Pagdepensa sa sarili at ama, korte suprema pinawalang sala si Abuyo!

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | August 26, 2023

Pagdepensa sa sarili at ama, korte suprema pinawalang sala si Abuyo! SADYANG napakahalaga ng buhay na ipinagkaloob sa atin ng Maykapal. Kaya naman, ang buhay na ito ay kinakailangan ng pag-iingat laban sa panganib na maaaring maging sanhi ng ating kapahamakan at kamatayan.

Sa lipunang ating ginagalawan, itinuturing na makatarungan ang pagtatanggol sa ating sarili, gayundin pagdating sa ating pamilya, Ngunit, kailangan naaayon pa rin sa mga panuntunan ng batas ang pagtatanggol sa ating sarili, pamilya, at sa iba pang tao na nasa peligro ang buhay.

Ang tatalakayin natin sa artikulong ito na pinamagatang Leo Abuyo y Sagrit vs. People of the Philippines (G.R. No. 250495, July 06, 2022, Ponente: Honorable Associate Justice Mario V. Lopez), iginiit ng akusado at nahatulang maysala na si Leo Abuyo ang pagdedepensa para sa kanyang sarili at kaanak dahilan upang kumitil ng buhay ng ibang tao.

Hanggang sa Court of Appeals (CA), ay hindi itinuturing na self-defense at defense of a relative ang ginawa ni Abuyo, ngunit sa Korte Suprema ay nakita ang makatwirang pagdedepensa ni Abuyo.

Noong Agosto 16, 2011, bandang alas 7:00 ng gabi habang pauwi sa kanilang tahanan si Abuyo at ang kanyang asawa, sakay ng kanilang motorsiklo, nang bigla silang harangin nina Cesar Tapel, na mayroong hawak na balisong, at anak nitong si Charles Tapel, na mayroong hawak na baril.

Lumihis ng daan si Abuyo at nagmadaling makarating sa bahay ng kanyang ama na si Leonardo Abuyo. Agad na nagtungo si Charles sa naturang bahay at doon ay tinutukan ng baril ang mga taong naro’n at pilit na pinalalabas si Leo.

Ang ama ni Leo ang lumabas at sinubukan pahupain ang tensyon, ngunit biglang sumugod si Cesar at sinaksak si Leonardo sa ibabang bahagi ng kanyang dibdib.

Sinubukan tumakbo palayo ni Leonardo, ngunit hinabol siya ni Cesar. Sa puntong ito ay lumabas na si Leo upang komprontahin si Cesar, subalit sinubukan siyang saksakin nito.

Nakakuha ng itak sa ibabaw ng mesa si Leo at nataga niya ang kanang kamay ni Cesar.

Nabitawan ni Cesar ang kanyang balisong at nang makuha niya itong muli, nasaksak naman siya ni Leo sa ibabang bahagi ng kanyang tiyan.

Sa kasamaang palad ay binawian ng buhay si Cesar, agad na sumuko si Leo at hinarap ang kaso na isinampa laban sa kanya. Kalaunan siya ay nahatulan ng Regional Trial Court (RTC) para sa krimen na Homicide.

Naghain ng apela si Leo sa CA, subalit ito ay ibinasura; gayundin ang hiling niyang konsiderasyon.

Ayon sa CA, ang ginawang pananaksak ni Leo kay Cesar ay hindi makatwiran. Sana umano ay sinaktan niya na lang si Cesar sa kanyang kamay.

Inangat ni Leo ang kanyang apela sa Korte Suprema at iginiit na wala siyang intensyon na patayin si Cesar, bagkus, self-defense at defense of a relative lamang ang ginawa niya na sadyang kinailangan upang salagin ang pag-atake nina Cesar at Charles sa kanya at sa kanyang ama.

Sa pagsusuri ng Korte Suprema, mabusisi nilang ipinaliwanag ang bawat elemento ng self-defense at defense of a relative:

“In self-defense, the following elements must concur: (1) unlawful aggression on the part of the victim; (2) reasonable necessity of the means employed to prevent or repel such aggression; and (3) lack of sufficient provocation on the part of the person resorting to self-defense. In defense of a relative, the accused likewise needs to establish the first two requisites of self-defense. In lieu of the third requirement, however, the accused must prove that "in case the provocation was given by the person attacked, that the one making the defense had no part therein. The first requisite of “unlawful aggression on the part of the victim” is the indispensable element of both self-defense and defense of a relative. If no unlawful aggression attributed to the victim was established, the defenses are unavailing for there is nothing to prevent or repel. For unlawful aggression to be present, there must be a real danger to life or personal safety. Anent the second requisite, “reasonable necessity of the means employed to prevent or repel such aggression” envisions a rational equivalence between the perceived danger and the means employed to repel the attack. Yet, the Court recognized that in self-defense or defense of a relative, the instinct for self-preservation will outweigh rational thinking. Thus, “when it is apparent that a person has reasonably acted upon this instinct, it is the duty of the courts to sanction the act and hold the act irresponsible in law for the consequences. “The third requisite of “lack of sufficient provocation” requires the person invoking self-defense to not have antagonized the attacker. A provocation is deemed sufficient if it is “adequate to excite the person to commit the wrong and must accordingly be proportionate to its gravity.”

Nakita ng Korte Suprema ang lahat ng nabanggit na elemento sa kaso ni Leo, partikular na ang kanyang makatwirang pagdedepensa sa kanyang sarili at kanyang ama na noon ay mayroon nang tinamong saksak. Kung kaya’t binaliktad ng Korte Suprema ang naunang desisyon ng RTC at CA at pinawalang-sala si Leo:

“In this case, the Court finds that Leo used reasonable means to defend himself and his father. The facts show that even after Leo hacked Cesar's right hand, Cesar's unlawful aggression did not cease when he regained possession of the knife. At that point, Cesar's determination to kill Leo and Leonardo was aggravated — more imminent and more dangerously real — into a fixed mindset to subdue Leo's opposition. The CA and the RTC's reasoning that Leo could have grabbed Cesar's knife when it fell off, and that Leo could have escaped and run away is unfathomable to a person juxtaposed in the same pressing situation.”

Sa pagkatig ng Korte Suprema kay Leo, marahil ay mananatiling mayroong daing para sa sinapit ng pumanaw na si Cesar. Subalit hindi sa lahat ng pagkakataon ay papanigan ng hustisya ang biktima sapagkat ang paghatol sa isang akusado ay batay sa kung anong ebidensya ang ihahain ng prosekusyon. Katulad na lamang sa kasong ito ni Cesar, kung saan kinatigan ng Korte Suprema ang akusadong si Leo dahil sa inihaing ebidensya ay umaayon sa legal na pagtatanggol sa sarili. Ito ay malinaw sa naging paliwanag ng Korte Suprema kaugnay sa pagtatanggol ni Leo sa kanyang sarili at sa kanyang ama.

Misis, ninakawan na ginahasa pa, alyas ‘b’ patay sa pamamaril

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | August 18, 2023

Ang pagkakasundo at pagsasama-sama ng mga tao sa iba’t ibang larangan ay kagiliw-giliw. ‘Ika nga, “no man is an island.” Ang bawat isa ay nangangailangan ng tulong ng iba upang magtagumpay sa anumang adhikain.

Gayunman, ang pagkakasundo at pagsasama-samang ito ay nagkakaroon ng masamang epekto kapag ginamit na sa layuning ikakapahamak ng ating kapwa tao.

Sa ganitong sitwasyon nabibilang o nagagamit ang salitang conspiracy o pagsasabwatan na siyang nagiging sanhi ng patuloy na pagdaing sa hukay ng biktimang napaslang sa isang karumal-dumal na krimen na tinalakay sa isang kasong hawak ng Public Attorney’s Office (PAO).

Ang nasabing kaso ay ang People of the Philippines vs. Renato De Guzman et al. (G.R. No. 241248, June 23, 2021, Ponente: Honorable Associate Justice Edgardo L. Delos Santos). Narito ang kaugnay na kuwento ng nasabing kaso.

Ang conspiracy ay kinakailangan na mapatunayan sa hukuman upang ang lahat ng mga akusado sa isang krimen ay mapanagot at mapatawan ng angkop na kaparusahan.

Kung hindi makapagsusumite ang prosekusyon ng malinaw at matibay na ebidensya na magpapatunay sa naging sabwatan ay maaaring mapawalang-sala ang mga naakusahan.

Katulad na lamang ng kinalabasan ng isinulong na kaso ni A. Si A at ang kanyang asawa na si B ay mga residente ng munisipalidad ng Ramon, Isabela. Ikalawa ng Abril taong 2007, kasama ang kanilang apat na taong gulang na anak, nang sapitin nila ang napakalagim na trahedya.

Batay sa bersyon ng prosekusyon, bandang alas-9:00 ng gabi ay pinasok sila sa kanilang tahanan ni Renelito Valdez at Romeo Cabico. Si A ay tinutukan ng patalim ni Valdez, habang si B naman ay tinutukan ng baril. Kapwa inutusan ang mag-asawa na ibigay ang kanilang pera. Nang sabihin ni A na wala silang pera ay ginalugad ng dalawa ang bahay at nakuha ang halagang dalawang libo at limang-daang piso, pati na rin ang isang relo na nagkakahalaga ng isang libong piso.

Hindi pa nakuntento sa ginawang puwersahang pagnanakaw, hinila ni Valdez si A sa isang silid at do’n ay makailang ulit na ginahasa. Batid ni B ang ginawang kahayupan sa kanyang asawa, kung kaya’t nang makakita ng pagkakataon ay agad itong sumigaw ng “takbo na!” Bagama’t nakatakbo sila palabas ng bahay, nando’n naman si Renato De Guzman, nang makita si B, ay pinaputukan ito ng hawak niyang baril.

Ayon kay A, nakita niya agad na tumakbo at tumakas sina De Guzman, Valdez at Cabico.

Nakita rin ni A na tumakbo sina Michael Domingo at Bringle Balacanao. Kahit na sumaklolo ang mga kapatid ni B na sina D at E, binawian pa rin ng buhay si B.

Matinding lungkot at paghihinagpis ang sinapit ni A, bunsod sa malagim na gabing iyon.

Dahilan upang isulong niya ang pagsasampa ng reklamo laban sa limang lalaki.

Nanatiling at large sina De Guzman at Cabico, kung kaya’t naisulong lamang ang paglilitis laban kina Valdez, Domingo at Balacanao, na kalaunan ay nahatulan para sa krimen na Robbery with Homicide and Rape.

Hindi sang-ayon sina Domingo at Balacanao sa naging hatol sa kanila, kung kaya’t sila ay naghain ng apela na umabot hanggang sa Korte Suprema.

Ayon kina Domingo at Balacanao, hindi napatunayan ng prosekusyon na sila ay mayroong partisipasyon sa pagnanakaw na ginawa nila Valdez at Cabico, sa pamamaril na ginawa ni De Guzman na siyang kumitil sa buhay ni B. Bagama’t sila ay nakita ni A na tumakbo matapos magpaputok ng baril ni De Guzman, hindi umano ito nangangahulugan na sila ay mayroong ginawang labag sa batas at wala ring sapat na ebidensya na nagpapatunay na mayroon silang kinalaman sa mga krimen na ginawa nina Valdez, Cabico at De Guzman.

Hindi nagtagumpay ang apela nina Domingo at Balacanao sa Court of Appeals, ngunit sila naman ay napawalang-sala sa Korte Suprema sa kadahilanang hindi naging sapat ang ebidensya na isinumite ng prosekusyon.

Hindi napatunayan ang kanilang partisipasyon sa krimen o ang bintang laban sa kanila na pakikipagsabwatan. Batay sa naging desisyon ng Korte Suprema, sa panulat ni Honorable Associate Justice Edgardo L. Delos Santos:

“Although there was a positive identification of accused-appellants, there was no conclusive evidence to prove the existence of conspiracy among the accused or was there any overt act on the part of accused-appellants as to the commission of the crime.

As we have said, conspiracy transcends mere companionship and mere presence at the crime scene does not in itself amount to conspiracy. Since the prosecution failed to establish conspiracy with positive and conclusive evidence, necessarily, herein accused-appellants must be acquitted of the crimes charged.” (People of the Philippines vs. Renato De Guzman et al., G.R. No. 241248, June 23, 2021)

Kung kaya’t sa aspeto na ito ay maaaring masabi na hindi lubusang nakamit ng pumanaw na biktima na si B ang hustisya na para sana sa kanya at patuloy pa rin ang pagdaing mula sa kanyang hukay na maparusahan ang totoong pumaslang sa kanya.

Mailap man ang katarungan para sa namatay, sana ay dumating ang panahon na magkaroon ng kapayapaan ang kaluluwa niya.

Mga suspek na nahatulan ng murder, inabsuwelto...

Hustisya para sa namatay na si G. Erive, wa’ pa rin

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | August 11, 2023

May isang tao na nagpahiram na nga ng pera, siya pa ang hinatulan ng murder sa mababang hukuman sa pagkamatay ng taong humiram ng pera sa kanya.

Ang nangyari sa kanya ay isang trahedya, ganundin sa isang tao na magbabayad na sana ng utang, ngunit siya ay binawian ng buhay sa kamay ng taong pumaslang sa kanya.

Ganito ang nangyari kina Jesus Borromeo at Dondon, akusado at kliyente ng Public Attorney’s Office (PAO) na nahatulan ng murder sa kasong People of the Philippines vs. Jesus Borromeo y Garduque at Dondon (CA G.R. CR-HC No. 14396, October 21, 2021, Ponente: Honorable Court of Appeals Associate Justice Raymond Reynold R. Lauigan [4th Division]), at G. Ernest Andrew Erive (G. Erive), ang biktima na binawian ng buhay sa nasabing kaso.

Sa tulong ng PAO, napawalang-sala si Dondon, dahil ayon sa Court of Appeals (CA), hindi naging sapat ang ebidensya na isinumite ng prosekusyon. Bagama’t natuldukan na ang mapait na kabanata sa buhay ni Dondon, ang namatay na biktimang si G. Erive ay dumadaing pa rin ng kawalan ng katarungan. Narito ang kuwento kaugnay ng nasabing kaso, kung saan ay pangunahing mga tauhan sina Dondon at ang yumaong si G. Erive.

Ang bawat akusado ay ipinagpapalagay na inosente hangga't hindi nabubuwag ang makat’wirang pag-aalinlangan o reasonable doubtna siya ang may kagagawan ng krimen na ibinibintang sa kanya. Kung hindi makakapagpresenta ang prosekusyon ng matibay at konkretong ebidensya ay nangangahulugan na kawalan ito ng hustisya para sa biktima.

Noong Pebrero 3, 2019, natagpuan si G. Erive sa kanyang tinutuluyan na duguan at mayroong nakasaksak na kutsilyo sa kaliwang bahagi ng kanyang ulo. Ang tinamong saksak ang siyang naging sanhi ng kanyang pagpanaw. Ang itinurong pumaslang sa kanya ay sina Jesus Borromeo at Dondon.

Ayon sa saksi ng prosekusyon na si Lorenzo Tubongbanua, noong madaling araw ng Pebrero, 3, 2019 ay mayroon siyang nakitang tatlong lalaki, lulan ng tricycle, na huminto sa tapat ng condominium building kung saan nakatira si G. Erive. Ang isang lalaki ay bumaba sa naturang tricycle at pumanik habang ang dalawa ay nanatili sa labas. May lima hanggang sampung minuto ang nakalipas ay bumaba na rin ang lalaki at ang tatlo ay umalis.

Makalipas ang sampung minuto ay muling bumalik ang tatlong lalaki. Nang tanungin si Tubongbanua ang lalaki na naunang umakyat kung alam niya kung nasaan si G. Erive, sinabi nito na tawagan na lamang si G. Erive kung mayroon siyang cellphone, sabay tumalikod ang lalaki. Nang umagang iyon, nabalitaan niya na pumanaw na ito.

Ang kapatid ni G. Erive na si Anthony Erive, ay nakatira sa ibabang baitang ng parehong gusali, ay tumayo ring saksi. Nakarinig diumano siya ng mga tumatakbo sa baitang kung nasaan naninirahan ang kanyang kapatid ngunit hindi niya ito pinansin sapagkat madalas diumanong may pumupunta at naghahanap sa kanyang kapatid. Nalaman na lamang niya ang nangyari kay G. Erive dahil sa tawag ng kanilang tiyahin. Pinuntahan niya si G. Erive at nakita ang malagim na sinapit nito. Sinabi diumano sa kanya ni Lord Natividad na si Dondon ang huli niyang nakita na kasama ng biktima.

Ayon din sa testimonya ni Natividad, saksi ng prosekusyon, nilapitan diumano siya ni Dondon noong araw ng insidente at humihingi ng tulong dahil may saksak diumano si G. Erive, agad nila itong pinuntahan at nakita itong nakabulagta at mayroong saksak sa ulo. Ipinaalam sa kaanak ni G. Erive ang sinapit niya at nang dumating ang mga pulis at opisyal ng Barangay, ibinigay ni Natividad ang pangalan ni Dondon.

Batay naman sa bersyon ng inakusahan, bandang 11:00 ng gabi noong Pebrero 2, 2019 ay nakatanggap siya ng text message mula kay G. Erive na pinapupunta siya sa tinutuluyan nito upang maibalik ang pera na hiniram niya.

Alas 12:30 ng madaling araw ng Pebrero 3, 2019, sakay ng tricycle ay nagpunta si Dondon sa nasabing gusali kasama ang kanyang kaibigan na si Robert Gazon. Si Dondon lamang ang umakyat, habang si Robert na nagmamaneho ng tricycle ay nanatili sa labas. Pagpasok niya sa tinutuluyan ni G. Erive ay nakita niya itong nakahiga sa kama at duguan. Agad siyang humingi ng tulong sa dalawang lalaki na nakita niya sa ibabang baitang ng gusali ngunit hindi siya tinulungan.

Pumunta siya sa kalapit na paresan at doon nakita si Natividad na hiningian niya ng tulong.

Pinuntahan nila ang duguang si G. Erive. Nang makita ni Dondon ang isang kaanak ni G. Erive at nang dumating na ang mga pulis sa crime scene ay umuwi na si Dondon.

Nalaman na lamang ni Dondon kinaumagahan na hinahanap siya ng Barangay Tanod, kung kaya’t noong hapon ng araw na iyon ay nagtungo siya sa Barangay Hall subalit wala diumano roon ang naturang tanod.

Binanggit niya sa Barangay ang sinapit ni G. Erive ngunit sinabihan siya na sa pulis magpatala.

Kung kaya’t nagpunta si Dondon sa presinto. Laking gulat na lamang niya nang bigla na lamang siyang pinosasan.

Mariing itinanggi ni Dondon ang bintang sa kanya, subalit kalaunan ay hinatulan siya ng Regional Trial Court (RTC) ng reclusion perpetua at pinagbabayad ng danyos para sa mga naulila ni G. Erive.

Hindi tanggap ang naturang hatol, umapila si Dondon. At sa masusing pag-aaral ng CA sa kanyang apila, pinawalang-sala si Dondon sa krimen na murder.

Ayon sa CA, hindi naging sapat ang ebidensya na isinumite ng prosekusyon. Binigyang-diin ng hukuman na mahalagang mapatunayan ang bawat elemento ng krimen at kinakailangan ding lubusan at tiyak na mapatunayan kung sino ang gumawa nito.

Balewala na matukoy ang krimen kung hindi naman positibong matutukoy kung sino ang salarin.

Bagama’t mayroong mga testimonya at ebidensya na isinumite ang prosekusyon, ang mga ito ay hindi direktang tumutukoy kay Dondon bilang salarin. Ang mga ito, ayon sa CA, ay maituturing lamang na circumstantial evidence na sa huli, ay hindi rin sapat para maalis ang makat’wirang pag-aalinlangan sa isipan ng hukuman na si Dondon ang kumitil sa buhay ni G. Erive.

Ipinaalala ng CA na ang presensya ng akusado sa pinangyarihan ng krimen ay hindi nangangahulugan na siya na ang gumawa nito. (Citing People of the Philippines vs. Rex T. Canlas, G.R. No. 141633, December 14, 2001) Nakita rin ng CA na mayroong posibilidad na ibang tao ang pumaslang kay G. Erive dahil mayroong ibang mga tao ang umuukupa sa gusali kung saan naninirahan si G. Erive, na ang pinangyarihan ng krimen ay itinuturing na common area na walang harang o pinto na madadaanan bago makapunta sa kuwarto ni G. Erive, at wala ring katibayan na si Dondon lamang ang pumasok sa nasabing gusali dahil mismong sa testimonya ni Anthony ay kadalasan na mayroong pumapasok at lumalabas sa lugar na iyon at hinahanap ang kanyang kapatid.

Taliwas din diumano ang mga ginawa at ikinilos ni Dondon para sa isang taong gumawa ng krimen. Kung siya talaga ang salarin, bakit pa siya mismo ang humingi ng tulong? Nang hindi tinulungan ng mga una niyang hiningan ng saklolo, pilit pa itong humanap ng ibang tao na tutulong at sasaklolo kay G. Erive. Kung siya ang salarin, bakit pa siya pumunta sa Barangay Hall at sa presinto upang ipatala ang nangyari?

Dahil sa kahinaan ng mga circumstantial evidence ng prosekusyon, ay minarapat ng CA na ipawalang-sala ang akusado.

Ang panalangin namin nawa’y sumuko na ang tunay na pumaslang kay G. Erive nang sa gayon ay makamit na niya ang katahimikan at hustisya. Ang daing para sa hustisya ni G. Erive ay mananatili hanggang ang tunay na salarin ay madala sa hukuman at malitis upang kanyang pagbayaran ang krimeng nagawa.

Binabati rin namin si Atty. Rachelle Ann T. Guiang ng PAO Special and Appealed Cases Service sa mahusay na pagtatanggol sa inosenteng nasasakdal sa kasong ito. Mabuhay ang hustisya!