. Du’n din nakita na merong mga pasa sa anit at pagdurugo sa utak ang biktimang si Pedro bago pa umano ito pumanaw.

Sa pagsusuri naman ni Dr. Bisquera sa katawan ng biktima na si Mark Anthony, du’n nakita na meron umano itong galos sa kaliwang bahagi ng noo, sugat sa mga daliri at pasa sa kaliwang bahagi ng bungo nito. Gayunman, wala umanong namataan na pagdurugo sa biktima.

Ang biktima naman na si Amber ay nagtamo umano ng apat na galos na maaaring nakuha nito mula sa pagkakatama sa isang magaspang na bagay. Meron din umanong apat na pasa sa ulo ang nasabing biktima. Ang pagkamatay ng tatlo ay bunsod diumano sa pagkalunod.  Hindi kumbinsido ang mga magulang ng mga pumanaw na aksidente ang nangyari sa kanilang mga anak. Kung kaya’t sila ay naghain ng reklamo laban kina Marione, Chamel at Nicole John.

Si Chamel lamang ang tumayong testigo para sa depensa. Batay sa bersyon ng depensa, alas-3:30 ng hapon, noong ika-2 ng Pebrero 2007 ay namangka umano sina Marione, Chamel, Nicole John, Amber, Mark Anthony at Pedro sa nabanggit na lawa. Makalipas ang ilang oras, napagpasiyahan umano nila na magpahinga sa paanan ng lawa.

Lumangoy umano sa lawa sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Ginamit umano ni Mark Anthony at Pedro ang bangka upang marating sa gitna ng lawa, habang si Amber ay sumunod sa kanila habang lumalangoy.

Narinig na lamang diumano ni Chamel na sumisigaw ng tulong si Amber na kasalukuyan nang nalulunod. Siya umano ay may kalayuan, kaya agad niyang sinigawan sina Mark Anthony at Pedro, na noon ay nasa lawa na, na saklolohan si Amber. Lumangoy na rin umano si Chamel sa lawa at nakita niya na magkakahawak na sina Amber, Mark Anthony at Pedro. Nang hindi na umano matulungan ni Chamel ang tatlo ay bumalik siya sa paanan ng lawa at kinuha ang isang plastik na pandilig at initsa ito kay Mark Anthony upang hawakan nito at makalutang.

Sa puntong iyon diumano ay hindi na nakita ni Chamel sina Amber at Pedro. Panandalian diumano na umalis si Chamel upang humingi ng saklolo. Ang tiyuhin niya umano na si Jesse, na kanyang nakita at hiningian ng saklolo, ang siyang sumubok na sagipin sina Amber, Mark Anthony at Pedro, ngunit tuluyan na umanong nalunod ang tatlo.Matapos ang paglilitis ng RTC, nagbaba ito ng hatol na guilty ang tatlong inakusahan para sa krimeng homicide. Napatunayan diumano ng tagausig ang kanilang kriminal na responsibilidad batay sa circumstantial evidence.

Hindi sila sang-ayon sa naturang desisyon, kaya iniangat nina Marione at Chamel ang kanilang pagsamo na mabaliktad ang hatol ng RTC sa pamamagitan ng apela sa Court of Appeals (CA), Cebu City. Lumipas ang ilang taon, sa tulong at representasyon ng aming opisina, sa katauhan ni Manananggol Pambayan B. J. Largosa, pinakinggan ng CA ang pagsamo nina Marione at Chamel at sila ay ginawaran ng pagpapawalang-sala.Ang krimeng homicide ay tinutukoy sa Artikulo 249 ng ating Revised Penal Code (RPC):

“Article 249. Homicide. - Any person who, not falling within the provisions of Article 246, shall kill another without the attendance of any of the circumstances enumerated in the next preceding article, shall be deemed guilty of homicide and be punished by reclusion temporal.”

Ang mahahalagang elemento ng nasabing krimen ay ang mga sumusunod: (1) Merong tao na pinaslang; (2) Ang inaakusahan ang siyang walang katwiran na pumaslang sa biktima; (3) Merong intensyon na paslangin ng inaakusahan ang biktima; at (4) Ang pamamaslang ay walang alinman sa mga sirkumstansya na nakasaad sa Artikulo 248 ng RPC para sa krimen na murder at hindi napapaloob sa krimen na parricide o infanticide.

Wala umanong direktang ebidensiya sa kasong ito. Kung kaya’t ibinatay ng RTC ang kanilang desisyon sa circumstantial evidence, partikular, na: (1) nakita umano ng saksi ang mga inakusahan na kasama sa lawa ang mga biktima; (2) nakilala umano si Marione na may bitbit ng palu-palo; (3) nakita umano ng saksi na mayroong pinapalo sa lawa; (4) ang nasabing palu-palo ay nai-turn over sa barangay; (5) ang natuklasan sa medico-legal na pagsusuri ay makatwiran umano na tumutukoy na sinalakay ang mga biktima gamit ang naturang palu-palo.

Para sa appellate court, hindi umano sumapat ang circumstantial evidence na inihain ng tagausig upang masabi ng may moral na katiyakan na ginawa ng mga inakusahan ang pamamaslang sa mga biktima at meron silang intensyon na gawin ang naturang krimen.

Ipinaalala ng CA na sa bawat kasong kriminal ay kinakailangan na mapatunayan: (1) ang bawat elemento ng krimen, at (2) na ang inakusahan ang may-akda nito. Bagaman maaari umanong maitaguyod ang pagpapatunay ng krimen at kung sino ang may-akda nito sa pamamagitan ng circumstantial evidence, kinakailangan umano na: (1) merong higit sa isang sirkumstansya; (2) napatunayan ang mga impormasyon kung saan ibinatay ang mga imperensiya; at (3) ang kumbinasyon ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng pagkakasala ng inakusahan nang higit pa sa makatwirang pagdududa. Kinakailangan din umano na ang lahat ng mga sirkumstansya ay nagpapakita ng walang patid na tanikala ng mga pangyayari, hindi magkakasalungat, at sang-ayon sa teorya na may sala ang inakusahan.

Para sa CA, hindi sumapat ang testimonya ni Elito upang patunayan ang pagkakasala ng mga inakusahan. Bagaman nakita umano ni Elito ang limang kalalakihan na nagtungo sa lawa sakay ng bangka, ang paggilas ng tubig na tila merong tumalon sa lawa, at merong pinapalo sa tubig, wala umanong sapat na pagpapatunay na ang tao na nasa bangka ang humahampas sa tao na nasa tubig gamit ang palu-palo.

Napuna rin ng CA na naharangan ang paningin ni Elito ng mga baging, bagay na nagdulot diumano ng pagdududa sa isipan ng appellate court kung ang mga inakusahan nga ang pumaslang sa mga biktima.

Magkaiba rin umano ang konklusyon ng RTC na si Marione ang may hawak ng palu-palo na gumamit nito sa mga biktima sa alegasyon ng Office of the Solicitor General na si Chamel diumano ang may hawak ng naturang palu-palo na humahampas sa tubig sa lawa.

Hindi rin umano naiugnay ang naturang palu-palo sa mismong insidente. Sinabi ng saksi na si Bryan na ibinigay sa kanya ng nagngangalang Marian ang palu-palo at wala ng iba pa.

Hindi umano naipresenta ng tagausig si Marian para tumestigo sa hukuman. Hindi rin ipinaliwanag ng tagausig kung paano narekober ang naturang palu-palo at kung ano ang kinalaman nito sa insidente ng pamamaslang sa mga biktima.

Kung kaya’t hindi umano maaaring isapantaha ng hukuman na ang naturang palu-palo ang ginamit upang paslangin ang mga biktima.

Binigyang halaga rin ng CA ang binanggit umano ni Dr. David na posibilidad na nakuha ng mga biktima ang mga pasa at galos sa ibang paraan. Maaari umano na tumama ang ulo ng mga biktima sa malaking bato noong sila ay sumisid sa ilalim ng lawa. Kung kaya’t maaari umano na aksidente ang dahilan ng kanilang pagpanaw.

Binigyang-diin din ng CA na ang presensya nina Marione, Chamel at Nicole John sa pinangyarihan ng insidente ay hindi umano nangangahulugan na sila ang may-akda ng pagkamatay ng mga biktima.

Sapagkat hindi umano natukoy ng ebidensiya ng tagausig ng may moral na katiyakan ang pagkakasala sa batas ng mga inakusahan, minarapat ng appellate court na baliktarin at isantabi ang naunang desisyon ng RTC at sila ay ipawalang-sala. Ang nasabing Desisyon ng CA ay naging final and executory noong Mayo 21, 2024.

Kahit sinong magulang ay sadyang masasaktan, puso ay madudurog at hindi matatanggap ang hindi inaasahang pagpanaw ng kanilang anak. Hindi natin masisisi ang mga magulang ng mga biktima sa kasong aming ibinahagi.

Sila ay naghain ng kaso sa pagnanais na mabigyan ng hustisya ang sinapit ng kanilang mga mahal na anak. Gayunman, kailangan kilalanin ang ipinalabas na desisyon ng hukuman ng mga apela na naging pinal na.

Dalangin namin para sa kaluluwa ng mga yumaong biktima, ang katahimikan at kapayapaan sa kabilang buhay ay makamit na nila upang ang kanilang mga daing ay magwakas na.

Batang nasawi, aksidente nga ba o sinadya?

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Nov. 2, 2024

ISSUE #330

“Paano nga ba namatay ang baby? Minaltrato o aksidente nga bang nalunod?” Iyan ang mga katanungan kaugnay sa malagim na kamatayan na sinapit ni Baby Kyra, hindi niya tunay na pangalan, 1 year and 4 months pa lamang ang bata nang matagpuan siyang palutang-lutang at wala ng buhay sa isang ilog sa probinsya, bandang timog ng Luzon.

Sa araw na ito, ating ibabahagi ang isa sa mga kasong nahawakan ng ating tanggapan, sa pamamagitan ni Atty. Margot Sampaga. 

Ating suriin ang mga aral at paalala mula sa daing na dulot sa nangyari kay Kyra, at ng isa sa ating mga kliyente na itago na lamang natin sa pangalang Myrna.

Sa kasong People v. Maglinay (G.R. No. 255) na isinulat ni Honorable Chief Justice Alexander G. Gesmundo, na may petsang Agosto 10, 2022. Ating tingnan kung ano ang naging pinal na pasya ng Korte Suprema ukol sa mga katanungan tungkol sa naging kamatayan ni Kyra.

Ayon sa bersyon ng tagausig, noong Mayo 15, 2015, bandang alas-9:30 ng umaga, dumaan si Eula, hindi niya tunay na pangalan sa bahay ni Myrna. Halos isa’t kalahating metro na ang layo niya mula sa bahay ni Myrna nang marinig niya ang isang umiiyak na bata at ang boses ni Myrna na sumisigaw ng,“Tigil! Tigil!”

Pagkatapos nu’n ay narinig ni Eula ang limang beses na tunog ng paghampas o pagsampal na lalo pang nagpaiyak sa bata. 

Alam ni Eula na ang umiiyak na bata ay si Kyra dahil wala naman umanong ibang bata ang nakatira ru’n kundi ito lamang. Gayunman, akala ni Eula walang kakaiba sa pag-iyak ni Kyra, kaya naman nagpatuloy lamang siya sa paglalakad at agad na umuwi.

Bandang alas-3:00 ng hapon nu’ng araw na iyon, patungo sana sa ilog sina Emman, Jom, at Ervin, hindi nila tunay na mga pangalan, nang makasalubong nila si Boy, anak ni Myrna. 

Humingi ng tulong si Boy sa grupo ni Emman upang hanapin si Kyra dahil nawawala umano ito. Direktang tumuloy si Boy sa ilog na humigit-kumulang isang daang metro ang layo mula sa bahay ni Myrna, habang sina Emman at Jom ay pumunta naman sa likod ng bahay ni Myrna. 

Hindi rin nagtagal, nakabalik na si Boy sa bahay at ipinaalam sa lahat na natagpuan niya na si Kyra na nakayuko at nakalutang sa ilog. 

Pagkatapos nu’n, agad na sinundan nina Emman at Jom si Boy upang kunin ang katawan ni Kyra.

Matapos kunin ni Boy ang bangkay ni  Kyra sa ilog, sumigaw si Jom ng, “Tiya Myrna, naheling namo,” na ang ibig sabihin ay natagpuan na ng grupo si Kyra. 

Lumabas ng bahay si Myrna at dumeretso sa ilog, agad niyang kinuha ang walang buhay na katawan ni Kyra mula kay Boy. 

Ayon kay Emman, wala pang kapasidad makapaglakad si Kyra nang mag-isa patungo sa ilog, lalo na’t bata pa ito.

Agad namang dumating ang isang kamag-anak ni Myrna na siyang nagsabi na dalhin ang bangkay sa Rural Health Unit upang mabigyan ng death certificate. Kaya agad naman nilang dinala si Kyra sa nasabing health unit.

Si Dr. Blanco, hindi niya tunay na pangalan at noon ay Municipal Health Officer ng Rural Health Unit, ang nagbigay ng death certificate na nagsasaad ng sanhi ng kamatayan bilang “Drowning, Freshwater, Accidental,” dahil ito ang impormasyong ipinadala sa kanya ng mga kamag-anak ni Kyra. 

Bukod dito, ayon sa pagsusuri sa post-mortem, sinabi ni Dr. Blanco na meron umanong dalawang paltos sa kanang kamay at isang maliit na gasgas sa sulok ng kanang mata ni Kyra. 

Sa kabilang banda, itinanggi ng akusadong si Myrna ang mga akusasyon laban sa kanya. 

Aniya, noong Abril 22, 2015, si Jenny at ang kanyang anak na si Kyra, ay nanatili sa kanyang bahay. Gayunman, noong Mayo 13, 2015, iniwan ni Jenny si Kyra sa kanyang kustodiya upang maghanap ng trabaho sa kabilang bayan.

Ayon kay Myrna, isang manikurista, noong Mayo 15, 2015, bandang alas-7:00 ng umaga ay inasikaso niya ang isang kustomer sa kanilang bahay habang inaalagaan si Kyra. 

Pag-alis ng kanyang kustomer, nagluto siya ng kanilang tanghalian, at agad na pinakain ang beybi. 

Bandang alas-12 ng tanghali, habang natutulog si Kyra, pumunta ang akusado sa tindahan ni Amy para bumili ng pagkain para sa kanilang hapunan. 

Sa pagbabalik ni Myrna sa kanyang bahay, bandang alas-2:14 ng hapon, napansin niyang nakabukas na ang pinto at wala na si Kyra sa lugar kung saan niya iyon iniwan.

Hinanap ni Myrna si Kyra maging sa lugar ng trabaho ng kanyang asawa upang suriin kung hiniram ba ang bata, at du’n niya na rin sinabi sa kanyang asawa na nawawala si Kyra.

Habang naghahanap si Myrna, narinig niya si Boy, kaya nagpatulong na rin siya rito para hanapin ang beybi. 

Agad na dumiretso si Boy sa ilog, kung saan natagpuan ang lumulutang na bangkay ni Kyra.

Matapos ang paglilitis, nahatulan si Myrna sa kasong murder o pagpaslang na ipinaratang sa kanya. Kinatigan ng hukuman para sa mga apela ang nasabing desisyon kaya umabot sa Korte Suprema ang isyu patungkol sa pagkamatay ni Kyra at kung si Myrna nga talaga ang may kagagawan nito.

Tulad ng ating naunang nabanggit, binaligtad ang naunang hatol kay Myrna at tuluyang napawalang-sala sa naging pinal na desisyon ng Kataas-taasang Hukuman.

Bilang paliwanag ng Korte Suprema, sa mga kasong kriminal, ang pinakamahalagang isaalang-alang ay hindi ang pagdududa ng korte sa kawalang kasalanan ng akusado, bagkus kung ito ba ay nagbibigay ng makatwirang pagdududa sa kanyang pagkakasala.

Kung merong isang maliit na bahagi ng pagdududa, ang Korte ay dapat mapasailalim sa legal na utos upang lutasin ang pagdududa na pabor sa akusado.

Sa kasong ito, base sa teorya ng tagausig,  patuloy na sinasaktan at sinasampal ni Mryna si Kyra dahil sa kanyang walang humpay na pag-iyak, na maaaring humantong sa kanyang kamatayan, at inilagay na lamang ni Myrna ang katawan ni Kyra sa ilog upang ipakita na siya ay nalunod. 

Batay sa isang solong pangyayaring ebidensiya, habang dumadaan si Eula sa bahay ni Myrna, narinig niya ang pag-iyak ni Kyra at ang malakas na sampal o latigo na nagmula sa bahay ni Myrna. Gayunman, ang mga panuntunan ng Hukuman o Rules of Court ay tahasang nagsasaad na bago ang circumstantial na ebidensiya ay maaaring magpanatili ng isang paghatol, – dapat binubuo ito nang higit sa isa pang pangyayari.

Higit sa lahat, kinakailangan pagsama-samahin ang lahat ng pangyayari upang makabuo ng isang paniniwala na lagpas sa makatwirang pagdududa. Gayunman, tulad ng itinuro kanina, pinabulaanan ng mga medikal na ebidensiya na si Kyra ay talagang paulit-ulit na sinaktan at sinampal ng ibang tao, at ito ay malabong dumanas ng alinman sa panlabas o panloob na pinsala na magiging sanhi ng kanyang kamatayan.

Dagdag pa, ipinakita ng tagausig na posibleng may ibang tao pa, bukod sa akusadong si Myrna sa ilog. 

Kaya ang kasuklam-suklam na pagpatay kay Kyra ay hindi lamang maiuugnay kay Myrna bilang pinaghihinalaang may-akda.

Ang hatol ng mababang hukuman na naglitis na hinagupit o sinampal ni Myrna si Kyra nang ilang beses, dahil lamang sa narinig ni Eula, na maaaring nagresulta sa pagkamatay ni Kyra ay hindi maaaring mapanatili. 

Kapag nakikitungo sa circumstantial na ebidensiya, ang isang hinuha ay hindi maaaring batay sa isa pang hinuha. 

Dagdag pa rito, ang paghihinuha na si Myrna ang nagkasala nang walang sapat na patunay ay dapat pa ring ipagpalagay na inosente.

Sa kasong ito, bagama't mariing kinundena ng Korte at ng ating tanggapan ang walang kabuluhan at malagim na krimen at taos-pusong pakikiramay sa pagdurusa at emosyonal na bigat na dinaranas ng naulilang pamilya ni Kyra, – hindi pa rin sapat ang mga pirasong ebidensiya upang patunayan ang pagkakasala ni Myrna nang higit sa makatwirang pagdududa. 

Ang ebidensiya na ipinakita ay hindi pumasa sa kinakailangang moral na katiyakan.  

Daing natin ang kalunus-lunos na nangyari sa bata. Walang anumang dahilan ang makakapagbigay ng katwiran sa kanyang pagkamatay. Ngunit ang kanyang pagkamatay ay hindi ginagarantiyahan o isang lisensiya upang basta-basta itapon ang buhay ng iba para lamang masiyahan ang walang kabuluhang pagkamatay ng isang bata.

Hindi ito ang hustisyang pinag-iisipan ng mga hukom at ng ating sistema. Sa katunayan, ang presumption of innocence ng akusado ay eksaktong inilagay sa pangunahing batas bilang isang panangga upang hindi tayo kumilos ng tila ay isang Diyos sa mga tao at walang habas na magkondena sa isang taong may pantay na paghinga at buhay.

Tanging kapag ang moral na katiyakan ng pagkakasala ay natupad saka lamang ang mga batas ng mga mortal ay maaaring magbigay ng kaparusahan sa isang lumabag. 

Sa kasong ito, hindi man nasagot kung paano espisipikong namatay si Kyra – aksidente bang nalunod o pinatay? Malinaw naman ang sagot na sa kabuuan ng ebidensiya ay hindi nagampanan ng tagausig ang gampanin nitong idiin ang akusado bilang may akda sa pagpaslang. Dahil dito, nararapat lamang na mapawalang-sala si Myrna.

Kapwa nakainom… Akusadong nais lamang humingi ng bigas, nauwi sa malagim na karahasan

ni Atty. Persida Rueda-Acosta @Daing mula sa hukay | Oct. 25, 2024

ISSUE #329

Merong mga pagkakataon na hindi natin mawari kung bakit nangyayari ang mga hindi magagandang bagay, ano ang nasa isipan ng mga taong nakapaligid sa atin at ano ang mangyayari sa bawat bukas ng ating buhay? 

Kung alam lang sana natin, marahil ay marami na tayong iniwasan at marahil ay nag-ingat pa tayo nang lubusan. Ngunit tila sadyang ganyan ang buhay. Gayunman, ang pinakamahirap ay ang hindi natin alam kung kailan tayo mawawalay sa ating mga mahal sa buhay.

Sa isang malagim na krimen, nagwakas ang pagsasama ng mag-asawang Eduardo at Eva. Tunghayan natin ang kanilang naging kapalaran at ang naging kapalaran ni Alexander, ang taong inakusahan sa krimen. 

Ang kaso na aming ibabahagi sa araw na ito ay ang People of the Philippines vs. Alexander Nuevo, Sr. y Casinillo (CA-G.R. CR-HC No. 16387). Ang kasong ito ay inilaban ng aming Special and Appealed Cases Service (SACS) sa pamamagitan ni Atty. C. G. Diolola.

Si Alexander ay naharap sa kasong murder na inihain sa Regional Trial Court (RTC) kaugnay ng pamamaslang sa biktima na si Eduardo. 

Naganap diumano ang naturang pamamaslang bandang alas-3 ng hapon, noong ika-8 ng Nobyembre 2020, sa isang Barangay sa Monreal, Masbate.

Batay sa paratang laban sa kanya, sa pamamagitan ng pagtataksil o treachery ay sinaksak ni Alexander si Eduardo sa tiyan gamit ang isang kutsilyo, na siyang naging sanhi ng dagliang pagpanaw ng biktima.

“Not Guilty,” ang naging pagsamo ni Alexander sa hukuman.

Batay sa testimonya ni Eva, asawa ng biktima at isa sa mga tumayong saksi para sa tagausig, alas-10:00 ng umaga, noong araw ng insidente ay nakikipag-inuman diumano si Eduardo sa bahay ni Kagawad Gernale. 

Ang nasabing bahay ay 25 hanggang 30 metro ang layo mula sa kanilang bahay. Nakita umano ni Eva na pumasok ang kanyang asawa sa nasabing bahay at narinig pa umano niya ang boses nito, bagaman hindi niya umano kilala kung sino ang kainuman ng kanyang esposo. Bandang alas-3:00 ng hapon, umuwi na umano sa kanilang bahay si Eduardo. Nagpaalam diumano si Eva kay Eduardo na pupunta lamang siya sa palikuran ng kabilang bahay. Ngunit, nasa walong metrong layo pa lamang si Eva mula sa kanilang bahay nang makita niya na binuksan ni Alexander ang gate ng kanilang bakod at nilapitan si Eduardo na noon ay nakatayo sa kanilang bakuran. 

Bigla na lamang umanong sinaksak ni Alexander si Eduardo sa tiyan gamit ang isang kutsilyo na may haba na halos 40 pulgada. Napahiga umano si Eduardo at agad naman umanong tumakas si Alexander. Naiwan pa umano nito malapit sa katawan ng biktima ang kutsilyo na kanyang ginamit. Agad na humingi ng saklolo si Eva, subalit binawian din ng buhay ang kanyang asawa.

Batay sa testimonya ni Dr. Nuevo na sumuri sa bangkay ng biktima, nagtamo diumano si Eduardo ng isang saksak sa pagitan ng dibdib at tadyang nito na nagdulot ng matinding pagdurugo .

Tumestigo rin para sa tagausig si Police Officer (PO) Bartolay na siyang nag-imbestiga sa insidente. Napag-alaman umano ni PO Bartolay na bago ang malagim na insidente ay nag-inuman umano sina Alexander at Eduardo sa bahay ni Kagawad Gernale at nagkaroon ng pagtatalo sa pagitan ng dalawa. 

Matapos ang insidente ay kusa umanong sumuko si Alexander sa kapitan ng kanilang barangay, na siyang nagdala sa inakusahan sa istasyon ng pulis.

Si Alexander lamang ang tumayong testigo para sa depensa. Magkaibigan umano sila ni Eduardo. Nagpunta umano siya sa bahay ni Kagawad Gernale, bandang alas-3:00 ng hapon, noong araw ng insidente, upang manghiram ng bigas. Ngunit nakita niya diumano na umiinom mag-isa si Eduardo at inaya umano siya nito na uminom, pero tumanggi siya sapagkat siya ay mangingisda pa at nagpunta lamang doon upang humiram ng bigas. 

Hindi umano siya pinakinggan ni Eduardo. Bagkus, siya ay pinagsusuntok diumano nito. Sinubukan niya umanong umalis, ngunit patuloy siyang sinusuntok ni Eduardo. Noong napansin niya umano na malapit na sila sa bahay ni Eduardo ay nagdesisyon na siyang lumaban. Kung kaya’t nasaksak niya umano si Eduardo. Pagtapos nu’n ay umuwi na umano siya sa kanilang bahay at ipinaalam sa kanyang mga anak na wala silang bigas para sa gabing iyon. Sinabi niya rin na meron siyang nasaksak at kinakailangan niyang sumuko. Pumunta diumano sa kanya ang kapitan ng kanilang barangay at ipinaalam na pumanaw na ang biktima. 

Sa puntong iyon, sinabi niya na siya ay susuko na. Iginiit ni Alexander sa kanyang cross-examination na pinagsusuntok diumano siya ni Eduardo, subalit wala siyang katibayan na nagtamo siya ng mga pasa. Dala rin umano niya ang kanyang bolo at isang timba noong oras ng insidente, sapagkat siya ay mangingisda.

Sa desisyon ng RTC, hinatulan na may sala para sa krimen na murder si Alexander. Reclusion perpetua, ang parusa na ipinataw sa kanya, kabilang na ang pagbabayad ng sibil na pinsala at danyos para sa mga naulila ng biktima.

Sa pagnanais na siya ay mapawalang-sala, humingi ng tulong sa aming tanggapan si Alexander.

Siya ay nirepresenta ni Manananggol Pambayan C.G. Diolola sa kanyang apela sa Court of Appeals (CA). 

Iginiit ni Alexander sa kanyang apela na siya ay dumepensa lamang umano para sa kanyang sarili. Hindi rin umano napatunayan ng tagausig ang qualifying circumstance na treachery, at mali umano ang RTC na hindi nito kinonsidera kanyang kusang pagsuko.

Matapos ang masusing muling pag-aaral sa kaso ni Alexander, mula sa hatol para sa krimen na murder, ibinaba ng appellate court ang hatol para na lamang sa krimen na homicide. 

Ipinaliwanag ng CA na sa paggiit ng justifying circumstances na self-defense, inaamin ng inakusahan na ginawa niya ang krimen ngunit mabibigyan katwiran ang kanyang ginawa kung mapapatunayan ang mga sumusunod na rekisito: 

(1) Merong unlawful aggression sa parte ng biktima, (2) merong reasonable necessity o makatwirang pangangailangan sa ginamit na pamamaraan ng inakusahan upang salagin ang naturang unlawful aggression, at (3) walang probokasyon o panggagalit na ginawa ang inakusahan. Sa paggiit din ng self-defense, nababaling ang pasanin ng pagpapatunay sa depensa. Dahil dito, kinakailangan umano na umasa ang inakusahan sa tibay ng kanyang ebidensiya at hindi sa kahinaan ng ebidensiya ng tagausig.

Para sa CA, hindi umano nabigyan ng katwiran ang ginawang pananaksak ni Alexander sa biktima. Ito ay sa kadahilanan na hindi umano niya napatunayan na merong unlawful aggression sa parte ng biktima. Maliban umano sa kanyang solong alegasyon na siya ay pinagsusuntok ng biktima, hindi na umano nakapagpresenta si Alexander ng iba pang testigo na magpapatotoo sa naturang alegasyon. Hindi rin umano nakapagpresenta si Alexander ng katibayan na nagtamo nga siya ng mga pasa mula sa naturang panununtok ng biktima.

Idinagdag pa ng CA, hindi umano napatunayan ni Alexander na mayroong makatwirang pangangailangan upang saksakin niya ang biktima. Naging kapuna-puna para sa CA na wala umanong armas ang biktima. Sinuntok na lamang sana raw niya ang biktima kung nais niyang lumaban. Lumalabas din umano na nakainom ang biktima. 

Sa sitwasyon na iyon, maaari na lamang sana na umalis  si Alexander, sa halip na gumanti pa. Higit lalo, ang saksakin pa ang biktima.

Magkagayunman, sumang-ayon ang CA na hindi umano napatunayan ng tagausig nang higit sa makatwirang pagdududa ang qualifying circumstance na treachery o merong pagtataksil ang pagpatay sa biktima. 

Wala umanong pagpapatunay na sadyang pinili ni Alexander ang pamamaraan ng kanyang ginawa upang masiguro na walang panganib sa kanyang sarili. Dahil dito, hindi umano maaaring sentensyahan si Alexander para sa krimen na murder.

Sumang-ayon din ang CA na dapat ay kinonsidera umano ng RTC ang boluntaryo na pagsuko ni Alexander upang mapababa ang parusa niya. Napatunayan diumano hindi lamang ng kanyang testimonya na siya ay kusang sumuko, kundi pati na rin ni PO Bartolay na saksi ng tagausig.

Kung kaya’t ang naging hatol ng appellate court kay Alexander ay pangungulungan sa loob ng walong taon na prision mayor bilang minimum, hanggang 12 taon at isang araw na reclusion temporal, bilang maximum. Ipinag-utos din ng CA na siya ay magbayad sa naulila ng biktima ng P50,000.00 bilang civil indemnity, P50,000.00 bilang moral damages at P50,000.00 bilang temperate damages. 

Ang sibil na aspeto ng parusa sa kanya ay mapapatawan ng anim na 6% interes bawat taon, mula sa araw na maibaba ang nasabing desisyon hanggang sa mabayaran ang kabuuan na halaga ng mga ito.

Ang nasabing desisyon ng CA ay naging final and executory noong Hulyo 27, 2023.

Maaari lamang natin isapantaha ang hirap na pinagdaanan ni Eva sa pagpanaw ng kanyang asawa, ngunit hindi natin malalaman kung gaano kalalim ang sugat na iniwan ng pangyayaring ito sa kanya. 

Nawa ay makabangon siyang muli mula sa dagok at pighati na iniwan sa kanya ng tadhana at makapagsimulang muli sa buhay kahit wala na ang kanyang katuwang na asawa.