Bladed instruments, ‘di dapat isama bilang deadly weapon

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | Marso 22, 2024

May matanda tayong kasabihan na, “The spring cannot rise above its source,” o sa ating wika ay “Ang sibol ay hindi maaaring mas tumaas pa sa pinagmulan.”

Kaugnay sa nabanggit na kasabihan – hindi maaaring maging higit pa, o tumaliwas sa ating Saligang Batas ang isang pawang na resolusyon tulad na lamang sa Commission on Elections (COMELEC) Resolution Blg. 10015 – ito man ay alinsunod sa kapangyarihan ng nasabing Komisyong Konstitusyonal.

Ito ang kuwentong hango sa isang aktuwal na kaso na nahawakan ng aming tanggapan, ating silipin ang nangyari sa isa naming kliyente na itago na lamang natin sa pangalang ‘Gilbert’.

Bilang pagbabahagi, si Gilbert ay inakusahan at pormal na sinampahan ng kasong Illegal possession, custody, and control of bladed instruments, noong Mayo 9, 2016, na noon ay panahon ng national at local elections, lumabag umano si Gilbert at mga kasamahan niya sa Comelec Resolution Blg. 10015, na may kaugnayan sa ating Omnibus Election Code.

Ayon sa tagausig, namataan si Gilbert noong Mayo 8, 2016, na may hawak na itim na folding knife at wala siyang hawak na sulat na nagpapahintulot na maaari niya itong dalhin sa pampublikong lugar.

Matapos ang arraignment, kung saan nag-plead ng not guilty si Gilbert at ang kanyang mga kasamahan sa kasong kapwa na isinampa laban sa kanila, sa tulong ng ating mga abogado sa Public Attorney’s Office o PAO,  sila ay nagsumite ng Motion to Dismiss na nakabatay sa argumento na ang Comelec Resolution Blg. 10015, diumano ay labag sa ating Saligang Batas sapagkat ang saklaw diumano nito ay naging labis, at higit pa sa pinagmulan nitong batas na Republic Act No. 7166 na itinuturing ng nasabing Comelec resolution na “all types of bladed instruments o lahat ng uri ng patalim” sa depinisyon ng “deadly weapon.”

Iginiit ni Gilbert, sa pamamagitan at tulong ng ating mga abogado, na ang deadly weapon ay tumutukoy lamang sa mga firearms at iba pang armas na maaaring pumutok. Dahil dito, ang Comelec Resolution Blg. 10015 diumano ay: a) isinabatas ng Comelec nang higit sa kanilang kapangyarihan; b) labag sa due process at equal protection of the laws na karapatan ng bawat akusado na nakasaad sa ating Saligang Batas; at c) hindi makatuwiran sa operasyon kapag inatasan ang lahat ng may hawak ng bladed weapon na magkaroon ng permit na hindi rin naman iniisyu ng Comelec, sapagkat ang maaari lamang ipagkaloob ng Comelec ay ang mga permit sa mga firearms at iba pang explosives.

Noong Hulyo 20, 2016, inilabas ng mababang hukuman o ng Regional Trial Court (RTC) ang desisyon kung saan pinawalang-sala sila Gilbert. Tulad ng nabanggit na argumento nila Gilbert, inilahad sa desisyon ng mababang hukuman na labag diumano sa ating Saligang Batas ang nasabing Comelec resolution na isinama sa depinisyon ng deadly weapon ang lahat ng uri ng bladed instruments o mga patalim.

Gayunman, nagsumite ang estado sa pamamagitan ng Office of the Solicitor General (OSG) ng Petition for Certiorari sa hukuman para sa mga apela o Court of Appeals (CA).

Sa desisyon na may petsang Hunyo 22, 2018, kinatigan ng CA ang OSG at binaligtad ang naunang naging desisyon ng mababang hukuman at inatasan na ibaba at muling ituloy ang kaso nila Gilbert sa RTC.

Dahil sa naging pasya ng CA, inakyat nila Gilbert ang kaso sa Supreme Court (SC), kung saan ang pinaka-isyu ay ang constitutionality ng nasabing Comelec resolution na may direktang kaugnayan sa kalayaan nina Gilbert at kapwa niya mga akusado.

Matapos ang masusing pag-aaral, at sa patuloy na tulong ng ating tanggapan sa pamamagitan ng ating mga abogado sa Special and Appealed Cases, ang daing nila Gilbert ay napakinggan noong Abril 11, 2023, sa pamamagitan ng isang En banc na desisyon ng Korte Suprema na may titulong Buella v. People.

Kaugnay sa nabanggit na desisyon, tuluyan nang nadinig ang kanilang daing na sila ay mapawalang-sala, at naideklarang labag sa ating Saligang Batas ang mga probisyon ng Comelec resolution bilang 1001.

Alinsunod sa desisyon ng Korte Suprema, ang nasabing Comelec resolution diumano ay null and void o walang bisa sa isinama na depinisyon nito na ginawang deadly weapon ang lahat ng uri ng bladed instruments o mga patalim sa listahan ng mga ipinagbabawal noong taong 2016.

Dagdag pa ng Kataas-taasang Hukuman, lumabis ang Comelec sa saklaw ng legislative authority na isama ang mga bladed instruments sa deadly weapons.

Ang mga bladed instruments o patalim ay hindi nakapaloob sa R.A. No. 7166. Ang mga bladed instruments o patalim ay hindi kinokontrol dahil walang lisensya na ibinibigay para sa pagmamay-ari. Dagdag pa, ang Comelec ay hindi nag-isyu ng permiso para sa pagmamay-ari o pagdadala ng mga bladed instruments o patalim sa panahon ng halalan. Dahil dito, bukod sa hindi ito kasama sa kinokontrol ng Comelec, hindi rin ito maaaring isama sa depinisyon ng deadly weapons.

Muling binanggit ng Korte Suprema na ang prinsipyo ng mga penal na batas ay dapat bigyang-kahulugan nang mahigpit laban sa estado, at pabor sa bawat akusado.

Samakatuwid, dahil napawalang bisa ang probisyon ng nasabing Comelec resolution na siyang naging basehan ng mga naging kasong isinampa laban kina Gilbert, malinaw na kasunod nito ay ang kanilang kalayaan na matagal na nilang inaasam sa pamamagitan ng matibay na pagtalima sa ating Saligang Batas.

Minsan, dumaraan talaga tayo sa pagsubok katulad na lamang ng kinaharap nina Gilbert at mga kasamahan nito. Dumaing man sila, nanaig pa rin bandang huli ang katarungan, sapagkat nasa panig nila ang batas. Kaya naman paalala sa ating mga kababayan, manalig tayo sa hustisya na ibibigay sa atin ng batas. Maging mapagtalima lamang tayo.

Ilang taon man napiit sa bilangguan… Mga inosenteng naakusahan, napawalang-sala na

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | Marso 15, 2024

Ang kuwentong ating matutunghayan sa araw na ito ay hango sa kasong Ocampo vs. People (G.R. No. 257781, July 31, 2023, Supreme Court Third Division). Ibinabahagi namin ito para magsilbing patunay na anumang dagok ang ating pagdaanan, lumaban tayo sa legal na paraan dahil ang pag-asa at pananampalataya ay hindi dapat nawawala.

Sapagkat darating din ang panahon, sa hirap at dagok ng buhay tayo ay makakaahon. Partikular sa kuwento natin ngayon, napatunayan na kahit na nakapiit sa kulungan, ang kalayaan ay maaari pa ring makamtan.

Sina Elvira at Gerry ay naharap sa kasong paglabag sa Sections 11 at 12, Article II ng Republic Act (R.A.) No. 9165, as amended.

Batay sa tala ng kanilang kaso, alas-8 ng gabi noong Enero 12, 2017, ipinatupad umano ng mga pulis ang search warrant na ipinalabas ng hukuman.

Sina Elvira at Gerry ay nakuhanan diumano ng sampung pakete na naglalaman ng pinaghihinalaang shabu, ilang aparato at paraphernalia sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot.

Batay sa testimonya ni PO1 Garcia, isa sa mga naatasang tagahanap o searcher at si SPO1 Miranda ang imbestigador. Nang ipatupad umano nila ang nasabing search warrant ay nasaksihan ito ng mga opisyal ng barangay at kinatawan mula sa media.

Sa ilalim umano ng unan sa silid nina Elvira nakita ang mga pakete at paraphernalia. Inilagay umano ni PO1 Garcia ang mga nakalap na ebidensya sa kanyang bulsa at inilatag ang mga ito sa mesa nang magsimula na ang pag-iimbentaryo.

Noong nag-iimbentaryo na diumano niya minarkahan ang mga pakete ng kanyang initials. Samantala, si SPO1 Miranda ay naglagay din ng kanyang initials sa mga nakalap na pakete.

Tanging sina Elvira at Gerry lang ang tumayong testigo para sa depensa. Ayon sa testimonya ni Gerry, nasa loob sila ng kanilang silid nang makarinig sila ng ingay mula sa labas. Katatapos lang umano niyang maligo at magbihis nang buksan ang kanilang pinto.

Dito na umano niya nakita ang armadong lalaki na sinabihan siya ng kanyang karapatan na tumahimik. Ang kasama umano ng naturang lalaki ang pumasok at nag-ikot sa kanilang silid, ngunit wala umanong nakitang ipinagbabawal na gamot doon. Nang pababain sila, may inilabas umano ang naturang lalaki na mga ipinagbabawal na gamot at nilagay sa mesa. Nang dumating ang mga opisyal ng barangay, nagsimula na umanong kumuha ng mga litrato at dinala sila sa himpilan ng pulis at ospital upang suriin.

Nalaman ni Gerry na mayroon pa lang ipinatupad na search warrant ang mga pulis ngunit hindi umano niya ito nakita.

Ayon din kay Gerry, nagpositibo sila sa ipinagbabawal na gamot dahil mayroon pinainom sa kanila mula sa hindi selyadong bote.

Pinatotohanan naman ni Elvira ang salaysay ni Gerry. Iginiit niyang walang nakita na ipinagbabawal na gamot sa kanilang silid at hindi rin umano sila gumamit nito.

Lumabas ang desisyon ng Regional Trial Court o RTC noong ika-13 ng Pebrero 2018 na hinahatulan ang dalawang naakusahan para sa parehong kaso.

Naghain sina Elvira at Gerry ng napapanahong apela sa Court of Appeals o CA, subalit inayunan ng CA ang ibinabang hatol ng RTC.

Sa pagnanais na mapawalang-sala, iniangat ni Elvira ang kanyang apela sa Korte Suprema. Iginiit niyang mali ang naging hatol sa kanila, sapagkat hindi lubos na napatunayan ng tagausig ang corpus delicti at ang chain of custody ng mga nakalap na ebidensya. Kung kaya’t hindi umano napatunayan ang kanilang pagkakasala.

Sa inilabas na Resolusyon ng Third Division ng Supreme Court noong Hulyo 31, 2023, binigyang-diin dito na sa mga pag-uusig na mayroong kaugnayan sa ipinagbabawal na gamot, mahalaga na mayroong ebidensya ukol sa identity at integrity ng corpus delicti o ang mismong ipinagbabawal na gamot.

Kaakibat nito ay kinakailangan na mapatunayan ang apat na mahahalagang koneksyon sa chain of custody ng ebidensya – “first, the seizure and marking of the illegal drug recovered from the accused by the apprehending officer; second, the turnover of the illegal drug seized by the apprehending officer to the investigating officer; third, the turnover by the investigating officer of the illegal drug to the forensic chemist for laboratory examination; and fourth, the turnover and submission of the marked illegal drug seized by the forensic chemist to the court.”

Nagkaroon ng pagdududa sa isipan ng Kataas-taasang Hukuman kaugnay sa kriminal na responsibilidad ng dalawang naakusahan. Naging kapuna-puna umano ang pagkukulang sa pagpepreserba ng integridad ng mga nakalap na ebidensya dahil sa hindi maayos na pangangalaga at nahuling pagmamarka sa mga ito.

Nakompromiso umano ang integridad at halaga ng ebidensya sa ginawang pagbubulsa at belated marking ni PO1 Garcia. Kung kaya’t para umano sa Hukuman, hindi napanatili ang unang kawing sa chain of custody.

Hindi rin umano napatunayan ng tagausig na napanatili ang ikaapat na kawing sa chain of custody sapagkat ang sumuring forensic chemist na si PCI Tang ay hindi inupong testigo ng prosekusyon sa hukuman. Bagaman napagkasunduan umano ng tagausig at depensa ang testimonyang isinumite ni PCI Tang, hindi umano naging sapat ang nilalaman ng nasabing testimonya dahil mayroon umanong mga butas kaugnay sa naging pagsasalin ng kustodiya ng ebidensya. Mayroon din umanong kinatawan ng Prosekusyon ang humawak ng kustodiya ng mga ebidensya subalit hindi nakasaad sa tala ng kaso kung sino ang kinatawan na ito. Wala rin umanong Chain of Custody Form na ipinresenta sa hukuman.

Ayon sa Ikatlong Dibisyon: “We emphasize that establishing every link in the chain of custody is crucial to the preservation of the identity, integrity and evidentiary values of the seized illegal drug. Failure to demonstrate compliance with even just one of these links creates reasonable doubt that the substance confiscated from the accused is the same substance offered in evidence.”

Dahil sa mga nabanggit na pagkukulang, nagkaroon ng makatuwirang pagdududa sa kasalanan ng mga naakusahan. Kung kaya’t ipinagkaloob ng Kataas-taasang Hukuman ang pagpapawalang-sala kay Elvira.

Bagaman hindi na nag-apela sa Korte Suprema si Gerry, siya ay makikinabang sa pabor na desisyon na iginawad ng Kataas-taasang Hukuman kay Elvira alinsunod sa tuntuning nakapaloob sa Section 11 (a), Rule 122 ng Revised Rules of Criminal Procedure, as amended, kung saan nakasaad ang mga sumusunod:

“Section 11. Effect of appeal by any of several accused. — (a)   An appeal taken by one or more of several accused shall not affect those who did not appeal, except insofar as the judgment of the appellate court is favorable and applicable to the latter;”

Sa kasong ito, napakadali na tayo ay mahusgahan at maakusahan. Madalas pa nga, ang panghuhusga at pang-aakusa sa buhay ng ilan ay nagiging katapusan. Subalit, hindi dapat mawalan ng pag-asa. Tulad ni Elvira na hanggang sa huli ay inilaban ang anumang katiting na pag-asang natitira at pilit pinanghahawakan. Sa tulong ng aming Tanggapan, sa pangunguna ng aming mga abogado sa PAO Special and Appealed Cases Service (SACS), naialis sina Gerry at Elvira sa piitang tila nagsilbing hukay ng kanilang buhay. Tumagal man ang kanilang legal na pakikipaglaban, nagbunga naman ang kanilang inaasahan at inaasam na kalayaan pati na rin ang pagkakataon na malinis ang kanilang mga pangalan. Dito rin natin makikita ang pag-ikot ng hustisya gaano man ito katagal. Manalig lamang tayo sa kakayahan ng ating mga hukuman na suriin nang mabuti ang mga naisumiteng ebidensya sa kanilang harapan.

Pag-frame-up ng mga kapulisan, bisto

ni Atty. Persida Rueda-Acosta - @Daing mula sa hukay | Marso 2, 2024

Isang kaso na hawak ng aming tanggapan ang tampok ngayon sa ating artikulo.

Mahaba ang naging pagdaing ng aming kliyente na si Cyril, siya ay naakusahan sa kasong may kaugnayan sa ipinagbabawal na gamot. 

Ang haba ng kanyang pakikipaglaban at tila naging mailap sa kanya ang hustisya.

Gayunman, nakamit pa rin niya ang katarungan na kanyang inaasam-asam. Nawa’y magbigay ng pag-asa ang kuwento ni Cyril lalo na sa ating mga mambabasa na kasalukuyan ding dumadaan sa hirap at matinding problema. 

Si Cyril ay naaresto kaugnay sa ilegal na pagbebenta ng ipinagbabawal na gamot. Batay sa tala ng hukuman, Nobyembre 1, 2016 nang magkasa ng buy-bust operation ang himpilan ng pulis sa Bayan ng Tayug, Probinsya ng Pangasinan, bunsod sa natanggap na impormasyon ni PO3 Dilan na nagbebenta diumano si Cyril ng ipinagbabawal na gamot. Si PO3 Dilan ang naatasang tumayo bilang poseur buyer at si PO2 Fernando naman ang nagsilbing back-up.

Nagkita umano ang impormante, kasama si PO3 Dilan, at si Cyril sa harap ng isang paaralan para sa napipintong bentahan. Unang iniabot diumano ni PO3 Dilan ang marked money kay Cyril at ibinigay naman diumano ni Cyril kay PO3 Dilan ang isang pakete. Matapos ay agad umano na nagbigay ng hudyat si PO3 Dilan dahilan upang agad na rumesponde si PO2 Fernando, at mga kasamahan nito para arestuhin si Cyril.

Sa mismong lugar kung saan naaresto si Cyril, minarkahan ang nakuhang pakete. Ang imbentaryo at pagkuha ng larawan ng mga ebidensya ay nasaksihan diumano ng dalawang kagawad ng barangay at isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ). Matapos iyon ay dinala na umano si Cyril sa ospital para sa eksaminasyon at kalaunan ay dinala siya sa himpilan ng pulis para sa kaukulang imbestigasyon.

Bitbit ni PO3 Dilan ang nakuhang ipinagbabawal na gamot mula sa lugar ng pag-aresto hanggang sa nasabing himpilan. Dinala na niya diumano sa crime laboratory ang kaukulang request upang masuri ang nakalap na ebidensya. Batay umano sa pagsusuring isinagawa ni PSI Boquiren, positibo na ito ay methamphetamine hydrochloride o shabu. Matapos ang pagsusuri ay sinelyuhan ni PSI Boquiren ang pakete gamit ang tape, minarkahan ito at ibinigay sa evidence custodian.

Nang maisampa ang kasong paglabag sa Section 5, Article II ng Republic Act (R.A.) No. 9165, o mas kilala bilang Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002, sa Regional Trial Court (RTC), “not guilty” ang naging pagsamo ni Cyril. Iginiit niyang walang naganap na buy-bust at siya ay isang biktima ng frame-up.

Ayon sa bersyon ni Cyril, siya ay papunta umano sa palengke sakay ng motorsiklo noong araw na iyon nang pahintuin siya ng mga pulis. Hiningi umano sa kanya ang dala niyang backpack at ininspeksyon ito. 

Nang ibalik ito sa kanya ay sinabihan umano siyang maghintay. Halos isang oras ang lumipas nang dumating umano si PO3 Dilan sakay ng isang mobile ng pulis at mayroong kasamang tatlong lalaki. 

Kinuha umano ni PO3 Dilan ang isang pakete at gusot na pera mula sa bulsa nito at dinala si Cyril sa kabilang bahagi ng daan, inilagay ang nasabing pakete at pera sa ibabaw ng kahon ng motorsiklo at nagsimulang kumuha ng litrato. Ilang saglit pa ay mayroon na diumanong mga opisyal ng barangay na dumating, ngunit hindi umano kilala ni Cyril ang mga ito.

Taliwas sa inaasahan ng inakusahan, siya ay hinatulang may-sala ng RTC. Umapela siya sa Court of Appeals o CA, ngunit sinang-ayunan ng appellate court ang hatol ng RTC.

Kung kaya’t inakyat ni Cyril ang kanyang pagsamo sa Supreme Court o SC.

Bagaman sa una ay hindi naging pabor kay Cyril ang SC, batay sa ipinalabas na resolusyon na may petsang Oktubre 13, 2021, nabigyan siya ng isa pang pagkakataon na mapag-aralang muli ang kanyang apela sa pamamagitan ng inihain niyang Motion for Reconsideration. Sa nasabing motion, muling iginiit ni Cyril na siya ay inosente.

Binigyang-diin niya na walang halaga at hindi maaaring gamitin ang mga ebidensya na isinumite ng tagausig laban sa kanya sapagkat nabahiran umano ng pagdududa ang integridad nito bunsod ng naging pagkukulang sa parte ng mga umaresto sa kanya at sa sumuri ng mga ebidensya. Kung kaya’t hindi umano napatunayan ng tagausig na napreserba ang chain of custody ng ebidensya.

Sa muling pagsasaalang-alang sa buong kaso, nakita ng kataas-taasang hukuman na hindi umano lubos na nasunod ang mga alituntuning nakasaad sa Section 21, Article II ng R.A. No. 9165, na naamyendahan ng Republic Act (R.A.) No. 10640, partikular na ang pagpapatunay sa kondisyon ng mga ebidensya nang matanggap ito ni PSI Boquiren, ang paraang ginamit sa pagsusuri ng mga ito, pati na ang paraan ng pangangasiwa at pagtatago ng mga ito bago, habang at matapos ang nasabing pagsusuri. 

Bagaman nagkasundo umano ang depensa at tagausig sa iminungkahing testimonya ni PSI Boquiren sa hukuman, hindi pa rin naging sapat ang nilalaman nito para mapatunayan ang pagtalima sa hinihinging proseso sa ilalim ng nabanggit na probisyon ng batas. At dahil hindi rin iniharap sa hukuman si PSI Boquiren, nanatili umano ang pagdududa ng hukuman sa integridad ng mga isinumiteng ebidensya. Kabalikat nito ay naging kwestyunable ang hatol na pagkakasala sa inakusahan.

Nakadagdag pa umano sa pagdududa ng SC nang hindi rin inupo bilang testigo ng tagausig sa hukuman ang mga kinauukulang opisyal na umano ay nakatanggap ng ebidensyang sinuri. Ang pagkukulang na ito ng tagausig ay nagdulot ng pag-aalinlangan, partikular na kung ang ebidensya na nai-turnover at naisumite sa hukuman ay ang parehong ebidensya na nakumpiska mula sa inakusahan. 

Dahil sa mga nabanggit na pagkukulang ng taga-usig, higit na minarapat ng kataas-taasang hukuman na ipinagkaloob ang pagsamo na ipawalang-sala si Cyril.

Naging mahaba man para kay Cyril ang kanyang legal na pakikipaglaban, sa huli ay ang hustisya at kalayaan na inaasam ang kanyang nakamtan. Kung kaya’t anuman ang dagok o pagsubok ang ating maranasan, ‘wag na ‘wag tayong mawawalan ng pananampalataya at pag-asa. Katulad ni Cyril, umasa at nanalig siya sa pananaig ng katarungan at nakamtan niya rin ito kalaunan.